Search
Close this search box.
Search
Close this search box.
Search
Close this search box.
Search
Close this search box.

ҮЙЛ ЯВДАЛ

Удам төсөл нь мэдээллийн технологи ашиглан ургийн бичгээ хөтөлж, удмын түүхээ бүтээх боломжийг Монголчууддаа олгож байна

2022.11.17

Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор “Шинэ сэргэлт-Цахим архив” сэдэвт архив, албан хэрэг хөтлөлтийн ажилтны анхдугаар чуулган өнөөдөр /2022.11.17/ төрийн ордонд болж байна. Чуулганд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Засгийн газрын сайд нар, Архивын Ерөнхий газрын албан хаагчид оролцож байна.

ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал: 2022 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрөөс дагаж мөрдөж эхэлсэн Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 30 дугаар зүйлд цахим баримт бичиг үйлдэх, мэдээлэл хариуцагч баримт бичгийг үйлдэх, дамжуулах, хүлээн авах, хадгалах, хамгаалах болон ашиглахдаа цахим баримт бичигт суурилахаар зохицуулсан бөгөөд мөн зүйлийн 30.4 дэх хэсэгт цахим баримт бичиг хөтлөлтийг Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.2-т заасан Албан хэрэг хөтлөлтийн нийтлэг журмаар зохицуулахаар заасан. Үүний дагуу нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуульд “Албан хэрэг хөтлөлтийн нийтлэг журам”-ыг нийцүүлэх, холбогдох нэмэлт, өөрчлөлтийг Засгийн газрын 2022 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн хуралдаанаар хэлэлцүүлж батлуулаад байна.

Мөн цахим хэлбэрээр албан хөтлөлтийн үйл ажиллагааг явуулах хуулийн зохицуулалтууд бүрдсэн хэдий ч Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3-т цахим баримт бичгийн хувь нь цаасан хувьтай адил хүчинтэй байх бөгөөд зөрсөн тохиолдолд цаасан хувийг баримтална, мөн зүйлийн 38.4-т цаасан баримт бичиг хүчингүй болсон тохиолдолд цахим хувь нь мөн адил хүчингүйд тооцогдоно гэж заасан нь цахим баримт болон цаасан баримт хосолсон байх, цахимаар үйлдсэн баримт бичгийн цаасан хувийг давхар үйлдэж, баталгаажуулан архивт үлдээх ойлголтыг өгч байна. Дээрх зохицуулалтыг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамтай хамтарсан ажлын хэсгийн хүрээнд цахимаар албан бичиг үүсч, тоон гарын үсгээр баталгаажсан бол эх хувь нь тухай цахимаар үүссэн бичиг байх зохицуулалтыг тусгахаар мөн ажиллаж байна.

Архивийн Ерөнхий газар, програм хангамжийн Старсофт ХХК-ийн хооронд байгуулсан Хамтын ажиллагааны санамж бичгийн хүрээнд хэрэгжүүлж буй УДАМ МН төсөл юм.

Энэхүү эртний соёл уламжлалаа өнөө үед сэргээхдээ мэдээллийн технологи ашиглан хөтлөх нь илүү оновчтой шийдэл юм. Старсофт компанийн залуус УДАМ төслийг санаачлан 2013 онд гар утсанд УГИЙН БИЧИГ хөтлөх апп хэлбэрээр зохиосон энэхүү систем нь УДАМ нэртэй болж, вэб програм бүтээгдэн хөгжиж байна. УДАМ төсөл нь мэдээллийн технологи ашиглан олуулаа нэг овгийн хүмүүс хамтдаа угийн бичгээ хөтөлж, удмын түүхээ бүтээх боломжийг нийт Монголчууддаа олгож байна. Мөн тэд Үндэсний архивын ерөнхий газартай хамтран 1933 он ба түүнээс өмнөх хүн амын тооллогын мэдээллийг цахимжуулж олон нийт ашиглах боломжийг бий болгохоор ажиллаж байгаа нь маш чухал юм.

Ийм төрлийн олон төсөл амжилттай хэрэгжснээр Монголчуудын олон зуун жилээр хөтөлж ирсэн Ургийн бичиг хөтлөх соёлыг мэдээллийн технологийн сүүлийн үеийн ололт амжилтыг ашиглан сэргээж энэхүү соёлыг хэзээ ч арилж устахгүйгээр баталгаатай хадгалж үлдээх боломж бүрдэх юм. Иймд ЦХХХЯ-ны зүгээс цаашид Удам МН мэт сайн санаачилга, системүүдийг бүх талаар дэмжиж төрийн мэдээлэл солилцооны ХУР системд холбох, И-Монголиад холбох, ҮДТ байрлуулах зэргээр дэмжиж ажиллах болно.

Бусад мэдээ

НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн суурин төлөөлөгч Илейн Конкиевич: Монгол Улсын 320 мянган иргэн богино хугацаанд тоон гарын үсэг авсан нь чухал үзүүлэлт

ҮЙЛ ЯВДАЛ НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн суурин төлөөлөгч Илейн Конкиевич: Монгол Улсын 320 мянган иргэн богино хугацаанд тоон гарын үсэг авсан нь чухал үзүүлэлт 2022.12.07 ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн төлөөлөгчидтэй өнөөдөр /2022.12.07/ уулзлаа. Уулзалтын эхэнд ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал өнгөрсөн хугацаанд хамтарч ажилласанд талархал илэрхийлж, яамнаас авч хэрэгжүүлж байгаа бодлого, шийдвэрийн талаар танилцууллаа. ЦХХХЯ, НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр иргэдийн мэдээлэл, харилцаа холбооны технологийн чадварыг сайжруулах чиглэлээр хамтран ажиллахаар харилцан ойлголцлын санамж бичиг байгуулсан. Энэ хүрээнд иргэдийн цахим ур чадварыг дээшлүүлэх, цахим орчны зөв, зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд веб сайт, мобайл аппликейшний хүртээмжийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр хамтран ажилласан. Мөн НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн санаачилгаар зохион байгуулагдсан “Цахимжих уу? та” сошиал кампанит аянд “И-Монгол академи” УТҮГ-ын Цахим ур чадварын газар нэгдэж хамтран ажилласан. Цаашид Үндэсний өгөгдлийн стратеги боловсруулах, үндэсний хиймэл оюун ухааны стратеги боловсруулах, иргэдийн цахим ур чадварыг дээшлүүлэх, харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын хүний нөөцийг чадавхжуулах, оюутан солилцооны хөтөлбөр хэрэгжүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах хүсэлтэй байгаагаа ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал илэрхийллээ. НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн Суурин төлөөлөгч Илейн Конкиевич хэлэхдээ Монгол улс 3,5 сая хүн амтай ч өнөөдрийн байдлаар 320 мянган иргэн буюу нийт насанд хүрсэн иргэдийн 16 орчим хувьд нь тоон гарын үсэг богино хугацаанд олгосон нь чухал үзүүлэлт гэж харж байна. Бид дэлхийн 170 гаруй оронд үйл ажиллагаа явуулдаг. Монгол Улсад ядуурлыг бууруулах, эдийн засаг, нийгмийн төдийгүй сайн засаглалыг бэхжүүлэх, уур амьсгалын өөрчлөлтийг бууруулж байгаль орчныг сайжруулахыг дэмжих зэргээр Тогтвортой хөгжлийн зорилгуудад хүрэхэд чиглэн ажиллаж байна. Түүнчлэн цахим шилжилтийг дэмжих замаар хөгжлийн үйл ажиллагааг идэвхжүүлэхээр зорьж байна. Тодруулбал хүн бүрийг интернэт холбогдох боломжоор хангах, интернэт орчин дахь хүний эрхийн зарчмуудыг баталгаажуулах, цахим хөгжлөөс урган гарч болзошгүй аюулаас урьдчилан сэргийлж, хамгийн эмзэг бүлгийнхний эрх ашгийг хамгаалахад анхаарч байна. Энэ хүрээнд Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамтай хамтран ажиллана гэдгээ илэрхийллээ. Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ

“Их өгөгдөл, хиймэл оюуны үндэсний стратеги “- ийн салбар дундын хэлэлцүүлгийг зохион байгуулав 

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, Нэгдсэн Үндэсний байгууллагын Хүүхдийн сан хамтран зохион байгуулж буй ” Их ,өгөгдөл, хиймэл оюуны үндэсний стратеги “- ийг  Эрүүл мэнд, Боловсрол Хууль сахиулах , Шүүхийн салбарын хэмжээнд хэлэлцүүлэх салбар дундын хамтарсан хэлэлцүүлэг /2025.07.04/-нд болж байна. Хэлэлцүүлэгт  40 гаруй байгууллагын хиймэл оюун их өгөгдлийн стратегийг салбар бүртээ хэрэгжүүлэх мэргэжилтнүүд  оролцож байна. Энэхүү хэлэлцүүлгийг ЦХИХХЯ-ны төрийн нарийн бичгийн даргын албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч П.Алтан-Од нээж үг хэлсэн бөгөөд их өгөгдөл, хиймэл оюун ухааныг нэвтрүүлэн ашиглахад бүх салбарын оролцоо, хамтын ажиллагаа чухал гэдгийг онцлон тэмдэглэлээ. Мөн салбарын төлөөллүүд дараах байр суурийг онцоллоо. ЦХИХХЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга П.Алтан-Од: ЦХИХХЯ, НҮБ-ын дэргэдэх хүүхдийн сантай хамтран энэ удаагийн хэлэлцүүлгийг зохион байгуулж байна. Тус хэлэлцүүлэгт 40 гаруй байгууллагын төлөөлөл ирж хиймэл өгөгдөл, их өгөгдлийн чиглэлийг хэрхэн салбартаа ашиглах асуудлыг хөндөж байна. Нэгдүгээр сараас хойш манай улсын хувьд НҮБ-тай хамтран ес дэх удаагийн хэлэлцүүлгийг салбар бүрд амжилттай зохион байгууллаа. Цахим засаглалын индексээр Монгол улс дэлхийд 46 дугаар байранд эрэмбэлэгдэж байгаа нь бүс нутагтаа дээгүүрт эрэмбэлэгдэж байна. Хиймэл оюун ухаан, их өгөгдлийг нэвтрүүлснээр авлигал буурах, төрийн хүнд суртлыг үгүй болгох, бүтээмжийг нэмэгдүүлэхэд эерэг үзүүлэлтүүдийг бий болгох хүлээлт байна. НҮБ-ын Хүүхдийн Сангийн Шадар суурин төлөөлөгч Яан Му: НҮБ-ын хүүхдийн сангийн хувьд Монгол Улсын засгийн газраас  баталсан үндэсний хиймэл оюуны стратегийг хэрэгжүүлэхэд маш ойрхон, уялдаа холбоотой ажиллах болно. Тэр дундаа цахим шилжилтийг хэрэгжүүлэхэд хүүхэд, залуусын эрхийг хангахад анхаарах болно. БЯ-ны  Цахим боловсролын газрын дарга Т.Бат-Эрдэнэ: Боловсролын салбарт есөн төрлөөр хиймэл оюун ухааныг ашиглаж болох юм байна гэх судалгааг гаргасан. Үүнд багшийн туслах буюу сургалтын үйл ажиллагаанд хиймэл оюун ухааныг ашиглах, байгууллагын үйл ажиллагаанд, заах арга зүйд ашиглах, сурагчдад туслах, боловсролын салбарт ашиглагдаж буй дүрэм журмуудыг хиймэл оюун ухааны тусламжтайгаар мэдэж авах гэх мэтчилэн ашиглахаар төлөвлөж байна. Боловсролын салбар сүүлийн гурван жилийн хугацаанд суурь дэд бүтэц болон багшийн ур чадварыг сайжруулах, сургалтын хөтөлбөрүүд дээр төвлөрч ажилласан. Энэ жилээс шинэ стратеги төлөвлөгөөнүүдийг боловсруулж, засгийн газрын мөрийн хөтөлбөртэй уялдуулж хиймэл оюун ухааны системийг оруулж ирсэн. ЦХИХХЯ өнгөрсөн хоёрдугаар сараас эхэлж хэрэгжүүлсэн AI stratage арга хэмжээнд зөвлөмж өгч байгаа. Мөн боловсролын яам сургалтын орчинд хиймэл оюун ухааныг ашигласан бүтээл, баримт бичгийг хэрхэн зөв ашиглах зөвлөмжийг боловсруулж нэвтрүүлэхэд бэлэн болоод байна. Үүнтэй холбоотойгоор багш нарын хувьд 9 сарын 1-нээс өмнө заавар, зөвлөмжүүдийг авахаар төлөвлөж байна. Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн захирал Б.Баттөр: Эрүүл мэндийн салбарт хиймэл оюун ухааныг ашиглахад хоёр асуудал тулгарч байна. Нэгдүгээрт хиймэл оюун ухаан,  хоёрдугаарт дата мэдээлэл буюу өгөгдлөө цуглуулах асуудал тулгарч байна. Эрүүл мэндийн салбарт гурван үндсэн зарчим байдаг. Тэдгээр зарчмууд нь бидний тэргүүлэх чиглэл гэж явдаг. Өгөгдөл, мэдээллүүдийг цуглуулж явах, тэдгээр мэдээлэлд анализ, дүгнэлт хийх, үүний дараагаар шийдвэр гаргалтдаа тэдгээр мэдээллүүдийг ашиглах ёстой. Хиймэл оюун ухааны хувьд бид хязгаарлагдмал байгаа. Технологийн тусламжтайгаар хиймэл оюун ухааныг ашиглах асуудал тулгардаг. Бидэнд мэдээллүүд байгаа ч цаг алдалгүй шийдвэр гаргах хэрэгтэй байна.

“Цахим худалдааны өнөөгийн нөхцөл байдал, тулгамдсан асуудал” сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо

ҮЙЛ ЯВДАЛ “Цахим худалдааны өнөөгийн нөхцөл байдал, тулгамдсан асуудал” сэдэвт хэлэлцүүлэг боллоо 2022.06.15 Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам, Гадаад харилцааны яам, Харилцаа холбооны зохицуулах хороо болон Азийн хөгжлийн банкны бүс нутгийн төслөөс хамтран “МОНГОЛ УЛС ДАХЬ ЦАХИМ ХУДАЛДААНЫ ӨНӨӨГИЙН НӨХЦӨЛ БАЙДАЛ, ТУЛГАМДСАН АСУУДАЛ” сэдэвт хэлэлцүүлгийг зохион байгууллаа. Энэхүү хэлэлцүүлэгт худалдаатай холбоотой чиг үүрэг бүхий төрийн болон төрийн бус байгууллага, цахим худалдаа, хүргэлтийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг хувийн хэвшлийн нийт 65 байгууллагын 100 орчим төлөөлөгчид оролцлоо. Хэлэлцүүлгийг нээж, тус яамны Бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга З.Гантогоо “Цахим худалдааны хууль, эрх зүйн орчин болон өнөөгийн байдал” сэдэвт илтгэл тавьж хэлэлцүүлэв. Мөн хэлэлцүүлэгт оролцсон хувийн хэвшлийн төлөөллүүд энэ салбарт тулгамдаад буй асуудлуудыг тодорхойлж, шаардлагатай арга хэмжээний талаарх санал, байр суурийг илэрхийлсэн. Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам нь 2021 онд Азийн хөгжлийн банктай хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулсан. Уг санамж бичгийн хүрээнд цахим худалдааны хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах тал дээр хамтран ажиллахаар тохиролцсон. Өнөөдрийн байдлаар, Монгол Улсад цахим худалдаатай холбоотой дараах  хууль эрх зүйн орчин үйлчилж байна. Тодруулбал, “Бараа худалдах, худалдан авах олон улсын гэрээний тухай” Венийн конвенц “Иргэний болон арилжааны асуудлаарх шүүхийн шийдвэрийг хүлээн зөвшөөрөх тухай” Брюселлийн конвенц Олон улсын гэрээнд цахим харилцааг ашиглах тухай конвенц Ази, Номхон далайн хил дамнасан цаасгүй худалдааг хөнгөвчлөх тухай ерөнхий хэлэлцээр (2022.04.28) зэрэг хууль эрх зүйн орчин үйлчилж байна. “Өрхийн болон хувь хүний мэдээлэл, харилцаа холбоо, технологийн хэрэглээ, хүртээмжийн судалгаа”-г хийсэн судалгаанд дурдсанаар, Монгол Улсын 15-аас дээш насны иргэдийн 29.9 хувь нь цахим худалдааг түлхүү ашигладаг байна. Эдгээр иргэдийн 55.7 хувь нь гутал, хувцас, спортын бараа бүтээгдэхүүн; 46.2 хувь нь гэр ахуйн бараа, тавилга; 7.2 хувь нь ном, бичиг хэргийн бараа; 28.2 хувь нь гоо сайхны бүтээгдэхүүн; 13.9 хувь нь хүнсний бүтээгдэхүүн, хоол захиалга; 10.9 хувь нь техник, технологийн бараа, үйлчилгээг цахимаар худалдан авдаг гэж хариулжээ. Цахим худалдааны сувгийг төрлөөр нь ангилж үзвэл 49 хувь нь сошиалаар, 35 хувь нь цахим хуудас /amazon, Taobao/ 16 хувь нь хосолсон хэлбэрээр дамжуулан бараа бүтээгдэхүүнийг цахимаар худалдан авдаг аж. Цар тахлын улмаас иргэд эрүүл, аюулгүй амьдралын хэв маяг баримтлахыг илүүд үзэх болсон төдийгүй аливаа үйлчилгээг цахимаар захиалан худалдан авах болсон нь цахим худалдаа, шуудангийн захиалгат хүргэлтийн үйлчилгээний хөгжлийг илүүтэй хурдасгасан. Гэсэн хэдий ч иргэдийн дийлэнх нь бараа бүтээгдэхүүнийг дэлгүүрт очиж биечлэн худалдан авахыг илүүд үзэх, цахим технологийн талаарх мэдлэг чадвар дутмаг, итгэлцэлийн асуудал, аюулгүй байдал, нууцлал, техникийн зэрэг асуудлаас болоод цахим худалдаанд төдийлөн оролцож чаддаггүй ажээ. Иймд Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны зүгээс иргэдийн цахим ур чадвар, мэдлэг, ойлголтыг сайжруулах зорилгоор үндэсний аян зохион байгуулахаар төлөвлөж байна. Цаашид цахим худалдааны бодлого, зохицуулалтын орчинг сайжруулах, ачаа тээвэр, логистик, төлбөр тооцоо зэрэг дэд бүтцийн асуудлыг шийдвэрлэх, хэрэглэгчийн болон байгууллагын эрх ашгийг хамгаалах зохицуулалтыг сайжруулах, цахим худалдааны мэдээлэл, нарийвчилсан статистик үзүүлэлт бүхий нэгдсэн санг бий болгох, хаягжилт, хүргэлтийн асуудлыг шийдвэрлэх шаардлагатай байгааг хэлэлцүүлэгт оролцогчид онцолсон юм. Хэлэлцүүлгээс гарсан үр дүнд тулгуурлан Азийн хөгжлийн банкнаас цахим худалдааны судалгааг хийж, бодлогын зөвлөмж өгөх ажээ.   Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ