July 2025

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны сайд Э.Батшугар Монгол Улс дахь Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Хөгжлийн хөтөлбөр (НҮБХХ)-ийн суурин төлөөлөгч Матилда Димовскаг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын үеэр талууд Монгол Улсад хэрэгжүүлж буй цахим шилжилтийн бодлого, хиймэл оюун ухаан, иргэдийн цахим ур чадвар, кибер аюулгүй байдал, төрийн үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх зэрэг чиглэлээр хэрэгжиж буй хамтын ажиллагааны явц, үр дүн, цаашдын төлөвлөгөөний талаар санал солилцов. ЦХИХХЯ–ны  сайд Э.Батшугар: НҮБХХ-өөс Монгол Улсын цахим хөгжлийг дэмжих чиглэлээр идэвхтэй хамтран ажиллаж, тус салбарын томоохон түнш байгаад талархал илэрхийлж, дараах байр суурийг илэрхийллээ. Суурин төлөөлөгч Матилда Димовска:  НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр болон Хүүхдийн сантай хамтран хэрэгжүүлсэн “DEMOSC” төсөл амжилттай хэрэгжиж дууссан талаар танилцуулж, энэ төслийн хүрээнд “И-Монгол” платформын хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, төрийн үйлчилгээний хөдөлгөөнт цэг байгуулах, цахим ур чадварын сургалтын танхимууд ажиллуулах зэрэг олон талын ач холбогдолтой арга хэмжээг хэрэгжүүлснийг онцлов. “Монгол Улс хиймэл оюуныг эдийн засгийн хөгжилдөө нэвтрүүлж, хөрөнгө оруулалт хийж эхэлсэн цөөн орны нэг болох бүрэн боломжтой. НҮБХХ-ээс улс орнуудын хиймэл оюуны хөгжлийн зөрүүг бууруулах зорилгоор Сингапур дахь багтай хамтран туршилтын төсөл хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа бөгөөд Монгол Улсыг хамруулах урьдчилсан яриа хэлэлцээ явагдаж байна. Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам бол НҮБХХ-ийн стратегийн гол түнш байгууллага” хэмээн онцлон тэмдэглэв. ЦХИХХЯ–ны Сайд Э.Батшугар: Уулзалтын төгсгөлд “Digital First” буюу “Дижитал нэн тэргүүнд” зарчмыг шинэ Засгийн газар баримтлан ажиллаж буйг дурдаж, дижитал шийдлүүдийг өргөн хүрээнд нэвтрүүлэх зорилт тавин ажиллаж байгааг онцоллоо.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Э.Батшугар шинээр томилогдсонтой холбогдуулан яамны харьяа болон салбарын байгууллагуудын үйл ажиллагаатай шат дараатай танилцах уулзалтуудыг зохион байгуулж байгаа билээ. Энэ хүрээнд өнөөдөр, 2025 оны 7 дугаар сарын 7-ны өдөр ЦХИХХ-ны сайд Э.Батшугар “И-Монгол академи” УТҮГ -ын үйл ажиллагаатай танилцаж, удирдлага болон албан хаагчидтай уулзалт хийлээ. Уулзалтад ЦХИХХ-ны сайд Э.Батшугарын хамт яамны албаны төлөөллүүд, “И-Монгол академи” УТҮГ-ын захирал Б.Мягмарнаран, газар хэлтсийн дарга нар болон холбогдох ажилтнууд оролцож, байгууллагын өнөөгийн үйл ажиллагаа, хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрүүд, цаашдын зорилт, хөгжлийн төлөвлөгөөний талаар дэлгэрэнгүй санал солилцлоо. Сайд Э.Батшугар уулзалтын үеэр “И-Монгол академи” УТҮГ нь төрийн цахим үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, иргэн төвтэй цахим засаглалын хөгжилд бодит хувь нэмэр оруулж буйг онцолж, цаашид олон улсын жишигт нийцсэн, мэдээллийн аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан, хүн бүрд хүртээмжтэй, ашиглахад хялбар, дэвшилтэт технологид суурилсан төрийн цахим үйлчилгээг хөгжүүлэхэд анхаарч, энэ чиглэлээр тогтвортой хамтран ажиллахыг байгууллагын удирдлагад чиглэл болгож, дэмжлэг үзүүлэн ажиллахаа илэрхийлэв. Тус уулзалт нь төрийн цахим шилжилтийн бодлогыг хэрэгжүүлэгч гол байгууллагын хувьд “И-Монгол академи” УТҮГ-ын цаашдын үйл ажиллагааг улам эрчимжүүлэх, төрийн байгууллагуудын уялдаа холбоог сайжруулах, шинэ санаачилгуудыг бодит ажил болгон хэрэгжүүлэхэд чухал түлхэц болж байна. Цаашид: “E-Mongolia” платформын 5.0 хувилбар Танилт, нэвтрэлтийн “ДАН” системийн 2.0 шинэчлэл “E-Business” системийн сайжруулалтуудыг хийж хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.

Тулгар төрийн 2234 жил, Их Монгол Улсын 819 жил, Үндэсний эрх чөлөө, тусгаар тогтнолоо сэргээн мандуулсны 114, Ардын хувьсгалын 104 жилийн ой, Монгол улсад орчин цагийн мэдээлэл харилцаа холбооны салбар үүсэж хөгжсөний 104 жилийн ой, Үндэсний их баяр наадмыг тохиолдуулан Цахим хөгжил, харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарыг хөгжүүлэх үйлсэд үнэтэй хувь нэмэр оруулсан, салбартаа болон байгууллагадаа мэргэжлээрээ олон жил үр бүтээлтэй ажиллаж буй  албан хаагчдыг Монгол улсын Төрийн дээд одон медаль болон Монгол Улсын Засгийн газрын шагналаар шагналаа. ХӨДӨЛМӨРИЙН ХҮНДЭТ МЕДАЛЬ: ХУУЛЬ ЗҮЙН АЛБАНЫ ТЭРГҮҮНИЙ АЖИЛТАН ХҮНДЭТ ТЭМДЭГ: МЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ТЭРГҮҮНИЙ АЖИЛТАН ХҮНДЭТ ТЭМДЭГ: ЦАХИМ ХӨГЖИЛ, ИННОВАЦ, ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ ЯАМНЫ ЖУУХ БИЧИГ:

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, Нэгдсэн Үндэсний байгууллагын Хүүхдийн сан хамтран зохион байгуулж буй ” Их ,өгөгдөл, хиймэл оюуны үндэсний стратеги “- ийг  Эрүүл мэнд, Боловсрол Хууль сахиулах , Шүүхийн салбарын хэмжээнд хэлэлцүүлэх салбар дундын хамтарсан хэлэлцүүлэг /2025.07.04/-нд болж байна. Хэлэлцүүлэгт  40 гаруй байгууллагын хиймэл оюун их өгөгдлийн стратегийг салбар бүртээ хэрэгжүүлэх мэргэжилтнүүд  оролцож байна. Энэхүү хэлэлцүүлгийг ЦХИХХЯ-ны төрийн нарийн бичгийн даргын албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч П.Алтан-Од нээж үг хэлсэн бөгөөд их өгөгдөл, хиймэл оюун ухааныг нэвтрүүлэн ашиглахад бүх салбарын оролцоо, хамтын ажиллагаа чухал гэдгийг онцлон тэмдэглэлээ. Мөн салбарын төлөөллүүд дараах байр суурийг онцоллоо. ЦХИХХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга П.Алтан-Од: ЦХИХХЯ, НҮБ-ын дэргэдэх хүүхдийн сантай хамтран энэ удаагийн хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж байна. Тус хэлэлцүүлэгт 40 гаруй байгууллагын төлөөлөл ирж хиймэл өгөгдөл, их өгөгдлийн чиглэлийг хэрхэн салбартаа ашиглах асуудлыг хөндөж байна. Нэгдүгээр сараас хойш манай улсын хувьд НҮБ-тай хамтран ес дэх удаагийн хэлэлцүүлгийг салбар бүрд амжилттай зохион байгууллаа. Цахим засаглалын индексээр Монгол улс дэлхийд 46 дугаар байранд эрэмбэлэгдэж байгаа нь бүс нутагтаа дээгүүрт эрэмбэлэгдэж байна. Хиймэл оюун ухаан, их өгөгдлийг нэвтрүүлснээр авлигал буурах, төрийн хүнд суртлыг үгүй болгох, бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд эерэг үзүүлэлтүүдийг бий болгох хүлээлт байна. НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн Шадар суурин төлөөлөгч Яан Му: НҮБ-ын хүүхдийн сангийн хувьд Монгол Улсын засгийн газраас  баталсан үндэсний хиймэл оюуны стратегийг хэрэгжүүлэхэд маш ойрхон, уялдаа холбоотой ажиллах болно. Тэр дундаа цахим шилжилтийг хэрэгжүүлэхэд хүүхэд, залуусын эрхийг хангахад анхаарах болно. БЯ-ны  Цахим боловсролын газрын дарга Т.Бат-Эрдэнэ: Боловсролын салбарт есөн төрлөөр хиймэл оюун ухааныг ашиглаж болох юм байна гэх судалгааг гаргасан. Үүнд багшийн туслах буюу сургалтын үйл ажиллагаанд хиймэл оюун ухааныг ашиглах, байгууллагын үйл ажиллагаанд, заах арга зүйд ашиглах, сурагчдад туслах, боловсролын салбарт ашиглагдаж буй дүрэм журмуудыг хиймэл оюун ухааны тусламжтайгаар мэдэж авах гэх мэтчилэн ашиглахаар төлөвлөж байна. Боловсролын салбар сүүлийн гурван жилийн хугацаанд суурь дэд бүтэц болон багшийн ур чадварыг сайжруулах, сургалтын хөтөлбөрүүд дээр төвлөрч ажилласан. Энэ жилээс шинэ стратеги төлөвлөгөөнүүдийг боловсруулж, засгийн газрын мөрийн хөтөлбөртэй уялдуулж хиймэл оюун ухааны системийг оруулж ирсэн. ЦХИХХЯ өнгөрсөн хоёрдугаар сараас эхэлж хэрэгжүүлсэн AI stratage арга хэмжээнд зөвлөмж өгч байгаа. Мөн боловсролын яам сургалтын орчинд хиймэл оюун ухааныг ашигласан бүтээл, баримт бичгийг хэрхэн зөв ашиглах зөвлөмжийг боловсруулж нэвтрүүлэхэд бэлэн болоод байна. Үүнтэй холбоотойгоор багш нарын хувьд 9 сарын 1-нээс өмнө заавар, зөвлөмжүүдийг авахаар төлөвлөж байна. Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн захирал Б.Баттөр: Эрүүл мэндийн салбарт хиймэл оюун ухааныг ашиглахад хоёр асуудал тулгарч байна. Нэгдүгээрт хиймэл оюун ухаан,  хоёрдугаарт дата мэдээлэл буюу өгөгдлөө цуглуулах асуудал тулгарч байна. Эрүүл мэндийн салбарт гурван үндсэн зарчим байдаг. Тэдгээр зарчмууд нь бидний тэргүүлэх чиглэл гэж явдаг. Өгөгдөл, мэдээллүүдийг цуглуулж явах, тэдгээр мэдээлэлд анализ, дүгнэлт хийх, үүний дараагаар шийдвэр гаргалтдаа тэдгээр мэдээллүүдийг ашиглах ёстой. Хиймэл оюун ухааны хувьд бид хязгаарлагдмал байгаа. Технологийн тусламжтайгаар хиймэл оюун ухааныг ашиглах асуудал тулгардаг. Бидэнд мэдээллүүд байгаа ч цаг алдалгүй шийдвэр гаргах хэрэгтэй байна.

Улаанбаатар хотноо зохион байгуулагдаж буй Ази, Номхон далайн Шуудангийн Холбооны Удирдах Зөвлөлийн хурлын үеэр Монгол Шуудан ХК-ийн Гүйцэтгэх захирал Г.Тэлмэн “APPU Vision 2030” буюу 2030 он хүртэлх шинэ стратегийг боловсруулах ажлын хэсгийг даргалахаар албан ёсоор томилогдлоо. Энэхүү стратеги нь Ази, Номхон далайн Шуудангийн Холбооны (APPU) дараагийн 4 жилийн хөгжлийн чигийг тодорхойлох, бүс нутгийн шуудан-логистик, дижитал шилжилт, хамтын ажиллагааны бодлогын суурь баримт бичиг байх юм. Дэлхийн Шуудан Холбооны дээд байгууллага болох ДШХ-ны Конгресс нь 4 жил тутамд зохион байгуулагдаж дараагийн 4 жилд мөрдөх дүрэм журам, шийдвэрүүдийг гаргадаг онцлогтой. Дараагийн конгресс энэ оны 09 дүгээр сард Дубай хотод зохион байгуулагдахаар товлогдсон бөгөөд Удирдах Зөвлөлийн хурлаар ДШХ-ны гишүүн орнууд, түүний томилогдсон операторууд дараагийн 4 жилд баримтлах стратеги, дүрэм журам, бодлогыг урьдчилан хэлэлцүүлж, санал, дүгнэлтийг тусган конгресст хүргэх зорилготой юм.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Э.Батшугар Дэлхийн Шуудангийн Холбооны дэд захирал Марьян Освалд тэргүүтэй төлөөлөгчдийг өнөөдөр /2025.07.01/ хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд дэд захирал Марьян Освалдын зүгээс Ази, Номхон далайн шуудангийн холбооны  Удирдах Зөвлөлийн ээлжит хурлыг Монгол Улсад амжилттай зохион байгуулж буйд Монгол Улсын Засгийн газар болон Монгол Шуудан ХК-ийн хамт олонд талархал илэрхийлээд газар зүйн хувьд хэдийгээр далайд гарцгүй, хязгаарлагдмал гарцтай орон боловч шуудангийн томилогдсон оператор компани маш амжилттай ажиллаж, цаашид өсөн дэвжих өргөн боломж байгааг онцоллоо. Мөн шуудангийн үйл ажиллагаанд дроны технологийг ашиглах чиглэлээр туршилтын төсөл хэрэгжүүлэх орнуудын нэгээр Монгол Улс сонгогдсон талаар дурдан, төслийн хүрээнд дроны чиглэлээр бодлогын баримт бичиг боловсруулахад улс орнуудад дэмжлэг үзүүлэхээ илэрхийлэв. ЦХИХХ-ны сайд Э.Батшугар: Монгол Шуудан ХК бол төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн маш амжилттай жишээ болон 2016 оноос үйл ажиллагаа, үр ашиг нь дээшилж байгааг онцлон, Монгол Улсын Засгийн газраас дроны технологийг шуудангийн үйл ажиллагаанд ашиглах хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх талаар анхаарч ажиллаж байгааг дурдлаа. Мөн Шуудангийн үндэсний сүлжээг сайжруулж, бүсчилсэн хөгжлийн бодлогын хүрээнд бүсийн төвүүдэд түшиглэсэн хабууд байгуулахаар төлөвлөж байгаа талаар дурдлаа. Уулзалтын төгсгөлд дэд захирал Марьян Освалд шуудангийн дэд бүтэц бол онц чухал дэд бүтцийн нэг бөгөөд шуудангийн үйлчилгээгээр хязгаарлагдахгүй цахим худалдаа, санхүүгийн үйл ажиллагааг хавсран эрхлэн бүрэн боломжтой онцгой салбар гэдгийг онцолсон юм.