Шуудангийн анхны маркийн тухай

EVENT

2020.12.22

Шуудангийн тухай хуулиас…. 25 дугаар зүйл: Шуудангийн илгээмж дээр “Монгол” гэсэн тодотгосон үгтэй шуудангийн марк наасан байна. Шуудангийн марк нь Монгол Улсын тусгаар тогтнолыг илэрхийлсэн, шуудангийн илгээмжийн төлбөр төлөгдсөнийг баталгаажуулсан, үнэ бүхий шуудангийн тэмдэгтийн төрөл. Аливаа салбар, салбарынхаа үүсэл хөгжлийн ойг тэмдэглэхдээ түүний туулж өнгөрүүлсэн түүхэн замналыг бичиж үлдээхийг эрхэмлэдэг бөгөөд энэ нь тухайн салбарын түүх болдог. Түүх бол өнгөрсөн замын дурсамж бөгөөд ирээдүйн хөгжлийн чиглүүр болдог билээ. Монгол Улсад орчин цагийн харилцаа холбооны салбар үүсч хөгжсөний 100 жилийн ой 2021 онд тохиохтой холбогдуулан шуудангийн төлбөрийн хэрэгсэл болох маркийн талаар товч өгүүлсүй. Шуудангийн марк гэж шуудангийн мөнгө төлсний баримт болгон захидал бичиг зэрэгт наах, мөнгө төгрөгийн тоо бүхий зурагт цаас юм. Шуудангийн маркийг улс, үндэсний шуудан харилцааны байгууллага гаргадаг. Дэлхийн анхны шуудангийн марк 1840 онд Английн хатан хаан Викториагийн хөрөг зурагтай гаргажээ. Монголын шуудан холбоо олон зуун жилийн түүхийг туулсан хэдий ч Ардын хувьсгал ялах хүртэл буюу анхы марк гарах хүртэл шуудангийн маркгүй байсан. Жанжин Д.Сүхбаатарын зөвлөсний дагуу Ардын Засгийн газрын Цахилгаан мэдээ, шуудан бичгийн ерөнхий хорооны эрхэлсэн түшмэл Мандалын Бат-Очирын санаачлагаар зураг төслийг боловсруулж, Гадаад явдлын яамаар дамжуулан Ардын Засгийн газраар батлуулахаар хүргүүлсэн байна. Олноо өргөгдсөний 13 дугаар он буюу 1923 оны 11 дүгээр сарын 23-ны өдрийн 44 дүгээр хурлын бичгийн 1 дүгээр зүйлд “ Гадаад явдлын яамны Цахилгаан мэдээ, шуудан бичгийн хэргийг ерөнхийлөн шийтгэх түшмэл М.Бат- Очироос аливаа шуудангаар дамжуулан явуулах бичиг захидал дор хэрэглэх маркийн маяг долоог үйлдүүлж ирсэн, тус маркийг ийнхүү үйлдэж болох эсэх, чухам хаана үйлдвээс хэрэг дав дув санхүү дор арвитай болохыг тогтоон заахыг хүссэн тухайд Засгийн газраас хянаж ирүүл гэж зохих газар явуулан тушаажээ. Эдүгээ хянан байцаах Сангийн явдлын яамнаас маркийн доллар, цент хэмээх үсгийг гадаад улс хэрэглэж байхыг журамлан хэвээр бичих буюу эс бөгөөс Монголоор орчуулан төгрөг хэмээн бичих, бас ч хэвлүүлэх дор чадах хүнийг нэмэн хавсаргаж, тус хэвлэлийн хорооны чулуун хэвээр үйлдүүлэх нь зүйтэй хэмээх зэргээр саналыг шийтгэн ирсэн учир энэхүү маркийг үсэг ба маягтыг ямар ямараар үйлдүүлэхийг эрхлэх газраас тогтоовоос гагцхүү маркийг нарийн нягт үйлдүүлэхгүйгээр үл болох тул харъяат ерөнхий хорооны төлөвлөсөн есоор хэвлүүлэх тухай зарцуулах нэг мянга найман зуун алтан төгрөг дор тооцох үнийн мөнгө нэг мянга хоер зуун жаран ланг мөнхүү хорооны төлөвлөсөн данснаа нэмэн батлуулах дор татгалзах зүйлгүй хэмээн, уг бичиг хуудас нижгээд маркийн эх долоогийн хамтаар хүргүүлэн ирснийг хэлэлцээд энэ хэрэг дор харъяат хянан байцаах хэлтсийн заан төлөвлөсөн нь зүйтэй тул есоор болгон баталж, Гадаад явдлын яамнаас эрхлэн гүйцэтгэхээр тогтов” гэжээ. (УТА, Ардын Засгийн газрын хурлын тогтоолын хуулга) Энэхүү тогтоосон есоор “Очир” буюу төвдөөр Нацагдорж, монголоор “Мөнхбат” гэсэн утга санааг илэрхийлэх, Элдэв- очир дүрс бүхий Монголын шуудангийн анхны цуврал маркийг хэвлүүлэн гаргаснаа Гадаад явдлын яамнаа 565 тоот бичиг бүхий хуудас бичиг дагалдуулан Ардын Засгийн газарт хүргүүлжээ. Анхны маркийн зургийг “Марзан” хэмээх Б.Шарав зуржээ.

Анхны марк “ Элдэв- Очир”

Ардын Засгийн газар уг бичгийг хүлээн аваад, худалдаалах зэргээр гүйцэтгэвэл зохихыг Гадаад явдлын яаманд 1924 оны 7 дугаар сарын 8-ны өдрийн 665 тоот бичгээр мэдэгдэж явуулснаар, Монгол Улсын шуудангийн анхны маркийг нийтийн хэрэгцээнд гаргаж, шуудангаар явах албан бичиг захидалд төлбөрийн хэрэгсэл болгон нааж, өөрийн орны дотор болон гадаад улс орнуудад ашигласан байна.

Тухайн үед Монголыг бие даасан тусгаар тогтносон, үндэсний мөнгөн тэмдэгтэй, өөрийн гэсэн шуудангийн марктай улс болохыг хүлээн зөвшөөрөх орон ховор байсан бөгөөд энэ цаг үед шуудангийн марк гарсан нь тусгаар тогтносон бүрэн эрхт улс гэдгээ баталсан чухал үйл явдал болсон гэж үздэг.

Монгол Улсыг гадуурхах бодлого явуулж байсан Хятадын гоминданы Засгийн газар монголын шуудангийн маркийг үл хүлээн зөвшөөрч, хүчин төгөлдөр бус хэмээн үзэж, манай улсаас хятадад очсон захидал, боодлын маркийн дээр өөрийн улсын маркийг нааж, хүлээн авагчаас захидлын бүх үнийг гаргуулан авдаг байжээ. Нэг хэсэгтээ хүлээн авагчийг давхар үнэ төлөх явдлаас чөлөөлөхийн тулд монголын шуудангийн маркийн хамт оросын шуудангийн маркийг наадаг байсан байна.

Монголын анхны маркийн тухай Бямбын Ренчин гуай 1958 онд “Монголчуудын шуудан,шуудангийн тэмдгийн учир” гэсэн өгүүлэлдээ: “ 1924 онд

Ардын Засгийн газраас олон улсын одоогийн жишгээр наадаг тэмдэг анх хэрэглэж, долоон төрлийн шуудангийн наах тэмдэг Шанхайд захиж хэвлүүлсэн билээ. Тэгэхэд Улаанбаатар хотын хэвлэх үйлдвэр өнгөтэй будагтай хэвлэлгүй байсан учир ийнхүү Шанхайд захижээ. Тэр үед Европ хэл бичиг мэдэх хүн ховор учраас “почтовая марка” гэснийг монгол болгож чадаагүй, “почит марка” гэж монгол үсгээр ойртуулсхийн бичээд монгол төгрөг мөнгө гараагүй учир “доллар, цент” гэж төгрөг мөнгөний оронд бичсэн билээ. 1924 онд анхны шуудангийн тэмдэгт Элдэв-Очир гэсэн очиртой зурсан нь “бат” гэсэн санаа бөгөөд Энэтхэгээс гаралтай үг ба очир гэдэг тэмдэг нь цахилгаан гэснийг дүрсэлсэн тул монгол цахилгаан шуудангийн анхны билэг тэмдэг нь байжээ. Одоо ч гэсэн гадаад улсын цахилгаан шууданд цахилгааны дүрсээр холбоочны тэмдэг хийдэг ѐс буй тул монголчуудын олон жил мэддэг, хэрэглэдэг “очир” тэмдгийг хэрэглэсэн нь сонин бөгөөд хойшдоо холбооны тэмдэг болгож, тэр Элдэв-Очир гэдэг цахилгаан мэт хурдан, алдагдашгүй бат хүргэдэг гэсэн сонин сайхан тэмдэг юмсанжээ” гэжээ.

Анхны марк

Эх сурвалж: Н.Төмөрхүү, Монгол Улсын шуудангийн түүхэн товчоон номноос

Боловсруулсан: ХХМТГ-ын Захиргаа, удирдлагын газрын ахлах мэргэжилтэн Н.Цэвээндарь

Other news

Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах чиглэлд Хүний эрхийн Үндэсний Комисстой хамтран ажиллана

2023-01-18

ҮЙЛ ЯВДАЛ Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах чиглэлд МУ-ын Хүний эрхийн Үндэсний Комисстой хамтран ажиллана 2022.01.17 Олон нийтийн сүлжээнд хүний эрхийг хамгаалах хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, хүний эрхийн байгууллагын дуу хоолойг уг асуудалд тусгах зорилгоор ЦХХХ-ны Дэд сайд Ж.Эрхэмбаатар өнөөдөр /2023.01.17/ Хүний эрхийн Үндэсний Комисст ажиллаа. Цахим орчин дахь хүүхдийн эрхийн зөрчлийн судалгаагаар өсвөр насны хүүхдүүдийн 70 гаруй хувь нь өдөрт 1-2 цагийг цахим орчинд өнгөрүүлдэг ба хоёр хүүхэд тутмын нэг нь садар самууныг сурталчилсан мэдээлэлтэй тогтмол тааралддаг, 82 хувь нь зүй бус утгатай зурвас и-мэйл, фейсбүүкийн хэрэглэгчдээс авч байсан, эцэг эхчүүдийн 95 хувьд нь энэ төрлийн сөрөг мэдээллийг хянах, хязгаарлах программ хангамжийн ур чадвар байхгүйгээс 93 хувь нь хүүхдээ цахим дарамтад өртөж байсан талаар дурджээ. Цагдаагийн байгууллагын мэдээллээр 2022 онд цахим орчинд нийт 8,563 гэмт хэрэг үйлдэгдсэн. Үүнээс ихэвчлэн залилах, худал мэдээлэл тараах, кибер орчинд хууль бусаар халдах, хулгайлах, заналхийлэх, мөрийтэй тоглоом зохион байгуулах, хөрөнгө завших, хувь хүний нууцад халдах зэрэг гэмт хэргүүд дийлэнх хэсгийг эзэлж байна.Иймд цахим орчин дахь зохицуулалтгүй контентын урсгалаас хүний эрхийн зөрчилтэй агуулгыг олон улсын жишигт нийцүүлэн хуулийн хүрээнд ялгах, хариу арга хэмжээ авах орчныг бүрдүүлэх шаардлагатай юм. Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ

Монголд анх удаа зохион байгуулагдсан AI олимпиадын улсын аваргууд тодорлоо

2025-05-26

Хиймэл оюуны улсын анхдугаар олимпиадын аваргууд тодорлоо. Тус олимпиад нь 2025 оны 05 дугаар сарын 02 өдрөөс 26-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдлаа. Тодруулбал, тус олимпиадын I шат 2025 оны 05 дугаар сарын 02-16-ны өдрүүдэд цахимаар зохион байгуулагдсан бөгөөд Улаанбаатар хот, 21 аймгийн ерөнхий боловсролын сургуулийн 9-12 ангийн 91 сурагч машин сургалт (Machine learning), Эх хэл боловсруулалт (Natural Language Processing), Компьютер хараа (Computer vision) чиглэлийн 3 бодлого бодож өрсөлдсөн юм. Хоёрдугаар шатанд нийт 50 сурагч шалгарснаас 49 сурагч өрсөлдөж, улсын аваргууд тодорлоо. Тодруулбал, Эдгээр найман сурагчид Хиймэл оюуны олон улсын хоёрдугаар олимпиадад эх орноо төлөөлөн оролцох юм. Монгол Улсад анх удаа зохион байгуулагдсан Хиймэл оюуны улсын анхдугаар олимпиадад оролцсон нийт сурагчдадаа баяр хүргэж, хичээл сурлагад нь амжилт хүсье.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Э.Батшугар “И-Монгол Академи” УТҮГ-т ажиллалаа

2025-07-07

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Э.Батшугар шинээр томилогдсонтой холбогдуулан яамны харьяа болон салбарын байгууллагуудын үйл ажиллагаатай шат дараатай танилцах уулзалтуудыг зохион байгуулж байгаа билээ. Энэ хүрээнд өнөөдөр, 2025 оны 7 дугаар сарын 7-ны өдөр ЦХИХХ-ны сайд Э.Батшугар “И-Монгол академи” УТҮГ -ын үйл ажиллагаатай танилцаж, удирдлага болон албан хаагчидтай уулзалт хийлээ. Уулзалтад ЦХИХХ-ны сайд Э.Батшугарын хамт яамны албаны төлөөллүүд, “И-Монгол академи” УТҮГ-ын захирал Б.Мягмарнаран, газар хэлтсийн дарга нар болон холбогдох ажилтнууд оролцож, байгууллагын өнөөгийн үйл ажиллагаа, хэрэгжүүлж буй төсөл хөтөлбөрүүд, цаашдын зорилт, хөгжлийн төлөвлөгөөний талаар дэлгэрэнгүй санал солилцлоо. Сайд Э.Батшугар уулзалтын үеэр “И-Монгол академи” УТҮГ нь төрийн цахим үйлчилгээний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, иргэн төвтэй цахим засаглалын хөгжилд бодит хувь нэмэр оруулж буйг онцолж, цаашид олон улсын жишигт нийцсэн, мэдээллийн аюулгүй байдлыг бүрэн хангасан, хүн бүрд хүртээмжтэй, ашиглахад хялбар, дэвшилтэт технологид суурилсан төрийн цахим үйлчилгээг хөгжүүлэхэд анхаарч, энэ чиглэлээр тогтвортой хамтран ажиллахыг байгууллагын удирдлагад чиглэл болгож, дэмжлэг үзүүлэн ажиллахаа илэрхийлэв. Тус уулзалт нь төрийн цахим шилжилтийн бодлогыг хэрэгжүүлэгч гол байгууллагын хувьд “И-Монгол академи” УТҮГ-ын цаашдын үйл ажиллагааг улам эрчимжүүлэх, төрийн байгууллагуудын уялдаа холбоог сайжруулах, шинэ санаачилгуудыг бодит ажил болгон хэрэгжүүлэхэд чухал түлхэц болж байна. Цаашид: “E-Mongolia” платформын 5.0 хувилбар Танилт, нэвтрэлтийн “ДАН” системийн 2.0 шинэчлэл “E-Business” системийн сайжруулалтуудыг хийж хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.