Монгол Улсын Шадар сайдын 2023 оны 28 дугаар тушаал, Монгол Улсын Онцгой комиссын даргын 2024 оны 9 дүгээр тушаалын хэрэгжилтийг хангах хүрээнд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайдын 2025 оны “Хамтран ажиллах тухай” 01/1859 тоот, тус яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын 2025 оны “Хамтран ажиллах тухай” 02/1861 тоот тус тус бичгийг холбогдох байгууллагуудад хүргүүлэн, дархлаажуулалт (улаанбурхан)-ын тоон мэдээллийн чанар, мэдээлэл дамжуулах урсгалыг сайжруулах системийн холболтын шийдлийг хэлэлцэх хурлыг 2025 оны 08 дугаар сарын 20-ны өдөр Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, НҮБ-ын Хүүхдийн Сан хамтран зохион байгууллаа. Тус хуралд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, Эрүүл мэндийн яам, Боловсролын яам, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Үндэсний статистикийн хороо, Онцгой байдлын ерөнхий газар, Хил хамгаалах ерөнхий газар, Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газар, Гаалийн ерөнхий газар, Халдварт өвчин судлалын үндэсний төв, Санхүүгийн мэдээллийн технологийн төв УТҮГ, Боловсролын мэдээллийн технологийн төв УТҮГ, И Монгол академи УТҮГ болон  НҮБ-ын Хүүхдийн Сан нийт 14 байгууллагын 33 албан хаагч оролцлоо. Өнөөдрийн байдлаар дархлаажуулалтад хамрагдах хүүхдүүдийн мэдээллийг улсын бүртгэлийн байгууллагаас “эксел” хувилбараар авч ашигладаг бөгөөд өгөгдөл мэдээллийг бодит цаг хугацаанд солилцож чадахгүй байгаа нь мэдээллийн зөрүү үүсгэж буй гол шалтгаан болж байна. Эмч нар үндсэн үзлэг үйлчилгээг үзүүлэхээс гадна дархлаажуулалтад хамруулах хүүхдүүдийг олох гэж их цаг алддаг. ХӨСҮТ дээр жишээ нь “улаанбурхан” өвчин оношлогдсон бол олон системд зэрэг бүртгэх нь ажлын ачааллыг нэмэгдүүлдэг. Дархлаажуулалтын тайлан, мэдээлэл бүрэн цахим хэлбэрт шилжээгүй, эрүүл мэндийн байгууллагууд хооронд “google sheet” ашиглан авч нэгтгэн авдаг нь тайлан, мэдээний урсгал хугацааны хувьд хоцрогдолтой, ажлын ачааллыг үүсгэж байна зэрэг тулгамдсан асуудлыг хүрээнд ярилцлаа. Тус хэлэлцүүлгийн үр дүнд дархлаажуулалт (улаанбурхан)-ын тоон мэдээллийг бодит цаг хугацаанд солилцох боломжийг бүрдүүлж, хаягийн мэдээллийг холбогдох мэдээллийн сангуудаас дархлаажуулалтын системд холбож, төрийн мэдээлэл солилцооны систем (ХУР)-аар дамжуулан Эрүүл мэнд, боловсрол, хил хамгаалах, улсын бүртгэл зэрэг салбар хооронд солилцохоор ажлыг эхлүүллээ. Мөн дархлаажуулалтад хамрагдаагүй хүүхдийн эцэг, эх, асран хамгаалагч нарт мэдэгдэл хүргэхээр боллоо.

Цахим хөгжил, харилцаа холооны яам, Төрийн бүтээмжийн үндэсний хорооны ажлын алба хамтран “Төрийн цахим шилжилт, төрийн үйлчилгээнд хиймэл оюун ухааныг нэвтрүүлэх боломж ба шийдэл” сэдэвт хэлэлцүүлгийг хиймэл оюун ухааны чиглэлээр үйл ажиллагаа эрхэлдэг, үйл ажиллагаандаа идэвхтэй ашиглаж байгаа 20 орчим байгууллага, мэргэжилтнүүдийн оролцоотойгоор зохион байгууллаа. Хэлэлцүүлэгт ЮНЕСКО-ийн Монголын үндэсний комисс оролцож, тус байгууллагаас гаргасан “Хиймэл оюун ухаан ба ёс зүй” зөвлөмжийг комиссын ерөнхий нарийн бичгийн дарга С.Болдсайхан танилцуулав. Оролцогчид Монгол Улсад одоо хөгжүүлэгдэж байгаа хиймэл оюун ухааны технологийн шийдлүүд, цахим шилжилт тэр дундаа төрийн үйлчилгээнд хиймэл оюун ухааныг ашиглах боломж нөхцөл, үндэсний хэмжээнд өгөгдөл, мэдээллийг ил тод, нээлттэй, ялангуяа машинд уншигдах хэлбэрээр нээлттэй болгох, төр, хувийн хэвшлийн байгууллагуудын уялдаа холбоог хангах талаар нээлттэй санал солилцлоо. Хэлэлцүүлгийн үр дүнд оролцогчид Монгол Улсад хиймэл оюун ухааны салбарыг хөгжүүлэхэд хамтран ажиллах зорилгоор холбогдох байгууллага, мэргэжилтнүүдийн төлөөллөөс бүрдсэн зөвлөлийг тус яамны дэргэд байгуулж, цуврал уулзалтуудыг тогтмол зохион байгуулж байхаар шийдвэрлэв.

Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайд Н.Учралын уриалгыг үүрэн холбооны компаниуд хүлээн авч, E-Mongolia, шинээр яаралтай бүтээж буй e-kids-д нэвтрэхэд дата огт хэрэггүй боллоо. Мобиком, Юнител, Скайтел, Жи-Мобайл, Ондо компанийн удирдлагатай ЦХХХ-ны сайд өнөөдөр \2023.10.09\ уулзаж, E-Mongolia болон e-kids системийг үнэ төлбөргүй ашиглах уриалгыг бүрэн дүүрэн дэмжиж эвлэлдэн нэгдлээ. Төрийн цахим үйлчилгээний 1,6 сая хэрэглэгчтэй E-Mongolia-д е-kids хүүхэд хамгааллын систем яаралтай нэвтрүүлэхээр ажиллаж байна. Эцэг эхчүүд дата зарцуулахгүйгээр e-kids ашиглан хүүхдийнхээ байршлыг нь хөдөлгөөн, өөрчлөлтэй нь шууд мэдэж тогтоох, тусламжийн дуудлагыг нь шууд хүлээн авах технологийн боломжийг нээн яаралтай горимоор 7 хоногт багтаан нээнэ. Огцом өсч буй цахим гэмт хэрэг, хүүхдийн эсрэг хүчирхийллээс технологи ашиглан хамгаалах шийдэл нь дэлхий дахинд өдөр тутмын хэрэглээ болсны нэг түгээмэл жишээ нь Googel family Link апп юм. Ухаалаг технологи ашигладаг монгол эцэг эхчүүд аль хэдийнээ энэ аппликэйшнийг хэрэглэж хэвшээд байна. E-Mongolia 1,6 сая хэрэглэгчдээ эхний ээлжинд мэдэгдэл илгээж, гар утсандаа хэрхэн татаж ашиглах заавар байршуулаад байна. ​ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал “Нэг талаас иргэнийхээ аюулгүй байдлыг сахин хамгаалах нь төрийн үндсэн үүрэг. Нөгөө талаас насанд хүрэгсэд, ээж аавууд бид цахим гэмт хэрэг, жигшүүрт хүчирхийллээс үр хүүхдээ хамгаалах нь жам ёсны үүрэг” гэж мэдэгдээд байсан юм. Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамнаас төрийн цахим үйлчилгээ, хүүхэд хамгааллын системд үнэ төлбөргүй нэвтрэх үүд хаалгыг нээж, нийгмийн хариуцлагын өндөр ухамсар, ёс зүйгээр үлгэрлэж буй үүрэн холбооны компаниуддаа ирээдүй эзэд, эцэг эхчүүдийнхээ өмнөөс талархал илэрхийлж байна.