ҮЙЛ ЯВДАЛ
2022.11.17
Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор “Шинэ сэргэлт-Цахим архив” сэдэвт архив, албан хэрэг хөтлөлтийн ажилтны анхдугаар чуулган өнөөдөр /2022.11.17/ төрийн ордонд болж байна. Чуулганд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Засгийн газрын сайд нар, Архивын Ерөнхий газрын албан хаагчид оролцож байна.
ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал: 2022 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдрөөс дагаж мөрдөж эхэлсэн Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулийн 30 дугаар зүйлд цахим баримт бичиг үйлдэх, мэдээлэл хариуцагч баримт бичгийг үйлдэх, дамжуулах, хүлээн авах, хадгалах, хамгаалах болон ашиглахдаа цахим баримт бичигт суурилахаар зохицуулсан бөгөөд мөн зүйлийн 30.4 дэх хэсэгт цахим баримт бичиг хөтлөлтийг Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлийн 34.2-т заасан Албан хэрэг хөтлөлтийн нийтлэг журмаар зохицуулахаар заасан. Үүний дагуу нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуульд “Албан хэрэг хөтлөлтийн нийтлэг журам”-ыг нийцүүлэх, холбогдох нэмэлт, өөрчлөлтийг Засгийн газрын 2022 оны 05 дугаар сарын 30-ны өдрийн хуралдаанаар хэлэлцүүлж батлуулаад байна.
Мөн цахим хэлбэрээр албан хөтлөлтийн үйл ажиллагааг явуулах хуулийн зохицуулалтууд бүрдсэн хэдий ч Архив, албан хэрэг хөтлөлтийн тухай хуулийн 38 дугаар зүйлийн 38.3-т цахим баримт бичгийн хувь нь цаасан хувьтай адил хүчинтэй байх бөгөөд зөрсөн тохиолдолд цаасан хувийг баримтална, мөн зүйлийн 38.4-т цаасан баримт бичиг хүчингүй болсон тохиолдолд цахим хувь нь мөн адил хүчингүйд тооцогдоно гэж заасан нь цахим баримт болон цаасан баримт хосолсон байх, цахимаар үйлдсэн баримт бичгийн цаасан хувийг давхар үйлдэж, баталгаажуулан архивт үлдээх ойлголтыг өгч байна. Дээрх зохицуулалтыг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамтай хамтарсан ажлын хэсгийн хүрээнд цахимаар албан бичиг үүсч, тоон гарын үсгээр баталгаажсан бол эх хувь нь тухай цахимаар үүссэн бичиг байх зохицуулалтыг тусгахаар мөн ажиллаж байна.
Архивийн Ерөнхий газар, програм хангамжийн Старсофт ХХК-ийн хооронд байгуулсан Хамтын ажиллагааны санамж бичгийн хүрээнд хэрэгжүүлж буй УДАМ МН төсөл юм.
Энэхүү эртний соёл уламжлалаа өнөө үед сэргээхдээ мэдээллийн технологи ашиглан хөтлөх нь илүү оновчтой шийдэл юм. Старсофт компанийн залуус УДАМ төслийг санаачлан 2013 онд гар утсанд УГИЙН БИЧИГ хөтлөх апп хэлбэрээр зохиосон энэхүү систем нь УДАМ нэртэй болж, вэб програм бүтээгдэн хөгжиж байна. УДАМ төсөл нь мэдээллийн технологи ашиглан олуулаа нэг овгийн хүмүүс хамтдаа угийн бичгээ хөтөлж, удмын түүхээ бүтээх боломжийг нийт Монголчууддаа олгож байна. Мөн тэд Үндэсний архивын ерөнхий газартай хамтран 1933 он ба түүнээс өмнөх хүн амын тооллогын мэдээллийг цахимжуулж олон нийт ашиглах боломжийг бий болгохоор ажиллаж байгаа нь маш чухал юм.
Ийм төрлийн олон төсөл амжилттай хэрэгжснээр Монголчуудын олон зуун жилээр хөтөлж ирсэн Ургийн бичиг хөтлөх соёлыг мэдээллийн технологийн сүүлийн үеийн ололт амжилтыг ашиглан сэргээж энэхүү соёлыг хэзээ ч арилж устахгүйгээр баталгаатай хадгалж үлдээх боломж бүрдэх юм. Иймд ЦХХХЯ-ны зүгээс цаашид Удам МН мэт сайн санаачилга, системүүдийг бүх талаар дэмжиж төрийн мэдээлэл солилцооны ХУР системд холбох, И-Монголиад холбох, ҮДТ байрлуулах зэргээр дэмжиж ажиллах болно.
Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам ЖАЙКА-тай хамтын ажиллагааны хүрээнд Япон улсад Сансрын технологийн чиглэлээр 100 хувь тэтгэлэгтэй магистр болон докторын түвшинд суралцах тэтгэлгийг зарлаж байна. Тавигдах шаардлага: Бүрдүүлэх материал Тэтгэлэгийн танилцуулгыг ЭНД дарж татаж авна уу. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг та bayasgalan@mddic.gov.mn имэйл эсвэл 88885465 дугаарт холбогдож авна уу.
Кибер аюулгүй байдал хэмээх ойлголт хувь хүн, албан байгууллага төдийгүй улс үндэстний оршин тогтнол, нийгэм эдийн засаг, аюулгүй байдалд чухал нөлөөтэй бөгөөд технологийн эрин үед аж төрж буй өнөө цагийн хүн төрөлхтний зайлшгүй танин мэдэх, бас оролцох чухал сэдэв болсон Цахим аюулгүй байдлыг хангахад нарийн мэргэжлийн чадварлаг боловсон хүчин, хууль эрх зүйн боловсронгуй орчин, техник тоног төхөөрөмжийн цогц шийдэл шаардлагатай болдог. Мэдээллийн технологийн салбарын хурдтай хөгжлөөс шалтгаалан цахим халдлага зөрчил, түүний шинж чанар ч мөн адил асар хурдацтай хувьсан өөрчлөгдсөөр байна. Хадлагаас хамгаалах шийдлээ хамгийн өндөр үр дүнтэй ажиллуулахын тулд, боловсон хүчний мэдлэг ур чадварыг тогтмол сайжруулах, халдлага зөрчлийн талаар мэдээлэл солилцох зайлшгүй шаардлага үүсдэг. Тиймээс “Цахим аюулгүй байдлын мэдээлэл удирдлагын төв” буюу MNCERT/CC байгууллагаас жил бүр “MNSEC” аюулгүй байдлын өдөрлөгийг зохион байгуулдаг уламжлалтай. MNCERT/CC нь Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын салбарын мэргэжилтнүүдээс бүрдсэн ашгийн бус, төрийн бус байгууллага юм. Энэ удаагийн “MNSEC2023” аюулгүй байдлын өдөрлөг өнөөдөр Shangri-La Ulaanbaatar зочид буудлын “Хурлын танхим”-д 10 дахь удаагаа амжилттай зохион байгуулагдлаа. “MNSEC2023” өдөрлөгт цахим аюулгүй байдалтай холбоотой сонирхолтой судалгаа, Монгол улс руу чиглэсэн цахим халдлага, аюулгүй байдлын сүүлийн чиг хандлага, мэдээллийн аюулгүй байдлын тухай бодит кэйсүүдээр дүүрэн илтгэлүүдийг хэлэлцэж Монголын болон Гадны аюулгүй байдлын шилдэг мэргэжилтнүүд дэлгэрэнгүй яриа өрнүүллээ. Тус арга хэмжээнд ЦХХХЯ, Кибер аюулгүй байдлын зөвлөлийн ажлын алба оролцож мэдээлэл солилцлоо.
Оксфордын их сургуулийн эрдэмтэд Монгол Улсын Кибер аюулгүй байдлын өнөөгийн түвшнийг үнэлсэн судалгааны тайлангаа 2-р сарын 19-ний өдөр олон нийтэд танилцуулах гэж байна. Энэхүү судалгаа нь Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын өнөөгийн чадавхыг а) кибер аюулгүй байдлын бодлого ба стратеги, б) кибер аюулгүй байдлын соёл ба нийгэм, в) кибер аюулгүй байдлын мэдлэг ур чадварыг хөгжүүлэх, г) хууль эрх зүйн орчин, д) стандарт ба технологи гэсэн таван хэмжигдэхүүнээр үнэлж, харгалзах түвшнийг тодорхойлж, цаашид авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээнд зөвлөмж өгдгөөрөө онцлог аж. Оксфордын их сургуулийн эрдэмтэд энэхүү судалгааг дэлхий даяар хийж байгаа бөгөөд Монгол Улс 95 дахь улс нь болж байна. Энэхүү судалгааг Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам Японы Олон Улсын хамтын ажиллагааны байгууллага (ЖАЙКА)-тай хамтран хэрэгжүүлж буй кибер аюулгүй байдлын хүний нөөцийг чадавхжуулах техникийн хамтын ажиллагааны төслийн хүрээнд хийлгэсэн билээ. Тус судалгаанд төр, хувийн хэвшил болон олон улсын 100 гаруй байгууллагын төлөөллийг хамруулжээ. Хөтөлбөртэй танилцах бол ЭНД дарна уу.
Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, Төв шуудан, Сүхбаатарын талбай - 1, Энх тайвны өргөн чөлөө, 1-р хороо, Чингэлтэй дүүрэг, Улаанбаатар 15160-0012
