Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын дэд зөвлөлийн 2024 оны үйл ажиллагааны хэрэгжилтийн сонсгол энэ сарын 9-ний өдөр Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яаманд /ЦХИХХЯ/ боллоо. Тус сонсголоорхөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангахын тулд хийж хэрэгжүүлсэн ажил, цаашид хэрэгжүүлэх ажлын төлөвлөгөөг хэлэлцэв . Тухайлбал, ЦХИХХЯ-наас  Үндэсний зөвлөлийн 2024 оны төлөвлөгөөнд туссан үндсэн 1, хамтран хэрэгжүүлэгч 7, салбар зөвлөлийн 2024 оны төлөвлөгөөнд туссан 15 ажлыг гүйцэтгэжээ. Дээрх төлөвлөгөөний хэрэгжилт 90.6-100 хувийн гүйцэтгэлтэй байна. ЦХИХХЯ-нд хөгжлийн бэрхшээлтэй 2 мэргэжилтнийг зайнаас буюу цахимаар ажиллуулж байгаа бол Төрийн цахим үйлчилгээний зохицуулалтын газарт /ТЦҮЗГ/-т 8, И-Монгол академид 2, Мэдээлэл холбооны сүлжээ компанид 52, Монгол шуудан ХК-д 40, Радио телевизийн үндэсний сүлжээ УТҮГ-т 11, Монголын цахилгаан холбоо ХК-д 12 хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн ажиллаж байна. Өнгөрсөн жил e-mongolia системээр дамжуулан хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд чиглэсэн гурван төрлийн үйлчилгээг нэвтрүүлснийг дахин загварчилж, ангилж оруулжээ. Үүнд, *Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэний үнэмлэх *Хөдөлмөрийн чадвар алдсаны тэтгэвэр тогтоолтын хуудас /Монгол-Англи/ *Хөдөлмөрийн чадвар алдалтын хувь, хугацаа тогтоосон акт зэрэг багтана. Мөн И-Монгол академиас “e-mongolia” системийг шинэчлэхдээ “Чимэгэ” системтэй хамтран дуу хоолойг бичвэр болгох технологийг нэвтрүүлжээ. Тус академиас сонсголын бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан видео дуудлагын үйлчилгээг e-mongolia.mn сайт дээр байршуулж, зайнаас зөвлөн туслах төвийн шууд мэдээлэл шуурхай удирдлага руу шилжүүлэн хамтран ажиллахаар албан бичгийг хүргүүлсэн. Харин хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний мэдээллийн хүртээмжийг сайжруулах чиглэлд ТЦҮЗГ-аас Дархан-Уул, Өвөрхангай, Орхон аймагт өөртөө үйлчлэх 3 цэгийг байгуулан үйл ажиллагааг эхлүүллээ. Нийслэлд Монголын хараагүйчүүдийн үндэсний холбооны байранд 1, 21 аймагт тус бүр 1, нийт 22 тусгай хэрэгцээт төрийн цахим үйлчилгээний КИОСК машиныг байршуулсан. Нийслэлийн 6 дүүргийн 60 хороонд “ХУРДАН” цэгийг нэвтрүүлснээр өнөөдрийн байдлаар нийслэлийн 13 “ХУРДАН” цэгт хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн дараалалгүй үйлчлүүлэх тэмдэг байршуулан үйлчилгээ үзүүлж байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн цахим ур чадварыг дээшлүүлэх, Засгийн газраас цахим шилжилтийн хүрээнд авч хэрэгжүүлж буй арга хэмжээг таниулах, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд төрийн үйлчилгээг хэрхэн авах талаар заавар, зөвлөмж бүхий контентыг ТВ-5, 25ТВ, UBS-1 сувгуудаар олон нийтэд хүргэжээ. Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллагаас хүүхдэд зориулан гаргасан “Санготай хамтдаа цахим аюулгүй байдлаа хамгаалъя” 5 ангит цуврал видео хичээлийг монгол хэл дээр хөрвүүлэн, дохионы хэлний болон хадмал тайлбартайгаар бэлтгэн цахим орчинд болон телевизээр түгээсэн. Хүүхэд хамгааллын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын цахим орчинд хүүхдийн эрхийг хамгаалах зохицуулалтын талаар хүүхэд, эцэг эх, олон нийтэд зориулсан 3 видео контентыг дохионы хэл болон хадмал тайлбартайгаар олон нийтэд цацжээ. И-Монгол академи болон ТЦҮЗГ, Мэдээлэл технологийн үндэсний парк харааны бэрхшээлтэй иргэдийн цахим ур чадварыг дээшлүүлэх сургалтыг тогтмол зохион байгуулж байна. Мөн И-Монгол академи, Мэдээлэл технологийн үндэсний паркаар дээрх иргэд үйлчлүүлэх орц, гарцыг саадгүй хүртээмжтэй болгожээ. Түүнчлэн БНСУ-ын NIA байгууллагын дэмжлэгээр МТҮП-ын 1 давхарт цахим ур чадварыг нэмэгдүүлэх зорилгоор “Мэдээлэл хандалтын төв” байгуулагдсан. Монгол шуудан ХК нь Улаанбаатар хотын Төв шуудангийн үйлчилгээний салбар, Марк, үнэт цаасны хэлтэс, Улс хоорондын агаарын шуудан ялган боловсруулах төв, 37 болон 21-р салбар нийт 5 обьектоор хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн үйлчлүүлэх орц гарцыг бий болгожээ.   Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийг хангах чиглэлээр харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарт дээрх ажлууд хийгдсэн. Мөн хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд болон төрийн бус байгууллагуудын төлөөллийг оролцуулан “Мэдээллийг цаг” арга хэмжээг 2024 оны 3-р сарын 26-ны өдөр цахим хэлбэрээр зохион байгуулсан. Монголын хараагүйчүүдийн холбоо ТББ, Харааны бэрхшээлтэй хүмүүсийн инновац хөгжлийн төв ТББ, Тэгш оролцоо ээлтэй нийгмийн ТББ, Монголын харааны бэрхшээлтэй хүүхэд залуучуудын холбоо ТББ, Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний хөгжлийн ерөнхий газар болон тус яамны хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн эрхийг хангах салбарын орон тооны бус зөвлөлийн гишүүдтэй хамтарсан уулзалт зохион байгуулсан. Тус уулзалтаар хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэд цахим үйлчилгээ, төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудын вэб хуудас болон аппликейшн ашиглахад хүнд хүртээмжгүй байдлын талаар ярилцаж, санал солилцов.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам 2025 онд Монгол Улсын 18 аймгийн 139 цэгт үүрэн холбооны сүлжээ нэвтрүүлэхээр боллоо.  № Аймгийн нэр Сумын нэр Сүлжээ оруулах цэг 1 Архангай Чулуут 4-р баг, Хайрхан 2 Архангай Өндөр-Улаан 4-р баг, Бэлхи 3 Архангай Өндөр-Улаан 3-р баг, Донгой 4 Архангай Хангай 4-р баг, Баян-Улаан 5 Архангай Хангай 2-р баг, Гичгэнэ 6 Архангай  Хайрхан Могой баг 7 Архангай  Цэцэрлэг Хонгорж, Чулуут  8 Баян-Өлгий Улаан-Хус 5-р баг, Баян зүрх 9 Баян-Өлгий Буянт 2-р баг, Хөлцөөт 10 Баян-Өлгий Дэлүүн 3-р баг, Хар Уул баг, Цагаан чулуут уул 11 Баян-Өлгий Толбо 1-баг, Хош 12 Баян-Өлгий Буянт 1-р баг, Хөх эрэг 13 Баян-Өлгий Дэлүүн 8-р баг, Бүргэд 14 Баян-Өлгий Дэлүүн 11-р баг, Чихэртэй 15 Баянхонгор Баян-Өндөр 2-р баг, Элгэн 16 Баянхонгор Жинст, Баацагаан Нарийн харын нуруу 17 Баянхонгор Жинст, Баацагаан Жинст хайрхан 18 Баянхонгор Баацагаан 4-р баг, Могой 19 Баянхонгор Шинэжинст 3-р баг, Эрдэнэшанд 20 Баянхонгор Шинэжинст 3-р баг, Жадын хар 21 Баянхонгор Баянцагаан 2-р баг, Дэлгэрэх  22 Булган Гурван булаг Хөгнө 23 Булган Тэшиг Харгал 24 Булган Сайхан Мануулт 25 Булган Могод  Баян-Уул 26 Булган Баян-Агт Баянзүрх баг Шувуун бааст 27 Булган Баян-Агт Баянхайрхан баг Хэрээтийн Гозгор 28 Говь-Алтай Төгрөг 1-р баг, Хүрэнгол 29 Говь-Алтай Халиун 4-р баг, Чацран 30 Говь-Алтай Тонхил 4-р баг, Алтансоёмбо 31 Говь-Алтай Баян-Уул 5-р баг, Баянговь 32 Говь-Алтай Эрдэнэ Цэцэг нуур, Хутаг уул 33 Говь-Алтай Шарга 3-р баг, Сондуулт 34 Говь-Алтай Есөнбулаг 5-р баг, Рашаант 35 Говь-Алтай Цогт Баян-Өндөр 36 Говьсүмбэр Сүмбэр 5-р баг, Чойр уул 37 Дорноговь Дэлгэрэх 1-р баг, Цагаанхад, Чандмань Уул 38 Дорноговь Дэлгэрэх 2-р баг, Аман шанд 39 Дорнод Чулуунхороот 3-р баг, Цагаанчулуут 40 Дорнод Баян-Уул 3-р баг, Урт 41 Дорнод Баян-Уул 6-р баг, Өвөр эрээн 42 Дорнод Халхгол 3-р баг, Ташгай 43 Дорнод Сэргэлэн 2-р баг, Архоолой 44 Дорнод Чойбалсан Энгэр шанд 45 Дундговь Эрдэнэдалай 2-р баг, Өнгөт, Үзүүр овоо 46 Дундговь Эрдэнэдалай 5-р баг, Цагаан овоо, Бүйлст хяр 47 Дундговь Сайхан-Овоо 4-р баг, Төгрөг 48 Дундговь Луус 1-р баг, Суварга 49 Дундговь Өлзийт 3-р баг, Тагт 50 Дундговь Луус 3-р баг, Буянт 51 Дундговь Луус 2-р баг, Наран 52 Дундговь Өндөршил 1-р баг, Цог багийн Их баян 53 Дундговь Дэлгэрхангай 2-р баг, Тарагт газарт 54 Дундговь Гурвансайхан 2- баг Дэрсэнэ-Ус газарт 55 Завхан Их уул 3-р баг, Хуягт 56 Завхан Тэс Дооно баг, зүүн Дооно уул /2025 болгох эсэх/ 57 Завхан Баянхайрхан Минжбаг, Цэцэн уулын орой 58 Завхан Тосонцэнгэл Оргих баг, Уран мандал уул /2025 болгох эсэх/ 59 Завхан Цагаанхайрхан 1-р баг, Цэцэрлэг /2024 онд заавал оруулах/ 60 Завхан Дөрвөлжин 5-р баг, Онц 61 Завхан Баян-Тэс 1-р баг, Бужир 62 Завхан Сантмаргац Баяннуур 63 Завхан Түдэвтэй 1-р баг, Баянцагаан  64 Завхан Асгат Аргалант уул баг 65 Завхан Тосонцэнгэл Баян-Улаан, Шовх сул 66 Завхан Баянхайрхан Цэцэнхайрхан 67 Завхан Идэр Дархан уул багийн доод энгэр ашийн зурайгийн орой.  68 Завхан Тосонцэнгэл  БаянУлаан баг Идэр Дорхон сул уул  69 Өвөрхангай Баянгол Цавын ихэр баг, Зүүн хоймор 70 Өвөрхангай Өлзийт Гуулин, Баян хайрхан 71 Өвөрхангай Нарийтээл Цагаан-Овоо баг, Арц нарийн хайрханы дунд орших Индэртэй орой 72 Сүхбаатар Эрдэнэцагаан 6-р баг, Жаргалант 73 Сүхбаатар Түмэнцогт 2-р баг, Баянцагаан 74 Сүхбаатар Онгон сум 1-р баг, Их Булаг баг 75 Сүхбаатар Халзан сум 2-р баг, Сахиул баг 76 Сүхбаатар Онгон сум 3-р баг, Нүдэн баг 77 Сүхбаатар Баяндэлгэр сум 5-р баг, Хонгор баг 78 Сүхбаатар Эрдэнэцагаан 7-р баг, Хадын булаг 79 Сүхбаатар Түвшинширээ 4-р баг, Дэлгэрхаан 80 Сүхбаатар Уулбаян сум 5-р баг, Дэлгэр баг 81 Сүхбаатар Наран 2-р баг, Харнуур 82 Сүхбаатар Баяндэлгэр 6-р баг, Ширээт 83 Сүхбаатар Онгон Эрдэнэцагаан 84 Сэлэнгэ Сант 3-р баг, Хөдөө  85 Сэлэнгэ Орхонтуул Өлзий нуга 86 Сэлэнгэ  Орхонтуул  1-р баг, Шар ус,  87 Сэлэнгэ  Жавхлант  1-р баг, Бумбат 88 Төв Мөнгөнморьт 2-р баг Байдлаг баг 89 Төв Угтаалцайдам 1-р баг Талын уул 90 Төв Эрдэнэ 2-р баг, Чулуут 91 Төв Цээл 4-р баг, Сүүл буга 92 Төв Баян-Өнжүүл 1-р баг, Бараат 93 Төв Алтанбулаг 2-р баг, Аргал  94 Төв Баяндэлгэр 1-р баг, Байдлаг 95 Төв Баянцогт  1-р баг, Гуна 96 Төв Дэлгэрхаан  3-р баг, Давст багт 97 Төв Бүрэн 3-р баг, Монгол, Мэргэн толгой 98 Төв Бүрэн сум Бүрэн сум 99 Увс Тэс 11-р баг, Нуур эхэн  100 Увс  Завхан  2-р баг, Хармагт Үнэгтийн орой 101 Увс  Зүүнхангай 2-р баг, Баянгол Хүрдлэгийн хэрвээ суварга 102 Увс  Улаангом 8-р баг гурван тэрмис 103 Увс  Сагил 2-р баг хайрхан уул бүрхээлтийн орой 104 Увс  Тариалан 2-р баг Жидийн орой 105 Увс  Бөхмөрөн   2-р баг  Чулуу мөөхөлдөгийн орой  106 Увс  Өмнөговь   1-р баг Хөх орой Ринчин аваргын овоо  107 Увс  Баруунтүрүүн   4-р баг Нарийний эх  108 Ховд Алтай 1-р баг, Бодонч 109 Ховд Мөнххайрхан 2-р баг, Борт 110 Ховд Мөнххайрхан 3-р баг, Хаг 111 Ховд Дуут 3-р баг, Цагаан бургас 112 Ховд Мөст 3-р баг, Баян хайрхан 113 Ховд Булган 2-р баг, Баянсудал 114 Ховд Дарви 2-р баг, Дэлгэр 115 Ховд Үенч 4-р баг, Улиаст баг зуслан 116 Ховд Ховд 2-р баг, Цагаанбургас, Дорд даваа  117 Ховд Ховд 3-р баг, Баруун салаа 118 Хөвсгөл Хатгал тосгон Хатгал тосгон 119 Хөвсгөл  Бүрэнтогтох Сангийн далай 120 Хөвсгөл  Арбулаг Бэлбулаг 121 Хөвсгөл  Ренчинлхүмбэ 5-р баг, Ёлт газарт 122 Хөвсгөл  Тосонцэнгэл Сэлэнгэ баг 123 Хөвсгөл  Чандмань-Өндөр Улаан-Асга баг Ганга эрээн 124 Хөвсгөл  Эрдэнэбулган 2-р баг Баянголын ам 125 Хөвсгөл  ТҮнэл Бийж баг, Баян-Улааны орой 126 Хөвсгөл  Баянзүрх сум Агар баг 127 Хөвсгөл  Галт Рашаант баг 128 Хөвсгөл  Жаргалант сум Хөнжил баг 129 Хэнтий аймаг Баянмөнх Баянбулаг хар ус өндөр 130 Хэнтий аймаг Баянмөнх Баянбулаг Үнэгт уул 131 Хэнтий аймаг Биндэр Биндэр 132 Хэнтий аймаг Батноров 5-р баг Идэрмэг 133 Хэнтий аймаг Баян-Адарга 1-р баг Сайхан баг 134 Хэнтий аймаг Биндэр 1- р баг Баян-өндөр 135 Хэнтий аймаг Баянмөнх 3-р баг Дулаан 136 Хэнтий аймаг Галшар 4-р баг Сангийндалай 137 Хэнтий аймаг Норовлин 1-р баг Баян-өлзийт 138 Хэнтий аймаг Дархан 3-р баг Шажим 139 Хэнтий аймаг Дадал 1-р баг Онон