Хиймэл оюуны үсрэнгүй хөгжлийн өнөө цагт дэлхийн 60 гаруй улс орнууд үндэснийхээ стратеги, хууль эрх зүй, зохицуулалтын орчныг бий болгоод байна. Монгол Улсын хувьд Oxford Insight  байгууллагын гаргасан “Хиймэл оюуны бэлэн байдал” судалгаагаар дэлхийн 192 орноос 109 дүгээр байранд эрэмбэлэгдсэн нь хиймэл оюуны алсын хараагүй байгаа нь голчлон нөлөөлжээ. Түүнчлэн дээрх судалгаанд дурдсанаар, Монгол Улс 2020 оноос хойш өгөгдөл ба дэд бүтэц гэсэн ангилалд жил бүр буурсан үзүүлэлттэй байна. Иймд өгөгдлийн засаглалын өнөөгийн нөхцөл байдлыг үнэлэх, цаашид авах арга хэмжээг тодорхойлох зорилгоор НҮБ-ын Эдийн засаг, нийгмийн асуудал хариуцсан газартай хамтран “Монгол Улсын Үндэсний өгөгдлийн засаглал болон Дижитал Засаглал” олон улсын хурлыг энэ сарын 3-4 өдрүүдэд зохион байгууллаа. Тус хуралд өгөгдөлтэй холбоотой ажилладаг төр хувийн хэвшлийн 70 гаруй байгууллагын төлөөллүүд оролцож, 7 багт хуваагдан, өгөгдлийн засаглал, нууцлал хамгаалалт, ёс зүй, хадгалалт, стандарт, өгөгдлийг хуваалцах, цахим танилт зэрэг сэдвийн дор Монгол Улсын өгөгдлийн өнөөгийн нөхцөл байдлыг олон талаас нь дүгнэж, баг тус бүр саналаа танилцууллаа. Монгол Улсын хувьд өгөгдлийн асуудлыг 10 жилийн өмнө ярьж байсан ч нөхцөл байдал өөрчлөгдөөгүй ярьсан хэвээрээ байна. Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хууль батлагдсан ч өгөгдөлтэй холбоотой ганцхан заалт байгаа нь хангалтгүй, хуулийн үзэл баримтлал нь өгөгдлийн засаглалыг төлөөлж чадахгүй байгаа гэдгийг судлаачид онцолж байсан юм. Харин Үндэсний статистикийн хорооноос өгөгдлийн стандарт, ангилал, кодчилолыг баталсан ч төр болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд нь мөрддөггүй, стандарт, код ашиглах ажил нь төлөвшөөгүй, байгууллага тус бүр өөр өөрсдийнхөөрөө өгөгдлийн хадгалдаг нь эргээд түүнийг эргэлтэд оруулахад хүндрэл учруулдаг зэрэг асуудлыг хөндлөө. Жишээлбэл, хаягжилтийн асуудлыг оролцогчид хөндсөн юм. Монгол Улсад хаягжилтийн асуудал нь Хот байгуулалт, барилга, орон сууцжуулалтын яам өөрсдийн стандартаар хаягжилтийг хадгалсан байдаг бол нийслэл мөн өөр стандартаар хадгалсан байдаг ажээ. Түүнчлэн аливаа өгөгдлийг нээлттэй ил тод болгох нь тухайн байгууллагын удирдлагын манлайлал маш чухал гэдгийг талууд онцлов. Иймд Монгол Улс олон улсын жишгийн дагуу өгөгдөлтэй холбоотой үндэсний зөвлөлийг байгуулж, шат дараатай арга хэмжээг авах нь чухал гэдгийг оролцогчид тодотгов. Хүний нөөцийн хувьд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам Боловсролын яамтай хамтран ойрын 4 жилд бэлдэх боловсон хүчний квотыг тодорхойлвол, их дээд сургуулиуд боловсон хүчнээ бэлдээд явах бүрэн боломжтой гэлээ. Энэхүү хурлаас гарсан санал зөвлөмжийг НҮБ-ын Эдийн засаг, нийгмийн асуудал хариуцсан байгууллага нэгтгэж, Монгол Улсын Үндэсний Өгөгдлийн Засаглалын өнөөгийн нөхцөл байдлыг үнэлж, зөвлөмж өгөх юм.

Японы олон улсын хамтын ажиллагааны ЖАЙКА байгууллагаас Цахим хөгжил, Харилцаа холбооны яамтай хамтран 2023-2026 он буюу 4 жилийн хугацаанд хэрэгжүүлэхээр зорьсон “Кибер аюулгүй байдлын хүний нөөцийг хөгжүүлэх” хөтөлбөр амжилттай хэрэгжиж байна. Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын боловсролын хөтөлбөрийг сайжруулах зорилготой уг төслийн хүрээнд 3 үндсэн зорилтыг дэвшүүлээд байна. Үүнд: 1. Төр хувийн хэвшил боловсролын салбарын гурвалсан уялдаа холбоог сайжруулах замаар кибер аюулгүй байдлын хүний нөөцийг хөгжүүлэх, 2. Оюутан сурагч болон мэргэжилтнүүдэд зориулсан кибер аюулгүй байдлын боловсролын хөтөлбөр боловсруулж хөгжүүлэх 3. Төрийн албан хаагчдад зориулсан кибер аюулгүй байдлын боловсролын хөтөлбөр боловсруулж хөгжүүлэх зорилтууд тус тус хэрэгжиж байна. Энэ зорилтуудыг хэрэгжүүлэх хүрээнд Жайка болон ЦХХХЯ-аас гадна МУ-ын ШУТИС-ийн Мэдээлэл, холбооны технологийн сургууль, Удирдлагын академи хамтран ажиллаж байна. Өнөөдөр /2023.10.06/ Төрийн захиргааны төв байгууллагуудын мэдээллийн технологийн системийн хамгаалалт сэдэвт семинарыг зохион байгууллаа. Кибер аюулгүй байдлыг хангахад нарийн мэргэжлийн чадварлаг боловсон хүчин, хууль эрх зүйн боловсронгуй орчин, техник тоног төхөөрөмжийн цогц шийдэл, санхүүжилт шаардлагатай тухай уг семинарын үеэр мэргэжилтнүүд зөвлөж байлаа. Тус арга хэмжээнд ЦХХХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Батцэцэг оролцож мэдээлэл төслийн хэрэгжилтийн тухай солилцлоо ЖАЙКА нь Ази, Африк, θмнөд Америк, Aвстрали, Oйрхи Дорнод, Зүүн Европийн 155 oрoнд техникийн хамтын ажиллагаагаа хэрэгжүүлж байна. ЖАЙКА-ийн Moнгoл дахь Төлөөлөгчийн газар нь 53 дахь төлөөлгчийн газар бөгөөд 1997 oнд бaйгуулагдсан. Oдoo тус Төлөөлөгчийн газарт нийтдээ 27 ажилтан ажиллаж байна.

5-р сарын 1-ний байдлаар Сангийн яам 100%, УУХҮЯ 98,83%, БОАЖЯ 98,59%-иар мэдээллийн ил тод байдлын үнэлгээгээр тэргүүллээ. Төрийн захиргааны байгууллагуудаас Татварын ерөнхий газар 100% авсан бол Шүүх шинжилгээний ерөнхий газар 85.18%, Архивын ерөнхий газар 84.72% -ийн үнэлгээ авч, төрийн захиргааны байгууллагуудаа хошуучилсан байна. Нутгийн захиргааны байгууллагуудаас Орхон аймгийн ЗДТГ 94.38%, Булганы ЗДТГ 73.01%, Хэнтийн ЗДТГ 69.89% -ийн үнэлгээ авсан нь бусдаас өндөр үзүүлэлт болжээ. Харин Архангай аймгийн ЗДТГ цахим хуудас нь огт ажиллахгүй, хууль зөрчсөөр байна. Дүүргүүдийн ил тод байдал яам, агентлагтай харьцуулахад доогуур байгаа бөгөөд Багануур 76.05%, Баянгол дүүрэг 74.64%, Хан-Уул дүүрэг 67.60% -иар тэргүүлсэн байна. Багахангай 43.66%, Сүхбаатар 43.05% дүүрэг хамгийн бага үнэлгээгээр сүүл мушгилаа. ЦХХХЯ-аас төрийн байгууллагуудын хуулиар ил тод байлгах үүрэгтэй 68 төрлийн мэдээллийг 98 шалгуур үзүүлэлтээр үнэлж, 7 хоног тутамд Шилэн индекс зарлаж байна. Төрийн байгууллагууд мэдээллээ ил тод болгох хурд өсч, яамдын дундаж үнэлгээ өнгөрсөн 7 хоногт 88% байсан бол 5-р сарын 1-ний байдлаар 90% болсон байна. Агентлагуудынх 56.05%-иас 60.43%, аймгийн ЗДТГ-уудын дундаж нь 48.87%-иас 52.53% болж тус тус өсчээ. “Таны төр-Та хяна!” уриатай “Шил” ажиллагаа эхэлсэн 2023.03.27-ноос хойших хугацаанд shilen.gov.mn-д 32 мянга 417 мөр өгөгдөл байршаад байгаа юм. Ил тод мэдээллийн багтаамж нэмэгдэхийн хэрээр иргэд мэдэх эрхээ эдэлж, Авлигын эсрэг 5Ш ажиллагаанд жинтэй нөлөөлнө.