Gantuya Lkhagvasuren

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа, холбооны яам 2025.10.29-2025.10.30-ны  өдрүүдэд архив, албан хэрэг хөтлөлтийн улсын үзлэгт хамрагдлаа. Монгол Улсын Засгийн газрын 2025 оны 7 дугаар сарын 9-ний өдрийн “Улсын үзлэг зохион байгуулах тухай” 23 дугаар тогтоолын дагуу зохион байгуулагдсан “Төрийн байгууллагын архив, албан хэрэг хөтлөлт, ажлын зохион байгуулалтын улсын үзлэг 2025 ”-т 91.8 хувь буюу “A” үнэлгээтэй дүгнэгдлээ. Үүнд:  Эдгээр үзүүлэлт нь ЦХИХХЯ-ны ажлын дотоод зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, баримт бичгийн ил тод, нэгдсэн удирдлагын тогтолцоог хэрэгжүүлэх, архивын үйл ажиллагааг цахимжуулах бодлогын үр дүн юм. Уг үзлэгийн зорилго нь: Төрийн байгууллагуудын ажлын зохион байгуулалт, төлөвлөлт, архив, албан хэрэг хөтлөлтийн үйл ажиллагааны хэрэгжилтийн түвшнийг үнэлэх, архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг шалгаж, дүгнэлт гаргах, цаашид авах арга хэмжээний зорилт, чиглэлийг тодорхойлоход чиглэгдэж байгаа юм.  Үзлэгийг зохион явуулахад Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хууль, Төрийн албаны тухай хууль, Төсвийн тухай хууль, Монгол хэлний тухай хууль, Цахим гарын үсгийн тухай хууль, Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хууль, Зөрчлийн тухай хууль, Зөрчил шалган шийдвэрлэх тухай хууль, тэдгээртэй нийцүүлэн гаргасан бусад захиргааны хэм хэмжээний акт, төв комиссын даргын баталсан хуваарь, аргачлал болон 2025 оны 7 дугаар сарын 9-ний өдрийн “Улсын үзлэг зохион байгуулах тухай” 23 дугаар тогтоолоор батлагдсан  энэхүү удирдамжийг мөрдлөг болгон ажиллаа.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамнаас Их Британийн Засгийн газартай хамтран Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийг тодорхойлох судалгааг 2025 оны 10 дугаар сарын 27-31-ний өдөр зохион байгуулж байна. Өнөөдөр онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллага болон төр, хувийн хэвшлийн байгууллагуудад кибер эрсдэлийг таних, үнэлэх, эрсдэлээс үүдэх хор хохирлыг тодорхойлох болон судалгааны ач холбогдлыг таниулах сургалт, уулзалт боллоо. Их Британи Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсаас Монгол Улсад суугаа элчин сайдын яамны дэд тэргүүн Sophie Worrall болон Японы Олон Улсын хамтын ажиллагааны байгууллага (ЖАЙКА)-ын Монгол дахь суурин төлөөлөгч Kensuke Miyagi нар оролцож, мэндчилгээ дэвшүүлсэн. Монгол Улсын Засгийн газрын 2022 оны 493 дугаар тогтоолоор баталсан “Кибер аюулгүй байдлын үндэсний стратеги”-ийн 3.2.1.“онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудад эрсдэлийн удирдлагын тогтолцоог нэвтрүүлэх”, Засгийн газрын 2024 оны 218 дугаар тогтоолоор баталсан “Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө”-ний 1221.“Үндэсний хэмжээнд кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийн удирдлагын тогтолцоог бэхжүүлэх” гэсэн зорилтуудыг хангах хүрээнд үндэсний хэмжээнд кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийн өнөөгийн түвшинг тодорхойлж, эрсдэлийг бууруулахад чиглэсэн арга хэмжээг төлөвлөх, хөрөнгө оруулалтын тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлохоор энэхүү судалгааг хийж байна. Энэхүү судалгааг Их Британийн Засгийн газрын кибер аюулгүй байдлын мэргэжилтнүүд болон Монголын дотоодын баг хамтран хэрэгжүүлж байна. Их Британийн Засгийн газраас кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийг үнэлэх судалгааны асуулга, аргачлалыг боловсруулсан бөгөөд энэхүү аргачлалд тулгуурлан эрсдэлийг тодорхойлох, байгууллага, салбар болон үндэсний хэмжээнд кибер эрсдэлийн тайлан боловсруулах арга зүйг дотоодын багт зааж сургах юм. Дотоодын баг нь судалгаанд шаардлагатай өгөгдлийг цуглуулах, түүнд үндэслэн тайлан боловсруулах үүргийг хэрэгжүүлэх юм. Дотоодын багт ЦХИХХЯ, Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх Үндэсний төв, Нийтийн төв, Зэвсэгт хүчний төв болон Кибер аюулгүй байдлын Зөвлөлийн Ажлын албаны төлөөлөл ажиллаж байна. Үндэсний кибер эрсдэлийг тодорхойлох судалгааг хийснээр Засгийн газар, онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллагуудын кибер эрсдэлийг тодорхойлох, нөөцийн хуваарилалт, хөрөнгө оруулалт, бодлого төлөвлөлтөд үндэслэлтэй шийдвэр гаргах, байгууллага, салбар, үндэсний хэмжээнд учирч болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, түүнчлэн эрсдэл, түүнийг таних, хариу үзүүлэх талаарх мэдлэг ойлголтыг нэмэгдүүлэхэд чухал ач холбогдолтой юм. Монгол Улсын кибер эрсдэлийг тодорхойлох судалгаанд онц чухал мэдээллийн дэд бүтэц, төрийн болон хувийн хэвшлийн 40 гаруй байгууллага оролцож байна.

Инновацын бүтээгдэхүүн хөгжүүлэлт, гарааны компанийн бойжуулалтын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг хамтын оффис, технологи дамжуулах төвүүдийг бүртгэж эхэллээ. Бүртгэлд хамрагдсанаар тухайн төв, хамтын оффисуудын гишүүнчлэлтэй программ хангамжийн үйлдвэрлэлийн чиглэлээр ажилладаг аж ахуйн нэгжүүдийг гарааны компаниар бүртгэх, цаашлаад татварын болон бодлогын дэмжлэгт хамруулах боломж бүрдэх юм Иймд хамтран ажиллах сонирхолтой байгууллага, аж ахуйн нэгжүүд дараах шаардлагыг хангасан талаарх нотлох баримт болон хамтран ажиллах хүсэлтээ2025 оны 10 дугаар сарын 24-ний дотор цахимаар info@mddic.gov.mn хаягаар ирүүлнэ үү. Технологи дамжуулах төв дараах шаардлагыг хангасан байна: Хамтын оффис нь дараах шаардлагыг хангасан байна: Журмыг дараах линкээс үзнэ үү.

Монгол Улсын 2025 оны Төсвийн тухай хуульд орсон нэмэлт, өөрчлөлтөөр улсын хэмжээнд төрийн байгууллагуудын орон тоог 9 хувиар хасах зохицуулалт хэрэгжиж буй. Үүнтэй холбогдуулан Төсвийн тухай хуулийн 14.2.12 дахь заалтын хүрээнд байгууллагууд чиг үүргийн давхардлыг арилгах, ажлын ачааллыг оновчтой болгох, бүтээмжийг дээшлүүлэх зорилгоор бүтэц, зохион байгуулалтаа шинэчлэн тогтоолоо. Энэ хүрээнд Засгийн газрын 2025 оны 6 дугаар сарын 25-ны өдрийн “Яамдын зохион байгуулалтын бүтэц, орон тооны хязгаар, үйл ажиллагааны стратеги, зохион байгуулалтын бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөрийг шинэчлэн батлах тухай” 7 дугаар тогтоолоор Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны бүтцийг 8 газар, 9 хэлтэстэй байснаас 5 газар, 5 хэлтэстэй болгож, орон тооны дээд хязгаарыг 98-аас 89 болгож бууруулсан. Дээрх Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоолын дагуу тус яамны зохион байгуулалтын нэгж, орон тооны хязгаарт өөрчлөлт орсонтой холбогдуулан ажлын байрны шинжилгээ хийн, яамны зохион байгуулалтын нэгж дэх албан тушаал, ажлын байрыг тодорхойлж, албан тушаалын тодорхойлолтыг холбогдох хууль тогтоомжид нийцүүлэн боловсруулж, Төрийн албаны зөвлөлийн 2025 оны 10 дугаар сарын 15-ны өдрийн хуралдаанаар хэлэлцүүлэн, Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны төрийн захиргааны албан тушаалын тодорхойлолт батлагдлаа. Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам “Төрийн албаны хүний нөөцийн удирдлагын цахим систем”-д  албан тушаалын тодорхойлолтыг цахимаар үүсгэн, Төрийн албаны зөвлөлийн хяналтын шатанд шилжүүлэн, баталгаажуулсан нь анхны цахим хэлбэрээр батлагдсан “Албан тушаалын тодорхойлолт” болсон онцлогтой ажил боллоо.

Өнөөдөр буюу 2025 оны 10 дугаар сарын 9-нд Дэлхийн шуудангийн өдөр тохиож байна. Энэхүү өдөр нь 1874 онд Швейцарын Берн хотноо байгуулагдсан Дэлхийн Шуудангийн Холбоо (Universal Postal Union, UPU)-ны үүсгэн байгуулагдсаны ойн өдөр юм. Дэлхийн шуудангийн өдрийг дэлхийн өнцөг булан бүрд шуудангийн салбарт шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ нэвтрүүлэх, сурталчлах зорилгоор тэмдэглэн өнгөрүүлдэг билээ. Өнөөдөр 190 гаруй оронд 5 сая гаруй шуудангийн ажилтан өдөр бүр захидал хүргэх, илгээмж дамжуулах, цахим худалдааны бараа түгээх зэрэг чухал үүргийг гүйцэтгэж байна. Энэхүү өдрийг тохиолдуулан шуудангийн салбарт ажиллаж буй нийт алба хаагчид болон хэрэглэгчдэдээ “Дэлхийн шуудангийн өдрийн баярын мэнд хүргэе”

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Э.Батшугар өнөөдөр Бүгд Найрамдах Франц Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Коринн Пэрераг хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтаар хоёр орны хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, цаашид хэрэгжүүлэх төслүүдийн талаар санал солилцлоо. Энэ жил Монгол, Францын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 60 жилийн ой тохиож буй бөгөөд ирэх аравдугаар сард Улаанбаатар хотноо болох “Монгол – Европын Холбооны бизнес, хөрөнгө оруулалтын чуулга уулзалт”д хоёр тал онцгой ач холбогдол өгч байгаагаа илэрхийллээ.

Мэдээлэл, харилцаа холбоо, технологийн салбарын шинэ мэдлэг, инновац, технологи, ирээдүйн чиг хандлага, хөрөнгө оруулалт, бодлогын асуудлыг хэлэлцэн туршлага солилцох, талуудын бодит оролцоог хангах үндэсний хэмжээний цогц арга хэмжээ болсон “Tech Week 2025”-ийн хүрээнд зохион байгуулагдаж буй “ICT FORUM” Төрийн ордонд эхэллээ. Ерөнхий сайд Г.Занданшатар тус арга хэмжээний нээлтэд үг хэллээ. Монгол Улсын ерөнхий сайд Г.Занданшатар: Та бүхэнд технологийн салбарын хамгийн том цугларалт “Tech Week 2025” арга хэмжээнд оролцон туршлагаа солилцож, мэдлэгээ хуваалцаж байгаад гүн талархлаа илэрхийлье. Долоо хоногийн турш үргэлжилсэн тус арга хэмжээний ололт амжилтыг дүгнэн, Монгол Улсын хөгжлийг хурдасгах дижитал технологийн боломж, шийдлийг төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаанд тулгуурлан өргөн хүрээнд хэлэлцэх бодлогын хэлэлцүүлэг “ICT FORUM 2025″-ийг өнөөдөр зохион байгуулж байна. Монгол Улс цахим шилжилтийг эрчимжүүлж, шат дараатай төсөл, хөтөлбөрийг сүүлийн жилүүдэд амжилттай хэрэгжүүлж буйг онцлон Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Эдийн засаг, нийгмийн газраас Цахим засаглалын хөгжлийн индексээр нийт 193 улсаас 46 дугаар байр буюу “өндөр” түвшнээс “маш өндөр” түвшинд шилжиж буйг батламжилсан. Энэхүү ололт, амжилт нь сүүлийн жилүүдэд гаргаж буй амжилт боловч үе үеийн шуудан, радио, өргөн нэвтрүүлэг, цахилгаан холбоо, харилцаа холбоо, мэдээллийн технологи, сансрын технологийн чиглэлээр ажиллаж байсан удирдлагууд, ажилтан, алба хаагчид, инженер техникийн ажилтнууд болон өнөөдөр ажиллаж буй 21.2 мянган ажиллагсад, тэдгээрийн гэр бүлийн 74 мянган гишүүдийн хамтын хүчин зүтгэл болохыг цохон тэмдэглэе. Мэдээллийн технологийн дэвшлийг ашиглан цахим шилжилтийг хурдасгаж, төрийн мэдээлэл солилцооны “ХУР”, танилт баталгаажуулалтын “ДАН”, төрийн цахим үйлчилгээний “И-Монголиа” системүүдийг хөгжүүлж, хэрэглээнд нэвтрүүлж, 2 сая хэрэглэгчдэд 1263 үйлчилгээг цахим хэлбэрээр үзүүлж, сүүлийн 5 жилийн байдлаар иргэдийн халааснаас гарах байсан нийт 1.7 их наяд төгрөгийн зардлыг хэмнээд байна. Энэ бол цахим шилжилтийн эхлэл бөгөөд цаашид бидэнд илүү том боломж байна. Иймд Монгол Улсын хөгжлийг хурдасгах гол түлхүүрийг харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбар хэмээн тодорхойлж, Манай Засгийн газрын гол ялгарал, онцлог нь “Цахимаар түрүүнд” зарчмаар аливаа бодлогыг төлөвлөн хэрэгжүүлнэ. Монгол Улсын Ерөнхий сайдын зүгээс “5D стратеги” буюу ДНБ-ийг 10 жилийн дотор хоёр дахин өсгөх, Экспортын хэмжээг хоёр дахин нэмэгдүүлэх, Сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэлийг хоёр дахин нэмэх, Эдийн засгийн бие даасан байдлыг баталгаажуулах, Төрийн үйлчилгээг бүрэн цахимжуулж, дижитал эдийн засгийг нэмэгдүүлэхэд анхаарч ажиллаж байна. Миний бие Гүйцэтгэх засаглалын тэргүүний хувиар Засгийн газрынхаа эхний 100 хоногт багтааж “5D стратеги” хэрэгжүүлэхэд зориулан технологийн хөгжилд чиглэсэн хэд хэдэн шийдвэрийг гаргалаа. Үүнд: Эдгээр шийдвэрүүд нь Монгол орны нийгэм, эдийн засгийн бүхий л салбарт их өгөгдөл, хиймэл оюуныг ашиглан төрийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэх, төрийн үйлчилгээний үр өгөөж, чанарыг дээшлүүлэх, иргэн, аж ахуйн нэгж бүрийн тулгамдсан асуудлыг цахимаар буюу технологиор шийдвэрлэхэд томоохон түлхэц болно гэдэгт итгэлтэй байна. Монгол Улсын Засгийн газрын эхний 100 хоногт багтаж И-баримтыг бүрэн цахимжуулах ажлыг хэрэгжүүлж эхлүүлсэн бөгөөд цаасан И-баримтыг халж автоматаар бүртгэгдэх нөхцөлийг үе шаттайгаар бүрдүүлж байна. Эхний ээлжид 3 арилжааны банк тус системд холбогдон цаасан баримтыг халаад байгаа бол ойрын хугацаанд үлдсэн банкуудын системүүдийг бүрэн холбож дуусгана. Мөн хиймэл оюуны хөгжүүлэлтийг төрийн үйлчилгээнд нэвтрүүлэх ажлын эхлэлийг тавьж “И-монголиа 5.0” хувилбарыг өнгөрсөн долоо хоногт танилцууллаа. Тус хувилбар нь хиймэл оюунт хөтөч, цахим хэтэвч, ухаалаг танилт нэвтрэлт бүхий илүү хялбар, илүү өргөн боломжуудыг агуулснаар онцлог юм. 2026 он бол цахим шилжилтийг эрчимжүүлэх, мэдээллийн технологийн хөгжлийг хурдасгах жил байх болно. Бид бүхэн “Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийг дэмжих анхны Виртуал бүс”-ийг ирэх жилийн 1 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлүүлнэ. Тус бүсэд бүртгэлтэй Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэгч аж ахуйн нэгжүүд татварын нэн таатай орчинд үйл ажиллагаа явуулахаас гадна судалгаа, хөгжүүлэлтийн зардалд грант авах, нийгмийн даатгалын шимтгэлд нөхөн олговор авах зэрэг 9 төрлийн татварын бус дэмжлэгүүдийг хүртэнэ. Үүнээс гадна, 2026 онд Монгол Улс анх удаагаа төр, хувийн хэвшил, эрдэм шинжилгээний байгууллага, гарааны бизнес эрхлэгчдийн судалгаа, шинжилгээний ажилд зориулан GPU кластерийг байгуулах, Үндэсний их өгөгдлийн санг эргэлтэд оруулах, олон улсын жишигт нийцэхүйц их өгөгдөл, хиймэл оюуны чиглэлийн магистр, докторын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэн салбар бүрд хиймэл оюуныг хөгжүүлэх, нэвтрүүлэх ажлыг зохион байгуулна. Уламжлал болгон зохион байгуулдаг ICT EXPO арга хэмжээг дараа жил олон улсын зах зээлд чиглэсэн хэлбэрээр хийхээр төлөвлөж буйг онцлон тэмдэглэхийг ялдамд та бүхэн илүү их ололт, амжилтаар ахин хуран цуглахын ерөөлийг дэвшүүлье. Монгол Улсын хөгжил дэвшилд үнэтэй хувь нэмэр оруулахаар хичээн зүтгэж байгаа төр, хувийн хэвшлийн төлөөлөлд Монгол Улсын Засгийн газрын нэрийн өмнөөс болон хувиасаа гүн талархал илэрхийлж, “Агуу Монголоо дахин агуутгая”, үүний төлөө хамтдаа зүтгэхийг та бүхнээс уриалж байна. Та бүхэнд Монгол Улсын хөгжлийг хурдасгах дижитал технологийн боломж, шийдлийг төр, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаагаар өргөн хүрээнд хэлэлцэх өнөөдрийн бодлогын хэлэлцүүлэгт амжилт хүсэж, форум албан ёсоор нээж буйг мэдэгдье.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, Мэдээллийн технологийн үндэсний парк, хувийн хэвшил хамтран 2025 оны 09 дүгээр сарын 19-26-ны өдрүүдэд “Монголын технологийн 7 хоног” арга хэмжээг зохион байгуулж байна. Бүтэн долоо хоногийн туршид салбар бүрийн технологийн хорхойтнууд “TECHWEEK” малгай дор 70 гаруй арга хэмжээг зохион байгуулж, өнөөдөр хаалтын арга хэмжээг зохион байгуулж илтгэлүүдийг хэлэлцүүллээ. Өнөөдөрийн арга хэмжээг Монгол Улсын ерөнхий сайд Г.Занданшатар нээж “ 5D стратегийн хүрээнд эдийн засаг экспортоо 2 дахин өсгөх, сэргээгдэх эрчим хүчний үйлдвэрлэлийг 2 дахин нэмэгдүүлж, дижитал эдийн засгийг эрчимжүүлэхэд ажиллана. Засгийн газрын ажлын эхний 100 өдөрт виртуал бүсийг хэрэгжүүлэх журам, Digital First хөтөлбөрийн хүрээнд 74 зөвлөмж, их өгөгдөл, хиймэл оюуны үндэсний стратегийг баталлаа. Монгол Улсын Засгийн газрын нэн тэргүүний бодлого бол “Digital first” буюу цахимыг тэргүүн тавих юм. Учир нь монгол улсын хөгжлийг хурдасгах гол түрхүүр” гэж харж байгаагаа илэрхийллээ. Үүний дараа ЦХИХХ-ны сайд Э.Батшугар: Монгол Улс Цахим засаглалын хөгжлийн индексээр дэлхийд 46-р байр буюу, “өндөр” түвшнээс “маш өндөр” түвшинд шилжиж буйг батламжиллаа. Дээрх амжилтыг илүү ахиулах шаардлагатай байна. Тухайлбал, дижитал эдийн засгийн өсөлтийг нэмэгдүүлэх, их өгөгдөл, хиймэл оюуныг нэвтрүүлж төрийн үйлчилгээнд чанар, хүртээмжийг сайжруулахаар зорьж байна. Techweek нь зөвхөн Улаанбаатар хотод зохион байгуулагдсангүй. 21 аймгийн залуучууд мөн адил энэхүү хөдөлгөөнд нэгдэж, орон нутгийн дижитал шилжилтийн талаар хэлэлцэж, шийдлийг эрэлхийлсэн юм. “Монголын технологийн 7 хоног” бол Монгол Улсыг олон улсад сурталчлах, үндэсний технологийн компаниудын чадавхыг харуулах, тэднийг олон улсын зах зээлд танигдах боломжийг өргөжүүлэх зорилготой юм. Энэ утгаараа тус арга хэмжээг гадаадын 50 гаруй төлөөлөгчид сонирхон оролцож, Монгол залуучуудын технологийн шийдэл, боломжуудтай танилцлаа. Монгол Улсын Засгийн газар ч тус арга хэмжээнд ач холбогдол өгч, технологийн салбарыг дэмжих хэд хэдэн чухал шийдвэрийг гаргалаа. –           Тэд монгол залуучуудаа дэмжиж, “Виртуал бүс” байгуулах шийдвэрийг гаргасан. Виртуал бүсэд бүртгүүлсэн мэдээллийн технологийн компанид төрийн зүгээс татварын болон татварын бус 8 дэмжлэгийг үзүүлэх юм. Энэхүү шийдвэр нь 2026 оны 01 дүгээр сарын 01-ны өдрөөс хэрэгжиж эхэлнэ. –           Мөн мэдээллийн технологийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг олон нийт өргөнөөр ашиглах нь салбарын хөгжлийн гол хөшүүрэг гэдгийг тодотгож, Засгийн газар “Digital First” хөтөлбөрийг баталсан. Энэ хүрээнд төрийн үйлчилгээ цахимаар авахад илүү хүртээмжтэй, түргэн шуурхай, иргэдийн цаг хугацаа болон зардлыг хэмнэсэн байх зарчмыг нэн тэргүүний зорилт болгон хэрэгжүүлэхээр боллоо. –           Цаашилбал, хиймэл оюуны хөгжил нь байгууллага, хувь хүний ажлыг хөнгөвчлөх, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх томоохон боломж авчирч байгаа хэдий ч шинэ сорилт, эрсдэл дагуулж буйг онцолж, Монгол Улсын Засгийн газраас “Хиймэл оюуны үндэсний стратеги”-ийг батлан хэрэгжүүлэхээр болсон нь онцлох үйл явдал байлаа гэлээ. “ICT Forum” нь 2025 оны 9 дүгээр сарын 26-нд зохион байгуулагдаж байна. Уг форумд төрийн бодлого тодорхойлогчид, шийдвэр гаргагчид, олон улсын байгууллагын төлөөлөл, мэргэжлийн холбоод, хөрөнгө оруулагчид болон тэргүүлэх компаниуд оролцож, салбарын тулгамдсан асуудал, хамтын ажиллагаа, инноваци, хөрөнгө оруулалтын боломжуудыг өргөн хүрээнд хэлэлцлээ. Ийнхүү бүтэн долоо хоногийн турш үргэлжилсэн “TECHWEEK 2025” нь оролцогчдод шинэ мэдлэг, мэдээлэл өгч, харилцан туршлага солилцох өргөн боломжийг нээсэн бөгөөд ирэх жил буюу 2026 онд харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн хамгийн том арга хэмжээ болон ICT EXPO-г олон улсын арга хэмжээ болон өргөжиж буйг зарлалаа.

Харилцаа холбооны зохицуулах хороо Мета компанийн Ази, номхон далайн бүсийн төлөөлөгчийн газартай хамтран тус компанийн өсвөр насны хүүхдэд зориулсан “Instagram Teen Account”-г Монгол Улсад албан ёсоор нэвтрүүллээ. “Instagram Teen Account” нь өсвөр насны буюу 16-аас доош насны хүүхдэд зориулсан ба хүүхдийн аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан функцийг багтаадаг. Тухайлбал, хүүхдийг хувийн мэдээллээ алдах, танихгүй хүнтэй харилцах, зохисгүй контент үзэхээс урьдчилан сэргийлж, цагийг үр бүтээлтэй, соёлтой өнгөрүүлэх боломжийг олгоход чиглэдэг юм. “Instagram Teen Account” нээлтийн арга хэмжээнд Нийслэлийн ерөнхий боловсролын 10 гаруй сургуулийн сурагч, эцэг эх, нийгмийн ажилтны төлөөллөөс гадна хүүхдийн эрхийг цахим орчинд хамгаалах чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн болон олон улсын байгууллагын төлөөлөл 50 орчим хүн оролцлоо. Арга хэмжээг ЦХИХХ-ны сайд Э. Батшугар нээж  “Монгол Улсын хувьд дижитал ирээдүйг бүтээх үндэс нь бидний өсвөр үе, залуучууд юм. Түүнчлэн судалгаанаас харахад Монгол Улсад интернэт хэрэглэгчдийн 30 гаруй хувь, Инстеграмм хэрэглэгчдийн 40,8 хувийг 18 хүртэлх насны хүүхэд, залуус эзэлж байна. Тиймээс тэднийг зөв, аюулгүй, хариуцлагатай орчинд цахим орчныг ашиглах боломжоор хангах нь төрийн болон хувийн хэвшлийн хамтын үүрэг төдийгүй нийгмийн бүхий л талын оролцоо чухал билээ. Цаашид ч бид олон талт түншүүдтэй өсвөр насныхны цахим орчны боловсрол, хариуцлагатай хэрэглээг нэмэгдүүлэх, мэдээллийн технологийн эрин зуунд ёс суртахуунтай, мэдлэгтэй цахим иргэн болгон төлөвшүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах болно” гэл ээ. Түүнчлэн хүүхдийн ашиглаж байгаа болон шинээр нээх Instagram аккаунт нь “Instagram Teen Account”-д автоматаар шилжих боломжтой юм. Хүүхдийн аккаунт Instagram Teen Account-д бүртгэгдсэнээр хамгаалалтын тохиргоо автоматаар идэвхжиж, эцэг, эхчүүд хүүхдийнхээ аюулгүй байдлыг хангах боломж бүрдэх юм.

Харилцаа холбооны зохицуулах хорооноос зохион байгуулж буй “Харилцаа холбооны зохицуулалт 2025” олон улсын форум 2025 оны 9 дүгээр сарын 24–25-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо болж байна. Энэхүү форумыг Монгол Улсад зохицуулах байгууллага байгуулагдсаны 30 жилийн ойд зориулан зохион байгуулж байгаа бөгөөд дижитал шилжилтийн эринд зохицуулалтын бодлого, зохион байгуулалтын шинэчлэл, олон улсын чиг хандлага, туршлагыг хэлэлцэх чухал арга хэмжээ юм. Өнөөдрийн хэлэлцүүлгийг ЦХИХХ-ны сайд Э.Батшугар нээж үг хэлсэн бөгөөд ингэхдээ Монгол улс 30 жилийн өмнө буюу 1995 онд олон улсын чиг хандлага, тэргүүн туршлагыг харгалзан харилцаа холбооны салбарт либералчлалыг нэвтрүүлсэн нь манай улсын хөгжилд томоохон шинэ үеийг нээсэн үйл явдал болсон юм. Дэлхий даяар шинэ технологи өдрөөс өдөрт үсрэнгүй хөгжиж зохицуулалтын шинэ сорилтуудыг бий болгож байна. Тиймээс өнөөдрийн “Харилцаа холбооны зохицуулалт” уулзалт, хэлэлцүүлэг нь зөвхөн өнгөрсөн үеийн ололт амжилтаа эргэн харах бус, харин ирээдүйд бидний баримтлах чиг хандлагыг хамтдаа тодорхойлох боломж билээ. Монгол Улсын төрийн бодлого боловсруулагчийн хувьд бид зохицуулалтын орчныг илүү уян хатан, хараат бус, бие даасан, хөрөнгө оруулалт татахуйц, инновацыг дэмжсэн, хэрэглэгч төвтэй байлгахад онцгойлон анхааръя ажиллана. Энэ нь зөвхөн салбарын төдийгүй Монгол улсын өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх стратегийн зорилтын нэг хэсэг байх болно гэсэн юм. Форумд Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага, Дэлхийн худалдааны байгууллагын Эрх зүйн асуудлаар зөвлөх төв, Интернэтийн нэр, тоон хаягийн корпорац, Хөдөлгөөнт харилцаа холбооны ассосацийн глобал систем, Азийн Номхон далайн бүс нутгийн сүлжээний мэдээллийн төв, Тайланд улсын зохицуулах байгууллага, Малайз улсын зохицуулах байгууллага, технологи үйлдвэрлэгч Huawei компани зэрэг олон улсын байгууллага, салбарын гол тоглогчид болон Монголын оператор компаниуд оролцож байна. Өнөөдрийн хувьд “Дижитал залилан ба хэрэглэгчийн аюулгүй байдал, хамгаалалт” хэлэлцүүлгээр үргэлжилж байна. Энэхүү семинар, хэлэлцүүлгээр дижитал орчин дахь сүлжээний аюулгүй байдал, чухал дэд бүтцийн хамгаалалт, хэрэглэгчийн итгэлцэл, нууцлал зэрэг тулгамдсан асуудлыг хөндөж, дижитал шилжилтийн явцад тулгарч буй сорилтууд болон боломжит шийдлүүдийг төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд хамтдаа хэлэлцэж байна. Мөн олон улсын сайн туршлага, ололт амжилтаас сонсож, суралцах боломжийг олгож байна. Хэлэлцүүлгийн үеэр дараах чиглэлээр мэдээлэл сонсож, санал солилцоно. Үүнд: • Дижитал залилан, кибер аюулгүй байдалд зохицуулагчийн оролцоо • Аюулгүй байдлын шинэ шаардлагыг хэрэгжүүлэх олон улсын арга барил • “Security by design” буюу Аюулгүй байдлыг дизайнд суулгах зарчим ба үүнд зохицуулалтын оролцоо • Харилцаа холбооны сүлжээний найдвартай байдлыг хангах • Үүрэн холбооны үйлчилгээ эрхлэгчид, кибер аюулгүй байдлын асуудал эрхэлсэн төвүүд болон цагдаагийн байгууллагуудын хамтын ажиллагаа • Мессеж, дуудлага, дижитал луйврын эсрэг авч хэрэгжүүлж буй олон улсын туршлага Энэхүү арга хэмжээнд олон улсын байгууллагууд, Малайз, БНСУ болон төр, хувийн хэвшлийн төлөөллүүд илтгэл тавьж, санал бодлоо солилцоно. Мөн харилцаа холбоо, мэдээллийн технологи, медиа салбарт тулгарч буй нууцлал ба өгөгдөл хамгаалалтын шинэ сорилтууд, өгөгдөл нутагшуулалт, олон улсын өгөгдөл солилцоо, түүнд тавигдах хязгаарлалт болон нууцлалын эрх зүйн шинэ чиг хандлагын талаар өргөн хүрээнд ярилцах юм. “Харилцаа холбооны зохицуулалт 2025” форум нь Монгол Улсад дижитал шилжилтийн сорилт, боломжийг шийдвэрлэхэд зохицуулалтын үйл ажиллагаагаар дэмжих, бодлогын хэрэгжилтийг хангуулах зохистой шийдэл, гарц гаргалгааг гаргахад холбогдох талууд хамтдаа хэлэлцэж, шийдвэрлэх алхмыг хийж буй чухал арга хэмжээ болж байна. Энэхүү арга хэмжээ нь зохицуулалтын хараат бус байдлыг хангах, дижитал эдийн засгийн өрсөлдөх чадварыг бэхжүүлэх, ирээдүйн зохицуулагчдын шинэ ур чадвар, арга хэрэгслийг тодорхойлох зорилготой юм.