Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Бүгд Найрамдах Казахстан Улсын Цахим хөгжил, инновац, сансрын аж үйлдвэрийн сайд Мадиев Жаслан Хасеновичийг өнөөдөр /2024.10.28/ хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд, Ц.Баатархүү сайд БНКУ-ын Ерөнхийлөгч Касым-Жомарт Кемелевич Токаевийн айлчлалд манай улс өндөр ач холбогдол өгч байгаа бөгөөд энэ үеэр мэдээллийн технологийн салбарт хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэхээр болсонд талархал илэрхийлэв.   Тэрбээр “Казахстан Улс нь бүс нутагтаа мэдээллийн технологийн том тоглогч болон гарч ирж байна. Монголчууд төрийн үйлчилгээг цахимжуулах ажлыг хангалттай сайн түвшинд хийж гүйцэтгэсэн. Одоо бид дижитал эдийн засгийг хөгжүүлэх, мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийн экспортыг нэмэгдүүлэхэд анхаарч ажиллаж байна. Мөн хиймэл оюун, сансар, дроны хуулийн төслийг УИХ-ын Чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэхээр бэлтгэл ажлаа хангаж буйг дуулгав. Үүний зэрэгцээ, Казахстан Улс дроны туршилтыг бүсийг хэрхэн бий болгосон чиглэлээр туршлага судлах чиг хамтран ажиллах хүсэлтэй буйгаа онцлов.   Казахстан Улсын Цахим хөгжил, инновац, сансрын аж үйлдвэрийн сайд Мадиев Жаслан Хасенович: Казахстан Улс нь цахим хөгжилд маш их ач холбогдол өгч ажиллаж байна. Улс үндэстэн бүр хиймэл оюун ухааны үсрэнгүй хөгжлийн өнөө цагт амбицаа зарлалаа. Манай яам хиймэл оюуны чиглэлээр цаашид баримтлах 5 жилийн стратеги төлөвлөгөөгөө баталсан. Тун удахгүй хиймэл оюун ухааны хуулийн төслөө өргөн барина. Хиймэл оюун ухааны стратегийн хувьд өндөр хүчин чадлын компьютерыг дотоод болон гадаадад бий болгох, энэ чиглэлээр мэргэшүүлэх онлайн болон танхимын сургалтууд, хакатон зэрэг арга хэмжээнүүдийг зохион байгуулж эхлээд байна. 2025 онд 300 мянган хүнийг энэ чиглэлээр мэргэшүүлэхээр зорьж байна. Мөн стартапуудад зориулсан хиймэл оюуны ухааны судалгаа шинжилгээний лаборатори бүхий кампус байгуулахаар ажиллаж байгааг дуулгалаа. Үүний зэрэгцээ, Казахстан Улсад дэлхийн хамгийн том сансрын нислэгийн төв байдаг бөгөөд сансар судлалын чиглэлд олон улстай хамтран ажиллаж байна. Бид бүхий л салбарт Монгол Улстай хамтран ажиллах хүсэлтэй байна гэдгээ онцлов. Казахстан улс нь НҮБ-ын Цахим засаглалын индексээр 24 дүгээр байранд эрэмбэлэгдсэн. Кибер аюулгүй байдал болон инновацын индексээр мөн ахиц дэвшил гаргасан байна. Мөн 2025 онд багтаан тус улсын 20 гаруй хотод 5G сүлжээг нэвтрүүлэхээр ажиллаж байгаа зэргийг онцоллоо. Тус улс нь Азербайджан Улстай хамтран Каспийн тэнгисээр шилэн кабель дамжуулан интернэтийн урсгалыг сайжруулахаар зорьж байна. Ингэснээр Ази Европыг холбосон интернэт ачааллыг 20 хувиар бууруулна гэж тооцоолжээ. Түүнчлэн Астана Хаб-д 1500 гаруй стартап компаниуд бойжиж байгаа бөгөөд өнөөдрийн байдлаар жилдээ 600 сая ам.долларын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг экспортолж байгаа бөгөөд 2026 онд гэхэд 1 тэрбум ам.долларын бүтээгдэхүүн үйлчилгээг экспортлохоор төлөвлөж байгаа юм байна. Астана Хаб нь Казахстан Улсын хэмжээнд 16 салбартай төдийгүй АНУ, Сингапур, Саудын Араб зэрэг улсуудад мөн өөрсдийн үйл ажиллагааг амжилттай явуулж байна.   Талууд дээрх чиглэлүүдэд хамтран ажиллах хүсэлтээ илэрхийлж, өндөр түвшний айлчлалын хүрээнд санамж бичиг байгуулахаар тогтов.

Oxford Insight байгууллагаас жил бүр дэлхийн улс орнуудын хиймэл оюун ухааны бэлэн байдлын судалгааг олон нийтэд танилцуулдаг уламжлалтай. 2023 онд хиймэл оюуны ухааны стратегиа зарлаж буй улс орнуудын тоо буурсан ч 2024 онд бага, дунд орлоготой орнууд хиймэл оюун ухааны талаарх алсын хараагаа албан ёсоор зарлаж эхэллээ.  2024 онд 12 улс хиймэл оюун ухааны стратегиа олон нийтэд зарласан нь 2023 онтой харьцуулахад гурав дахин өсчээ. Эдгээр стратегийн талаас илүү хувь нь дундаас доогуур болон бага орлоготой орнууд байсан  нь түүхэн хоцрогдолтой эдийн засгийн орнуудын дунд Хиймэл оюун ухааны Засаглал эрчимтэй хөгжиж байгааг харуулж байна. Тухайбал, 2023 онд Руанда хиймэл оюун ухааны стратеги зарласан бага орлоготой анхны улс болж байсан бол 2024 онд Этиоп хоёр дахь улсаар тодорлоо. Үүний нэгэн адил, Гана, Нигери, Шри Ланка, Узбекистан, Замби зэрэг дундаас доогуур орлоготой эдийн засагтай орнууд хиймэл оюун ухааны алсын хараагаа албан ёсоор зарлаж, бэлэн байдлыг сайжруулахад засаглалын суурь тогтолцоог бий болгох амлалтаа илэрхийлж байна.  Үүний зэрэгцээ, өндөр орлоготой улс орнууд ч хиймэл оюуны ухааны стратегиа алхам алхамаар зарлаж байна. Румын зэрэг орнууд 2024 онд шинэ стратегиа зарласан нь хөгжингүй эдийн засагт тогтвортой ахиц дэвшлийг харуулжээ.  Энэхүү үйл явдлууд нь хиймэл оюун ухааныг үндэсний хөгжлийн хурдасгуур гэж хүлээн зөвшөөрч буйн илрэл гэдгийг Oxford Insight байгууллага 2024 оны тайландаа дурдсан байна.  Тэгвэл Монгол Улс хиймэл оюун ухааны үндэсний стратегиа 2025 оны 2 дугаар сард зарлахаар бэлтгэл ажлаа хангаж байна.  Энэ хүрээнд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөртэй хамтран Монгол Улс анх удаа хиймэл оюун ухааны өнөөгийн нөхцөл байдлыг үнэлэх, цаашдын бодлого суурь мэдээллийг бүрдүүлэх зорилгоор “Хиймэл оюун ухааны бэлэн байдлын үнэлгээ” хэлэлцүүлгийг яамд, төрийн байгууллагуудын төлөөллүүдийн дунд 2025 оны 01 дүгээр сарын 15-нд 08.30 – 12.40 цагийн хооронд НҮБ-ын 3 давхарт зохион байгуулна.  Түүнчлэн энэ салбарын эрдэмтэн, судлаачид ЭНД дарж цахимаар саналаа өгөх боломжтой.