Санамж бичигт ЦХХХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Батцэцэг, “Пипл Ин Нийд” ОУТББ-ын суурин төлөөлөгч Б.Мөнгөнхишиг, “Фаро Фаундэйшн” ТББ-ын гүйцэтгэх захирал Б.Намуун нар гарын үсэг зурж баталгаажууллаа. Энэхүү санамж бичиг нь Монгол Улсын Урт хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичиг “Алсын хараа-2050”, Монгол Улсын Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогын 2021-2030 онд хэрэгжүүлэх үйл ажиллагааны хөтөлбөр, Монгол Улсыг 2021-2025 онд хөгжүүлэх таван жилийн үндсэн чиглэл, “Цахим Үндэстэн” баримтлах чиглэл, “Бүх нийтийн цахим ур чадвар, чадамжийг дээшлүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө 2022-2026” зэрэг бодлогын баримт бичигт тусгагдсан болон Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны бодлого, чиглэлийн дагуу бүх нийтийн тоон бичиг үсгийн чадавхыг дээшлүүлэхтэй холбоотой арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлэх чиглэлд хамтран ажиллах юм. “Пипл Ин Нийд” ОУ-ын төрийн бус байгууллага нь Монгол Улсаас гадна дэлхийн 24 оронд үйл ажиллагаагаа явуулдаг бөгөөд хүмүүнлэгийн болон хөгжлийн туслалцаа үзүүлэх, хүний эрх ба ардчиллын үнэт зүйлсийг сурталчлах, нийгэм, боловсрол, мэдлэг, мэдээллийг дээшлүүлэх чиглэлээр ажилладаг бол “Фаро Фаундэйшн” ТББ нь Монгол Улс дахь цахим сүлжээ болон тоон бичиг үсгийн зөв хэрэглээг хүртээмжтэйгээр хүргэхэд чиглэсэн цахим орчин дахь аюулгүй байдал, хүүхэд хамгааллын хөтөлбөр, цахим сүлжээний зохистой хэрэглээ, цахим гэмт хэргийн талаар олон нийтийн мэдлэгийг дээшлүүлэхэд чиглэн ажилладаг байгууллага юм.

Мэдээллийн технологийн үндэсний үйлдвэрлэлийн олон улсад өрсөлдөх чадамжийг сайжруулах, эдийн засагт үзүүлэх үр өгөөжийг дэмжих, хөдөлмөрийн зах зээл дэх шинэ ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, инновацыг хөгжүүлэх зорилгоор Монгол Улсын Засгийн газраас Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийг дэмжих тухай анхдагч хуулийн төслийг санаачлан боловсруулж энэ хаврын чуулганаар хэлэлцүүлэхээр бэлтгэл ажлыг хангаж байна. Энэ хүрээнд хуулийн төслийн боловсруулалтыг сайжруулах, харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын мэргэжилтэн, гарааны бизнес эрхлэгч, аж ахуйн нэгж, байгууллагын төлөөлөл, инженер, технологийн ажилтнуудын дуу хоолойг сонсох, тэдний саналыг авах зорилгоор хуулийн төслийн хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Мэдээллийн технологийн салбарын бие даасан хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох бидний санаачилга, зүтгэлийг дэмжиж байгаа Монгол Улсын Их Хурлын дарга Гомбожавын Занданшатар танд талархаж байна. Олон жил зохицуулалтгүй явсан IT салбарынхаа ирээдүйн хөгжилд санаа тавьж, алсын хараагаа илэрхийлж, зорилгоо нэгтгэн дуу хоолойгоо өргөж буй төр, хувийн хэвшлийн төлөөллүүддээ баярлалаа. Өнөөдөр Монгол хүний мэдлэг оюун дэлхийд үнэлэгдэж, мэдээлэл технологийн инженерүүд эдийн засгийн өндөр үнэлгээтэй дэлхийн том компаниудад ажиллаж, их дээд сургуулиудад багшилж байна. Бүс нутгийн орнууд болох Казахстан, Киргизстан, Узбекстан зэрэг улсад манай салбарын залуучууд нутагшиж амжилттай экспорт хийж байна. E-Mongolia, E-Barimt, Хурдан цэг зэрэг төрийн үйлчилгээний цахим шилжилт дэлхийн өнцөг булан бүрт жишиг болж, олон улсын шагналуудыг удаа дараалан хүртэж байна. Энэ амжилтаа бид бататгаж, Монголдоо чадварлаг залуучуудаа тогтоох, мэдээллийн технологийн салбарыг хөгжүүлж, байгалийн шавхагдах баялаг дууссаны дараа эдийн засагт бодитой хувь нэмэр оруулж, нүүрс зэсийг орлох чадвартай үйлдвэрийн шинэ салбарыг өнөөдрөөс хөл дээр нь босгож, ирээдүй хойч үедээ ажилтай, орлоготой, тогтвортой хөгжилтэй улсыг өвлүүлэн үлдээхэд өнөөдрөөс анхаарах ёстой. Мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийг дэмжих хуулийн төсөлд тусгагдсан зарчмын шинжтэй гол зохицуулалт нь: Хиймэл оюун ухаан, их өгөгдөл, сансар судлал зэрэг дэвшилтэт технологийн хөгжлийг түлхүү дэмжиж, энэ чиглэлийн хүний нөөц бэлтгэх, судалгаа шинжилгээг хөгжүүлэх, мэдээлэл технологийн компаниудыг татварын болон татварын бус хэлбэрээр төрөөс нэгдсэн бодлогоор дэмжинэ. Аж ахуйн нэгжийн орлогын албан татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэлийн хөнгөлөлт, чөлөөлөлт, оюуны өмчийн шагнал урамшуулал, грант олгоно. Мэдээллийн технологийн дэмжлэг үзүүлэх виртуал бүс байгуулж, гадаад дотоодын технологийн компаниуд, хөрөнгө оруулагчдыг бүртгэж, олон улсад гарах зорилготой бүс нутгийн хэмжээний мэдээлэл технологийн хаб байгуулна. Хиймэл оюун ухаан, их өгөгдөл, сансрын үйлдвэрлэлийн дэвшилтэт технологид суурилсан сэндбоксын орчин бий болгоно. Мэдээллийн технологийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, гарааны компанийн зах зээлийн үнэлгээг Сангийн яам, Монголын мэргэшсэн үнэлгээчдийн институттэй хамтран хийж эдийн засгийн эргэлтэнд оруулахад дэмжлэг үзүүлнэ. Монгол Улс нь мэдээллийн технологийн үйлдвэрлэлийг эдийн засагт үзүүлэх үр өгөөжийг нэмэгдүүлэх замаар цахим эдийн засгийг дэмжиж, хөдөлмөрийн зах зээл дахь шинэ ажлын байрыг нэмэгдүүлэх юм.

Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам болон Далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын Олон улсын судалгааны төв (ДГХБО-ын ОУСТ) Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага (ОУЦХБ), Харилцаа холбооны зохицуулах хороо хамтран “Ази болон Тусгаар улсуудын хамтын нөхөрлөл (ТУХН)-ийн далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын цахим хөгжил” сэдэвт семинарыг 2023 оны 9 дүгээр сарын 26-28-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулж байна. Далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын хувьд Мэдээлэл, Харилцаа Холбооны Технологи (МХХТ)-ийн бодлого боловсруулах, зохицуулалтын дүрэм, журмыг шинэчлэх нь тулгамдсан асуудлуудын нэг болоод байна. Эдгээр орнуудад МХХТ-ийн үр дүнтэй бодлогыг боловсруулж хэрэгжүүлэхэд олон улсын холболт болон интернэтэд нэвтрэх боломж хязгаарлагдмал, бүх нийтийн холболтын газарзүйн болон байр зүйн нарийн төвөгтэй байдал, хил дамнасан зохицуулалтын нарийн төвөгтэй байдал, зах зээлийн хязгаарлагдмал хэмжээ, ур чадварын хомсдол ба хүний нөөцийн асуудал, хөрш зэргэлдээ орнуудаас хараат байдал зэрэг олон саад бэрхшээл тулгарч байна. Энэ хүрээнд далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудад тулгарч буй нийтлэг сорилтод чиглэсэн арга хэмжээг зохион байгуулж, тасралтгүй өсөн нэмэгдэж буй цахим хөгжлийн салбарт хэрэгжүүлэх шаардлагатай арга хэмжээнүүд болон цаашдын хөгжлийн чиг хандлагын талаар ДГХБО-ын салбарын мэргэжилтнүүдийн оролцоотой хэлэлцэнэ. Уг семинарт Бутан, Лаос, Балба, Монгол зэрэг орны мэргэжилтнүүд туршлага хуваалцах бөгөөд ДГХБО-ын ОУСТ 2023 онд хийсэн “Монгол Улсад дижитал технологийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний оюуны өмч, зохиогчийн эрхийн патентын зах зээлийг хөгжүүлэх бодлого, зохицуулалтын тогтолцоог үнэлэх” судалгааныхаа гол үр дүнг танилцуулна. Монгол Улсын Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга Б.Батцэцэг, ОУЦХБ-ын Ази, Номхон далайн бүсийн газрын захирал, хатагтай Ацүко Окуда, НҮБ-ын суурин зохицуулагч ноён Тапан Мишра, ДГХБО-ын ОУСТ-ийн Гүйцэтгэх захирал Д.Дөлгөөн нар семинарт оролцож, нээлтийн үг хэллээ.