ЦХХХЯ, Монголын Үндэсний Худалдаа Аж Үйлдвэрийн Танхим, бизнес эрхлэх таатай цахим орчин бүрдүүлэх, мэдээллийн технологийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг экспортод гаргах, иргэн, хуулийн этгээдэд үзүүлэх үйлчилгээг цахим хэлбэрээр түргэн, шуурхай хүргэх чиглэлд хамтран ажиллах санамж бичиг байгууллаа. Талууд санамж бичгийн хүрээнд хамтран ажиллах зарим чиглэлийг дурдвал: Төрийн үйлчилгээний нэгдсэн систем “И-Монголиа”, “И-Бизнес” системээр дамжуулан Танхимаас үзүүлсэн үйлчилгээний талаарх лавлагаа, тодорхойлолт олгох боломжийг хамтран бүрдүүлнэ; Төрийн мэдээлэл солилцооны системээр дамжуулан хүлээн авах боломжтой лавлагаа, тодорхойлолтыг хүн, хуулийн этгээдээс шаардахгүй байх нөхцлийг бүрдүүлнэ. Эдгээр ажлын хүрээнд МҮХАҮТ-ийн дэргэдэх Монголын Олон Улсын Арбитрын мэдээллийн системийг төрийн мэдээлэл солилцооны “ХУР” систем, албан бичиг солилцооны дундын систем, төрийн үйлчилгээний нэгдсэн систем болон бусад шаардлагатай системтэй холбож мэдээлэл солилцох боломжийг бүрдүүлэх юм.

ҮЙЛ ЯВДАЛ ХХМТГ-ын 2021оны онцлох 21 ажил 2021.12.27 Монгол Улсын Засгийн газрын тохируулагч агентлаг – Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар 2021 онд хийж, хэрэгжүүлсэн 21 ажлаа олон нийтэд танилцуулж байна. 2021 оны хувьд тус газар “Цахим Үндэстэн” болох стратегийн зургаан зорилгыг баталж, цахим шилжилтийг эрчимтэй урагшлуулах хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлж, төрийн цахим үйлчилгээний нэгдсэн систем “e-Mongolia” -гийн шинэчилсэн хувилбарыг танилцуулж, төрийн 59 байгууллагын 606 үйлчилгээг цахимжуулж, нэгтгэлээ. Үүний зэрэгцээ, БНСУ-ын 100 хувийн буцалтгүй тусламжаар “Мэдээллийн технологийн төв” байгуулах санамж бичгийг БНСУ-ын талтай байгуулахын зэрэгцээ салбарын жендерийн тэгш бус байдлын бууруулах, бүс нутгийн тоон хуваагдлыг багасгах, эмэгтэй программ хангамжийн инженерүүдийг бэлтгэх зорилгоор “Код бичих охидын хөтөлбөр” -ийг анх удаа амжилттай зохион байгууллаа. “ЦАХИМ ҮНДЭСТЭН” БОЛОХ СТРАТЕГИЙН 6 ЗОРИЛГЫГ БАТЛАВ Монгол Улсын урт хугацааны бодлогын баримт бичиг “Алсын хараа – 2050”, Засгийн газрын 2021-2024 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт олон улсад өрсөлдөх чадвар бүхий үндэсний шинжлэх ухаан, технологи, инновацыг хөгжүүлэх замаар эдийн засгийн тэргүүлэх чиглэлийн нэг болгох зорилт тавьж, “Цахим Үндэстэн” болох уриалгыг дэвшүүлж буй. Энэхүү ажлын хүрээнд дижитал дэд бүтэц, цахим засаглал, мэдээллийн аюулгүй байдал, тоон бичиг үсгийн чадавх, инноваци үйлдвэрлэл, үндэсний хөгжлийн хурдасгуур гэсэн стратегийн зургаан том төлөвлөгөөг баталлаа. НИЙТИЙН МЭДЭЭЛЛИЙН ИЛ ТОД БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙГ БАТЛУУЛАВ Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар Хуульзүй, дотоод хэргийн яамтай хамтран Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн төслийг боловсруулж, УИХ-ын намрын чуулганы хуралдаанаар батлуулав. Тус хууль 2022 оны 05-р сарын 01-нээс хэрэгжиж эхэлнэ. Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулиар нийт 67 багц мэдээллийг олон нийтэд нээлттэй болгоно. Мөн цахим баримт бичгийг цаасан баримт бичгийн адил үзэх эрхзүйн орчин бүрдсэн юм. ХҮНИЙ ХУВИЙН МЭДЭЭЛЛИЙГ ХАМГААЛАХ ТУХАЙ ХУУЛЬ Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар Хуульзүй, дотоод хэргийн яамтай хамтран Хүний хувийн мэдээллийг хамгаалах тухай хуулийн төслийг боловсруулж, УИХ-ын намрын чуулганы хуралдаанаар батлуулав. Тус хууль 2022 оны 05-р сарын 01-нээс хэрэгжиж эхэлнэ. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хуульд  дуу дүрсний бичлэгийн төхөөрөмжүүдийг байршуулах стандартуудыг тодорхой болгож өгсөн. Үүний зэрэгцээ мэдээллийг цуглуулж, боловсруулж, ашиглаж байгаа мэдээлэл хариуцагч тал мэдээллийн аюулгүй байдлын бүрэн бүтэн байдлыг хариуцана. ЦАХИМ ГАРЫН ҮСГИЙН ТУХАЙ ХУУЛИЙН ШИНЭЧИЛСЭН НАЙРУУЛГЫГ БАТЛУУЛАВ Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар Хуульзүй, дотоод хэргийн яамтай хамтран Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг боловсруулж, УИХ-ын намрын чуулганы хуралдаанаар батлуулав. Тус хууль 2022 оны 05-р сарын 01-нээс хэрэгжиж эхэлнэ. Цахим гарын үсгийн хууль батлагдан гарснаар 16 нас хүрсэн иргэн бүрт иргэний үнэмлэх дээр нь цахим гарын үсэг суулгаж өгнө. Ингэснээр “e-Mongolia” -д нэвтэрсэн төрийн 600 гаруй үйлчилгээг иргэдэд түргэн шуурхай хүргэх, өөрийгөө цахим орчинд таниулах, батлах том шийдэл болсон. КИБЕР АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ТУХАЙ ХУУЛИЙГ БАТЛУУЛАВ Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийг боловсруулж, УИХ-ын намрын чуулганаар батлуулав. Ингэснээр Монгол Улс анх удаа кибер аюулгүй байдлын тухай хуультай болсон юм. Тус хууль 2022 оны 05 дугаар сарын 01-нээс хэрэгжиж эхэлнэ. Тус хууль хэрэгжиж эхэлснээр олон улсын түвшинд эрсдэлийн үнэлгээгээ үнэлэх, мэдээллийн аюулгүй байдлын аудит хийлгэх бүрэн боломжтой болно. Хувийн байгууллагууд ч гэсэн мэдээллийн аюулгүй байдалдаа аудит хийлгэж, иргэдийнхээ болон хуулийн этгээд, төрийн байгууллагууд онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллагуудын аюулгүй байдлыг хангах боломжтой. Энэ хуулийн тусламжтайгаар бид олон улсын түвшинд харилцах Үндэсний төвтэй, хувийн байгууллагууд ААН, иргэдийнхээ аюулгүй байдлыг хангадаг олон нийтийн төвтэй болж байна. Цаашдаа гадаадын хөрөнгө оруулалт нэмэгдэх, эдийн засгийн таатай орчин бүрдэх, ийм нөхцөл бүрдэнэ. 6. “E-MONGOLIA” ТӨРИЙН 59 БАЙГУУЛЛАГЫН 606 ҮЙЛЧИЛГЭЭ НЭГТГЭВ “E-Mongolia” системд төрийн 58 байгууллагын 606 үйлчилгээнээс гадна 8 аймгийн 498 үйлчилгээг цахимжиж, нэгтгэгдээд байна. Мөн Монгол Улсын 1.9 сая иргэн давхардсан тоогоор 6 сая гаруй үйлчилгээг цахимаар авч, 64.5 тэрбум төгрөгийг хэмнэсэн бөгөөд төлбөртэй үйлчилгээнээс улсын төсөвт 4.8 тэрбум төгрөгийг төвлөрүүлсэн байна. “E-MONGOLIA” ИРГЭД, ОЛОН НИЙТЭД ҮЙЛЧЛЭХ ТӨВИЙГ НЭЭЛЭЭ “e-Mongolia” иргэд, олон нийтэд заавар, зөвлөгөө өгөх төвөө Төв шуудангийн нэг давхрын танхимд 2021 оны 05 дугаар сарын 09-нд нээсэн. Энэ хугацаанд өдөрт 100 гаруй хүн тус төвөөр үйлчлүүлж, “e-Mongolia”-с хэрхэн төрийн үйлчилгээг цахимаар авах талаар заавар, зөвлөгөө авч байна. Тэдний дийлэнх нь ахмад настнууд байдаг ажээ. Тус төвд иргэдэд заавар, зөвлөгөө, үйлчилгээ үзүүлэх гурван оператор ажиллаж байгаагаас гадна, 10 орчим дуудлагын операторууд  “e-Mongolia”-тай холбоотой дуудлагад хариулт өгч ажиллаж байна. Өөрөөр хэлбэл, иргэн танд e-Mongolia холбоотой асууж, тодруулах зүйл байвал 11-11 дугаарт холбогдож, 1 гэсэн товчийг дарж, e-Mongolia-ийн операторуудтай холбогдох боломжтой юм. 8. “E-MONGOLIA 2.0” ТАНИЛЦУУЛЛАА. “E-Mongolia”систем нь нэг жилийн ой дээрээ шинэчлэгдсэн хувилбараа иргэд, олон нийтийн хэрэглээнд 2021 оны 10 дугаар сарын 1-нд танилцууллаа. “e-Mongolia” шинэчлэгдсэн хувилбарт иргэн бүрт Digital ID үүснэ. Өөрөөр хэлбэл, иргэний үнэмлэх, жолооны үнэмлэх цахим хэлбэрт шилжив. Ингэснээр жолооч e-mongolia гар утасны аппликейшн руугаа ороод цахим жолооны үнэмлэхээ цагдаад шалгуулан, замын хөдөлгөөнд оролцох боломжтой юм. Энэ тохиолдолд замын цагдаа таныг бичиг баримтаа биедээ авч яваагүй гэх үндэслэлээр торгохгүй. Харин цахим иргэний үнэмлэхийн хувьд төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд тухайн цахим иргэний үнэмлэхийг хүлээн зөвшөөрөх эсэх асуудлыг дотоод журмаараа зохицуулсан байдаг. Мөн шинэчлэгдэж буй “e-Mongolia” -с иргэн та өөрийн зээлийн мэдээлэл, үнэт цаас/ хувьцаа болон нийгмийн даатгалын мэдээллээ ямар нэгэн төлбөр төлөхгүйгээр шууд харах боломжтой. Үүний зэрэгцээ, тухайн иргэний нэр дээр бүртгэлтэй байдаг хуулийн этгээд, үл хөдлөх хөрөнгө зэрэг төрд буй таны мэдээлэл “e-Mongolia” -ийн шинэчилсэн хувилбарт оржээ. Цахим бичиг баримттай болох түүнийг хүлээн зөвшөөрөх, баталгаажуулах механизмыг сайжруулах нь төрийн байгууллагууд, хувийн хэвшил мэдээж иргэн таны оролцоо хамгийн чухал юм. “E-MONGOLIA” ТӨСЛИЙН БАГ УЛААНБААТАР ХОТЫН АЛСЛАГДСАН ХОРОО, ДҮҮРЭГ, ОРОН НУТГИЙН ИРГЭДЭД ХҮРЧ, ТӨРИЙН ҮЙЛЧИЛГЭЭГ ХЭРХЭН ЦАХИМААР АВАХ ЗААВАР, ЗӨВЛӨГӨӨ ӨГЧ АЖИЛЛАВ. “e-Mongolia” төслийн баг Улаанбаатар хотын алслагдсан нийт 6 дүүргийн 48 хороонд хоёр сарын хугацаанд ажиллаж, иргэд олон нийтэд тус системийг ашиглах заавар зөвлөгөө өгч ажиллаа. КОРОНАВИРУСТ ХАЛДВАРЫН ХАВЬТЛЫГ МӨШГӨХ “COVID-19 ERSDEL” СИСТЕМИЙГ НЭВТРҮҮЛЛЭЭ Дэлхийн нийтэд тархаад буй КОВИД-19  цар тахлын тархалтыг бууруулах, урьдчилан сэргийлэх үүднээс олон улс хавьтлыг мөшгөхөд технологийн шийдлүүдийг ашиглаж эхэлсэн. Тэрдундаа Apple болон Google системийн бүтээсэн exposure notification буюу covid-19 ersdel системийг 2021 оны 04 дүгээр сарын 19-нд УОК монголчуудын хэрэглээнд нэвтрүүлсэн. Covid-19 ersdel систем нь иргэдэд коронавируст халдварт өртсөн байж болзошгүй тухай мэдэгдлийг цаг алдалгүй мэдээлэх боломжийг олгох юм. Мөн коронавируст халдвартай өвчтөн болон хавьтлыг илрүүлэх, тандан  судалгааны ажлыг нь хялбарчлахад үндсэн үүрэг нь оршино. Тус системийг өнөөдрийн байдлаар 700,000 орчим хүн ашиглаж байгаа бөгөөд халдвар авсан нь батлагдсан талаар нийт 1,5 сая гаруй хүнд мессеж очсон ба нэгдүгээр хавьтал болсон 200,000 орчим

ҮЙЛ ЯВДАЛ ХХМТГ-ын Ахлах мэргэжилтэн Б.Бадамсүрэн “Алтан гадас” одонгоор энгэрээ мялаалаа 2021.07.09 Монгол Улсад орчин цагийн Харилцаа холбооны салбар үүсэж хөгжсөний 100 жилийн ойн босгон дээр Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газрын Цахим хөгжлийн газрын Ахлах мэргэжилтэн Б.Бадамсүрэн “Алтан гадас” одонг энгэртээ гялалзууллаа. Тэрбээр хөдөлмөрийн гараагаа 1990 оноос Байгаль орчны яамны Мэдээлэл, тооцооллын төвд электроникийн инженерээр эхэлж, 1998-2001 онуудад Хүмүүнлэгийн ухааны их сургуулийн Мэдээлэл, үйлчилгээний төвд дотоод сүлжээний менежер, 2001-2003 онуудад тус сургуулийн Программ хангамжийн тэнхимд багш, тэнхимийн эрхлэгчийн үүрэгт албыг хашиж байв. 2001 оноос 2004 он хүртэл Дэд бүтцийн яамны Мэдээлэл, холбооны технологийн бодлого, зохицуулалтын газарт мэдээллийн технологийн бодлого, зохицуулалт хариуцсан мэргэжилтнээр ажиллаж байсан. 2004 – 2006 он хүртэл Мэдээлэл, харилцаа холбоо, технологийн газарт мэдээллийн технологийн бодлогын хэрэгжилт, зохицуулалтын хариуцсан мэргэжилтнээр, 2006-2008 онуудад ахлах мэргэжилтнээр тус, тус ажиллаж ирсэн бөгөөд 2008 оны 2 дугаар сараас БНСУ-ын Засгийн газрын тэтгэлэгтэй “Олон улсын харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн хөтөлбөр”-д хамрагдан, 2010 онд Мэдээллийн технологийн магистр, түүнчлэн 2010-2014 онуудад “Цахилгаан холбооны бүтээмж, үр ашгийн шинжилгээ, үр ашигт гаднын хүчин зүйлийн нөлөөллийг үнэлэх нь” сэдвээр докторын ажлаа хамгаалжээ. Эрдэм шинжилгээний чиглэлээр 2005 онд “Монгол Улсын мэдээлэл, харилцаа холбооны хөгжлийн өнөөгийн байдал, цаашдын зорилт” бүтээл, “Монгол Улсын мэдээлэл, харилцаа холбооны салбар” цагаан ном, 2012 онд Тайланд улсад зохион байгуулагдсан Олон улсын цахилгаан холбооны нийгэмлэг (ITS) – ийн эрдэм шинжилгээний 19 дүгээр хуралд “Монголын үүрэн холбооны салбарын бүтээмж, үр ашигийн өөрчлөлт” сэдвээр эрдэм шинжилгээний нийтлэл, IEEE South Africa Section-ээс 2013 онд зохион байгуулсан “Их сургуулийн сүлжээний орчин дахь бодит хугацааны хааяагүй видео урсгалын системийн архитектур, Сайн ирээдүйн төлөөх тогтвортой инженерчлэл” сэдэвт судалгааны нийтлэл, Мэдээлэл, харилцаа холбооны Азийн сэтгүүлд 2013 онд “Монголын үүрэн холбооны салбарын хөгжилд бодлогын шинэчлэлийн үзүүлсэн нөлөөг хэмжих нь” сэдэвт эрдэм шинжилгээний нийтлэлийг тус тус нийтлүүлсэн аж. 2014-2015 онуудад Мэдээллийн технологи, шуудан, харилцаа холбооны газрын Бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах хэлтэст бодлогын хэрэгжилт хариуцсан мэргэжилтэн, 2015-2016 онуудад тус газрын Мэдээллийн технологийн хэлтэст цахим засаг, мэдээллийн технологийн эрх зүй, хариуцсан ахлах мэргэжилтнээр, 2016 оны 9 дүгээр сараас өнөөг хүртэл Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газрын Цахим хөгжлийн газрын Цахим засаглал хариуцсан Ахлах мэргэжилтнээр ажиллаж байна. Б.Бадамсүрэнгийн хөдөлмөрийн амжилтыг байгууллага, төр засаг, олон нийтийн байгууллагаас үнэлж 2004 онд Монголын залуучуудын холбооны “Хөдөлмөрийн алдар” алтан медаль, 2005 онд Мэдээлэл, харилцаа холбоо, технологийн газрын “Жуух бичиг”, 2006 онд Харилцаа холбооны салбар үүсч хөгжсөний 80 жилийн ойгоор “Мэдээлэл, харилцаа холбооны тэргүүний ажилтан” тэмдэг, мөн онд Их Монгол байгуулагдсаны 800 жилийн ойн хүндэт медаль, 2016 онд Харилцаа холбооны зохицуулах хорооны “Хүндэт жуух бичиг”, 2017 онд “Хөдөлмөрийн хүндэт” медалиар тус, тус шагнаж байв. Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ