April 2025

НҮБ-ын Хувийн мэдээлэл хамгаалах эрхийн асуудал хариуцсан Тусгай илтгэгч Др. Ана Брайан Нугререс 2025 оны 4-р сарын 8-14-нд Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийж байна. Айлчлалын хүрээнд Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч П.Алтан-Одтой уулзаж, хамтын ажиллагааны талаар хэлэлцлээ.  Уулзалтын үеэр П.Алтан-Од дарга “Монгол Улс НҮБ-ын ‘Цахим Засаглалын индекс’-т 2024 онд 46 дугаар байрт жагсаж, 28 байраар урагшилсан бол Дэлхийн оюуны өмчийн байгууллагын ‘Дэлхийн инновацын индекс’-т 67 дугаар байранд эрэмбэлэгдсэн” гэдгийг онцлоод, 2021 онд батлагдсан цахим хөгжлийн багц хуулиудыг танилцууллаа. Эдгээрт Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай, Кибер аюулгүй байдлын тухай, Хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай, Цахим гарын үсгийн тухай хуулиуд багтдаг бөгөөд эдгээрийг боловсруулахдаа Германы хууль тогтоомжийг чиглэл болгосон гэв.  Мөн тэрбээр 2024 оны эцсийн байдлаар Монгол Улсад 1,384,523 тоон гарын үсэг олгогдсон ч тэдгээрийг цахим үйлчилгээнд өргөн ашиглах, хэрэглээг нэмэгдүүлэхийн тулд үндэсний хэмжээний нэгдсэн программ хангамж хөгжүүлэх шаардлагатайг дурдлаа.  Др. Ана Брайан Нугререс энэ удаагийн айлчлалынхаа хүрээнд дижитал эрин дэх хувийн мэдээллийн хамгаалалт, хил дамнасан мэдээллийн урсгал, кибер аюулгүй байдал, олон нийтийн сүлжээнд тавих хяналт, цензур, эмзэг бүлгийн нууцлал, биометр болон хиймэл оюунд суурилсан мэдээллийн аюулгүй байдлын асуудлыг хөндөж, дүгнэлт, зөвлөмж боловсруулахаар төлөвлөж байна.

Төрийн албаны зөвлөлийн 2023 оны 25 дугаар тогтоолоор батлагдсан Төрийн албаны шалгалт өгөх болзол болон шатлан дэвшүүлэх, сонгон шалгаруулах журмын 4 дүгээр зүйлийн 4.2-т заасны дагуу төрийн өөр байгууллага, нэгж хооронд шилжин ажиллахыг хүссэн төрийн холбогдох бусад байгууллагад ажиллаж байгаа төрийн жинхэнэ албан хаагчдыг дараах албан тушаалд холбогдох материалаа цахим шуудангаар ирүүлэхийг урьж байна.  Тавигдах болзол, шаардлага: Бүрдүүлэх материал: Материал хүлээн авах:

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаосын Ард Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Хунгээв Сүгсавадтай уулзалт хийв. Энэхүү уулзалт хоёр улсын харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарт анх удаа албан ёсны харилцаа тогтоож, хамтын ажиллагааны үндсийг тавьснаараа онцгой ач холбогдолтой байв Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Уулзалтын үеэр Сайд Ц.Баатархүү “e-Mongolia” системийн талаар дэлгэрэнгүй танилцуулж, тус системийн технологийн дэвшил болон иргэдэд үзүүлж буй бодит үр ашгийг онцлон тэмдэглэв. “Е-Mongolia” системийг нэвтрүүлснээр Монгол Улс НҮБ-ын хоёр жил тутам хэвлэдэг “Цахим Засаглалын индекс”-т 28 байраар урагшилж, 190 орноос 46 дугаарт эрэмбэлэгдсэн болохыг Сайд онцлов. Мөн тэрбээр Лаосын талд “e-Mongolia” системийн эх кодыг экспортолж, үүнийг үндэслэн “e-Laos” нэртэй цахим төрийн үйлчилгээний шинэ систем хөгжүүлэх санал дэвшүүлэв. Энэхүү санаачилга нь хоёр улсын хамтын ажиллагааг мэдээллийн технологийн салбараар хязгаарлалгүй, төрийн үйлчилгээг ил тод, хүртээмжтэй, шуурхай хүргэх чиглэлд шинэ түвшинд хүргэх чухал алхам болно гэдгийг талууд санал нэгдлээ.  Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаосын Ард Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Хунгээв Сүгсавад Цаашид талууд харилцан туршлага хуваалцах, дижитал эдийн засгийг хөгжүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах боломжуудыг хэлэлцэн, санал солилцов.  Дашрамд дурдахад, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2023 оны 11 -р сард Лаос улсад төрийн айлчлал хийж байсан бол Лаос улсын Ерөнхийлөгч Тонглун Сисүлит 2024 оны 06-р сард Монгол Улсад төрийн айлчлал хийж байв.  Өндөр дээд түвшний хоёр талын харилцан айлчлалаар Эрүүл мэнд, Хүнс, Хөдөө аж ахуй, Хөнгөн үйлдвэрлэл, Төрийн албаны шинэчлэл зэрэг гурван баримт бичигт хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгуулсан бол ийнхүү харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбар дахь хамтын ажиллагааг албан ёсоор эхлүүллээ.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам Бүсчилсэн хөгжлийн үндэсний хүрээлэнтэй хамтран “Оюутны хакатон” тэмцээнийг зохион байгуулж байна. Энэхүү тэмцээн нь Монгол Улсын бүсчилсэн хөгжлийн бодлогыг хэрэгжүүлэх хүрээнд бүсүүдэд тулгамдаж буй асуудлыг тодорхойлох, санал, шийдэл боловсруулахад оюутан залуусын бүтээлч сэтгэлгээ, оролцоог хангаж, хөгжилд нөлөөлөхүйц төслүүдийг шалгаруулах зорилготой.  Хамрах хүрээ: Мэргэжлийн боловсролын их сургууль, политехник коллеж, их, дээд сургуулийн I-VI түвшний оюутан Бүртгэл:  Нэгдүгээр шат  Багууд: 2025.04.12 өдөр чиглүүлэх сургалтад хамрагдаж, төслөө сайжруулна. Төслөө сайжруулсан бөгууд 3 минутын танилцуулга бичлэгийн хамт 2025.04.17-ны 12.00 цагт regional.gov.mn/event бүртгэлийн системээр ирүүлнэ.  Оролцогчдын бүтээлийг 2025.04.21-2025.04.24-ны хооронд Бүсчилсэн хөгжлийн үндэсний хүрээлэнгийн цахим хаягт байршуулж, олон нийтээс санал авч, AI ашиглан тооцоолуулна.  Шүүгчид болон олон нийтийн саналын үнэлгээгээр шалгарсан багууд II шатанд оролцоно.  Хоёрдугаар шат: Энэ шатанд шалгарсан багууд төслөө оролцогчид болон шүүгчдийн бүрэлдэхүүнд 2025 оны 04-р сарын 26-ны өдөр танилцуулна. Төслийн танилцуулгад үндэслэн шүүгчдийн бүрэлдэхүүн аваргыг дараах оноонд үндэслэн шалгаруулна. Үүнд:  Тэмцээний удирдамжийг ЭНД дарж татаж авна уу.  Дэлгэрэнгүй мэдээллийг regional.gov.mn цахим хуудаснаас авна уу. 

Монгол Улсын Засгийн газраас төрийн оролцоог багасгаж, хувийн хэвшлийг дэмжихэд чиглэсэн үе шаттай арга хэмжээг хэрэгжүүлж, Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын тухай хуульд “Албан татвар төлөгчийн орлого олох үйл ажиллагаатай хамааралгүй тодорхой үйл ажиллагааг нийгмийн хариуцлагын хүрээнд дэмжих зорилгоор элэгдэл тооцох үндсэн хөрөнгөд оруулсан хөрөнгө оруулалт, харилцан хамааралгүй бусад этгээдэд олгосон санхүүгийн дэмжлэг, хандивын зардлыг хуульд заасны дагуу ногдуулсан албан татвараас хасаж хөнгөлөх ба уг хөнгөлөх дүн нь тухайн татварын жилийн татвар ногдох орлогын 1 хувь хүртэл хэмжээнээс хэтрэхгүй байх” зохицуулалтын нэмж, мөн хуульд хөнгөлөлт эдлэх бүтээн байгуулалт, төсөл, үйл ажиллагаанд тавигдах шаардлага, стандартыг салбарын асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүн баталж, хяналт тавихаар хуульчилсан.  Уг зохицуулалтын дагуу аж ахуйн нэгжийн орлого олох үйл ажиллагаатай хамааралгүй, нийгмийн хариуцлагын хүрээнд харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарт хэрэгжүүлсэн аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татварын хөнгөлөлтөд хамрагдах бүтээн байгуулалт, төсөл, үйл ажиллагаанд тавигдах шаардлагыг тодорхойлох, түүнд хяналт тавихад баримтлах шаардлага, стандартын төсөлд олон нийтийн саналыг авч байна.  Та бүхэн саналаа solongo@mddic.gov.mn цахим шуудангийн хаягаар ирүүлж, хамтран ажиллана уу. Шаардлага, стандартын төсөлтэй танилцах бол ЭНД дарна уу. 

Мэдээллийн технологийн салбарыг хөгжүүлэх зорилгоор Монгол Улс IT компаниудад татварын болон татварын бус хөнгөлөлт, дэмжлэг үзүүлэх бодлого баримталж байна. Энэ хүрээнд УИХ-аас Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай хуулийг баталж, салбарын бодлого, шийдвэрийг боловсруулах зорилго бүхий Үндэсний зөвлөл байгуулсан. Тус зөвлөл дараах гол баримт бичгүүдийг боловсруулаад байна. Үүнд: Стратеги төлөвлөгөөг Үндэсний зөвлөлийн гишүүдийн олонхын саналаар дэмжиж, дөрөвдүгээр сарын 07-ны өдөр баталсан бол виртуал бүсийн үйл ажиллагааны журам, татварын болон татварын бус дэмжлэг үзүүлэх журмыг эцэслэж, Засгийн газарт өргөн барихад бэлэн болоод байна.  Тус Үндэсний зөвлөлийг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ удирдаж байгаа бол дэд даргаар Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү, нарийн бичгийн даргаар Мэдээллийн технологийн үндэсний паркийн захирал О.Золзаяа нар ажиллаж байгаа юм. Түүнчлэн хувийн хэвшлийн болон их, дээд сургуулиудын төлөөлөл Үндэсний зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд багтан ажиллаж буй. Энэхүү бодлого, дэмжлэг нь Монгол Улсын мэдээллийн технологийн салбарыг тэлж, инновац, өндөр технологийг хөгжүүлэхэд чухал түлхэц болно хэмээн оролцогчид үзэж байна.

Монгол Улсын Засгийн газар, Дэлхийн банкны Олон улсын хөгжлийн ассоциацитай хамтран хэрэгжүүлж буй “Ухаалаг засаг II төсөл”-ийн Төсөл хэрэгжүүлэх нэгжид төслийн менежментийн мэргэжилтнийг нээлттэй сонгон шалгаруулж авна.  Төслийн менежментийн мэргэжилтэнд тавигдах шаардлагыг ЭНД дарж авна уу:  Сонгон шалгаруулалтад орох хүсэлтэй иргэд дараах баримт бичгүүдийг англи хэл дээр бүрдүүлэн Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны 105 тоот өрөөнд 2025 оны 04 дугаар сарын 18-ний өдрийн 16:30 цагаас өмнө ирүүлнэ үү. Үүнд: 

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү, УИХ-ын гишүүн, Аж үйлдвэр, эрдэс баялгийн сайд Ц.Туваан болон УИХ-ын гишүүд С.Эрдэнэболд, Ж.Батжаргал, Д.Батбаяр нарын хамт өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Төв аймагт ажиллалаа.  Монгол Улсын их Хурлаас шинэ Зуунмод хотыг “Хүннү хот” болгон хөгжүүлэхээр төлөвлөж буй. Тус хотод хиймэл оюуны олон улсын дата төвийг байгуулахаар төлөвлөж байгаа төдийгүй Ази тивийн “Цахиурын хөндий” болгон хөгжүүлэх томоохон санаачилгын эхлэл болгож, ЦХИХХ-ны сайд  Ц.Баатархүү Төв аймгийн бүх суманд буюу 27 ширхэг төрийн үйлчилгээний КИОСК машиныг хүлээлгэн өглөө. Өмнө нь аймгийн хэмжээнд ердөө хоёрхон ширхэг КИОСК машинтай байсан бол ийнхүү сум бүрд төрийн цахим үйлчилгээний киоск машинтай болж, орон нутгийн иргэдэд төрийн үйлчилгээг улам ойртууллаа.  Үүний зэрэгцээ, Боловсролын яамны судалгаанд үндэслэн, алслагдсан, интернэтийн хүртээмж муу 10 сургуульд Старлинк төхөөрөмжийг хүлээлгэн өгөв. Ингэснээр орон нутгийн сурагчид дэлхийн боловсролыг сумаасаа авах боломжийг бүрдүүллээ.  Цаашид Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам Монгол орны алслагдсан бүхий л суманд сүлжээ оруулах ажлыг үе шаттай хэрэгжүүлж байна. 2025 онд 139 цэгт сүлжээ оруулахаас Төв аймгийн алслагдсан 11 цэгт 2025 онд сүлжээ оруулна.  № Аймаг  Сумын нэр  Сүлжээ оруулах цэг  1 Төв аймаг  Мөнгөнморьт 2-р баг Байдлаг баг 2 Төв аймаг Угтаалцайдам 1-р баг Талын уул 3 Төв аймаг Эрдэнэ 2-р баг, Чулуут 4 Төв аймаг Цээл 4-р баг, Сүүл буга 5 Төв аймаг Баян-Өнжүүл 1-р баг, Бараат 6 Төв аймаг Алтанбулаг 2-р баг, Аргал 7 Төв аймаг Баяндэлгэр 1-р баг, Байдлаг 8 Төв аймаг Баянцогт 1-р баг, Гуна 9 Төв аймаг Дэлгэрхаан 3-р баг, Давст багт 10 Төв аймаг Бүрэн 3-р баг, Монгол, Мэргэн толгой 11 Төв аймаг Бүрэн сум Бүрэн сум

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Якоб ван Хиердэнийг өнөөдөр /2025.04.03/ хүлээн авч уулзаж, хоёр талын хамтын ажиллагааны талаар санал солилцлоо. Уулзалтын эхэнд, Ц.Баатархүү сайд Монгол Улс НҮБ-тай хамтран хиймэл оюуны үндэсний стратегийг боловсруулж, олон нийтээр хэлэлцүүлсэн. Тус стратегийг Засгийн газраар батлуулахаар ажиллаж байна.  НҮБ-ын Цахим засаглалын хөгжлийн индексээр Монгол Улс дэлхийн 193 орноос 46 дугаарт эрэмбэлэгдсэн нь хоёр талын хамтын ажиллагааны үр дүнг илтгэж байна гэв.  Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Үүний зэрэгцээ, НҮБ-ын Хүүхдийн сантай хамтран “1000 AI Ambassador” төслийг олон нийтэд зарласан. Мөн эрүүл мэндийн цахим шилжилтийг эрчимжүүлж, үр дүнд хүргэхийн төлөө ажиллаж байна. Нэн ялангуяа эцэг эхийн оролцоотойгоор хүүхдүүдийн эрт илрүүлэгийн үзлэгт хамруулах ажлыг чухалчилж авч үзэж байгаа талаар онцлов. Түүнчлэн хиймэл оюуны үндэсний судалгааны хүрээлэнг байгуулахаар төлөвлөж байгаа бөгөөд уг төсөлд мэргэжил, арга зүйн зөвлөгөө өгч, хамтран ажиллах хүсэлтэй байгаагаа мөн илэрхийлэв.  Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Якоб ван Хиердэн Монгол Улс дахь НҮБ-ын Суурин зохицуулагч Якоб ван Хиердэн: Миний бие НҮБ-ын төрөлжсөн байгууллагуудын үйл ажиллагааг Монгол Улсад нэгдсэн зохион байгуулалтаар хангахаар томилогдсон бөгөөд дижитал шилжилтийн хүрээнд амжилттай ажиллаж байгаад баяр хүргэмээр байна.  Миний хувьд Суурин зохицуулагчаар ажиллаад буцахдаа тодорхой бодит үр дүн гаргахыг хүсэж байна. Тодруулбал, Монгол орны алслагдсан бүс нутагт амьдарч буй малчны хотонд интернэт хүрсэн байх гэдэг ч юм уу. Одоогоор старлинкийн үйлчилгээ ашиглан малчид интернэтийн асуудлаа шийдэж байгаа ч өртөг өндөр тул хэрхэн боломжит өртгөөр алслагдсан орон нутагт интернэтийг хүртээмжтэй хүргэх вэ гэдэгт анхаарал хандуулж буйгаа онцлов.  Хэрэв алслагдсан орон нутагт интернэт хүртээмжтэй байвал сурагчид хол замыг туулж, дотуур байранд амьдрангаа суралцахгүй малчны хотноос дэлхийн боловсролын авах, амьдралын чанар нь дээшлэх боломж бүрдүүлнэ гэдгийг дурдав Уулзалтын төгсгөлд, Ц.Баатархүү сайд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам нь Мөн Суурин зохицуулагч Якоб ван Хиердэн НҮБ-ын Ази Номхон Далайн эдийн засаг, нийгмийн комиссоос /АНДЭЗНК/ санаачилж буй “Power of Data” санаачилгад Монгол Улсыг нэгдэхийг уриалж, ЦХИХХ-ны сайд Ц.Баатархүүг уг ажлыг манлайлж ажиллахыг хүслээ. Power of Data санаачилга нь улс орнуудын хамтын ажиллагааг дэмжих, үндэсний өгөгдлийн дэд бүтцийг бэхжүүлэх, болон Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудыг өгөгдөлд суурилсан шийдлүүдээр хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай дэмжлэгийг үзүүлэх ач холбогдолтой юм. 

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Инновац, цахим бодлогын байнгын хорооны ээлжит хуралд Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаар мэдээлэл хийлээ.  Тэрбээр, Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын хуулийн дагуу иргэдийн мэдэх эрхийг хангах зорилгоор 59 байгууллагын 691 төрлийн нээлттэй өгөгдлийг ил тод байршуулахаар батлуулсан. Бид ямар байгууллага нь цаг хугацаандаа мэдээллээ оруулж байгаа эсэхийг хянаж улирал тутам дүгнэдэг.  2025 оны 04-р сарын 01-ний өдрийн байдлаар нээлттэй өгөгдлийн нэгдсэн порталд нийт 59 байгууллага сүүлийн хоёр жилд 6,010 өгөгдөл байршуулахаас 53 байгууллага 2,777 өгөгдлийг байршуулсан ба тус өгөгдлийг иргэд, олон нийт 23,690 удаа татан авсан байна. Үүнээс Өнөөдрийн байдлаар нээлттэй өгөгдлийн чиглэлээр opendata.gov.mn, shilen.gov.mn, opendataburtgel.gov.mn, opendatalab.mn, sudalgaa.gov.mn, 1212.mn, 1313.mn, dashboard.gov.mn гэх мэт олон байгууллагын олон систем, платформ ашиглаж байна. Тэдгээр системүүдийг нэгдсэн бодлогоор зохион байгуулах, иргэд олон нийт нэг эх сурвалжаас мэдээлэл авах нөхцөлийг бүрдүүлэх, хиймэл оюуны тусламжтай тооцоолол хийх, өгөгдлийн засаглалыг сайжруулах зайлшгүй хэрэгцээ, шаардлага тулгарч байна.  Иймд, нээлттэй өгөгдлийн хэрэгжилтийг илүү үр дүнтэй болгохын тулд төрийн байгууллагуудын баазаас тухайн хүн, хуулийн этгээдийг таних боломжгүй болгон хөрвүүлж автоматаар нээлттэй болгох боломжийг нээх зорилгоор төрийн их өгөгдлийг байгуулах ажлыг эхлүүлээд байна.  Мөн өгөгдлийн дэд бүтцийг бэхжүүлж, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, олон улсын стандарт, технологийн дэвшилд нийцсэн аналитик чадамж хөгжүүлэх, төрийн болон хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагааг идэвхжүүлж, өгөгдөлд суурилсан шийдвэр гаргалтыг дэмжих зорилгоор “Үндэсний өгөгдлийн стратеги”-ийг батлуулахаар холбогдох судалгааны ажлыг эхлүүлсэн гэдгийг онцлов.