Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын 12, 754 компанид  12 мянга гаруй хүн ажиллаж байна. Үүний 23.39 хувь үүрэн холбоо, 15.30 хувь мэдээлэл холбооны сүлжээ, 10.27 хувь кабель шугам, цамхаг угсралт, бусад нь өргөн нэвтрүүлгийн телевиз, олон суваг дамжуулах үйлчилгээ, шуудангийн сүлжээ үйлчилгээ зэрэгт ажилладаг. 2024 оны статистикаар дээрх салбарт 27 мянга гаруй хүний эрэлт хэрэгцээ байгаа юм. Эдгээр хүний нөөцийг бэлтгэхэд дотоодын их дээд сургуулиудын оролцоо их чухал. Түүнчлэн дэвшилтэт технологийн хөгжлийг дагаад хиймэл оюун ухаан, өгөгдөл, дрон, кибер аюулгүй байдал, програм хангамж зэрэг мэргэжлээр мэргэшсэн боловсон хүчнийг бэлтгэх шаардлага бий. Их дээд сургуулиудын хөтөлбөрт дээрх шинэ тутам хөгжиж буй мэргэжлийг хөгжүүлэх, судалгаа хийх талаар оруулахаас гадна төрийн дэмжлэг чухал гэдгийг мэргэжилтнүүд онцоллоо. Тодруулбал, БНСУ-д төрөөс тогтвортой бодлогын дагуу нэг бус хэд хэдэн сургуулиа дэмжиж, хөтөлбөр боловсруулж, хэрэгжүүлдэг байна. Энэ хүрээнд ирээдүйд нэн эрэлттэй мэргэжилтнийг бэлтгэхэд онцгойлон анхаарч, тэтгэлэг зарлаж, судалгааны ажил хийж, бэлтгэлээ хангаж иржээ. Харин манай улсад дотоодын сургуулиуд бор зүрхээрээ боловсон хүчин бэлтгэхээр зүтгэж байна. Жишээлбэл, ШУТИС-ийн харьяа Мэдээлэл, холбооны технологийн сургууль сүүлийн таван жилд хиймэл оюун ухаан, өгөгдөл, кибер аюулгүй байдал зэрэг таван шинэ мэргэжлийн хөтөлбөр эхлүүлж, эхний төгсөлтөө хийгээд байна. Цаашид энэ мэт хөтөлбөрүүдийг төрөөс бодлогоор дэмжиж, хүний нөөц бэлдэхээс гадна багш, судлаачдыг хөгжүүлэх боломжоор хангах шаардлага байгааг уулзалтад ирсэн их дээд сургуулийн төлөөллүүд онцоллоо. Мөн дотооддоо бэлдсэн боловсон хүчнээ хөгжингүй орон руу алдах тохиолдол ч түгээмэл аж. Энэ чиглэлд төрийн бодлогоо чиглүүлэхийг хүсэв. Салбарын боловсон хүчнийг бэлтгэхэд тулгамдаж буй асуудлын талаар Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч П.Алтан-Од Их дээд сургуулиудын төлөөллийг өнөөдөр /2024.01.29/ хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтад ШУТИС, МУИС, МУБИС, СЭЗИС, ҮБХИС, ХААИС болон хувийн сургуулиудын 19 төлөөлөл оролцсон байна.  

Д/д Албан тушаал Нэр Нийт үнэлгээ Гүйцэтгэлийн тайлан Төрийн захиргааны удирдлагын газар   1 Хүний нөөц, дотоод сургалт хариуцсан ахлах шинжээч Д.Ариунзул 91.1 Гүйцэтгэлийн тайлан 2 Салбарын шагнал хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Б.Батцэцэг 77.2 Гүйцэтгэлийн тайлан 3 Яамны төлөвлөгөө тайлан, өргөдөл гомдол хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Д.Мөнхсарнай 96.5 Гүйцэтгэлийн тайлан 4 Тогтоол шийдвэрийн биелэлт, төр хувийн хэвшлийн түншлэл хариуцсан мэргэжилтэн Б.Дэлгэрмаа 85.9 Гүйцэтгэлийн тайлан 5 Харьяа байгууллага, орон нутаг, олон нийттэй харилцах асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Б.Уранзаяа 81 Гүйцэтгэлийн тайлан 6 Программ, техник хангамж, сүлжээ хариуцсан мэргэжилтэн Б.Эрдэнэчимэг 88.3 Гүйцэтгэлийн тайлан 7 Архив-бичиг хэргийн мэргэжилтэн Ш.Золбаяр 93.9 Гүйцэтгэлийн тайлан Хуулийн хэлтэс   8 Хэлтсийн дарга Л.Нямдорж   Гүйцэтгэлийн тайлан 9 Захиргааны эрх зүйн асуудал хариуцсан шинжээч Б.Солонго 93.7 Гүйцэтгэлийн тайлан 10 Салбарын эрх зүйн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Ц.Эрдэнэцэцэг 89.3 Гүйцэтгэлийн тайлан  Санхүү, хөрөнгө оруулалтын хэлтэс   11 Хэлтсийн даргын үүргийг хавсран гүйцэтгэгч П.Дэлгэрмаа 89 Гүйцэтгэлийн тайлан 12 Салбарын нэгдсэн төлөвлөлт, хөрөнгө оруулалт хариуцсан шинжээч Д.Мөнхсолонго 94.3 Гүйцэтгэлийн тайлан 13 Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн ерөнхий нягтлан бодогч С.Лхам 94.6 Гүйцэтгэлийн тайлан 14 Засгийн газрын тусгай сан, төрийн сангийн төлбөрийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Б.Цэрэнлхам 86.76 Гүйцэтгэлийн тайлан  Гадаад хамтын ажиллагааны хэлтэс   15 Хэлтсийн дарга Г.Энхтуяа 89   16 Гадаадын зээл тусламжаар хэрэгжих, төсөл хөтөлбөрийн зохицуулалт хариуцсан шинжээч П.Ариунтуул 94.2 Гүйцэтгэлийн тайлан 17 Олон улсын байгууллаггуудын хамтын ажиллагаа хариуцсан мэргэжилтэн Ч.Цолмон 94.6 Гүйцэтгэлийн тайлан Стратеги, бодлого, төлөвлөлтийн газар   18 Харилцаа холбооны хөгжлийн бодлого хариуцсан ахлах шинжээч Б.Эрдэнэ  97.8 Гүйцэтгэлийн тайлан 19 Цахим хөгжлийн бодлого хариуцсан ахлах шинжээч М.Солонго 95.5 Гүйцэтгэлийн тайлан 20 Шуудан, цахим худалдааны бодлого хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Б.Тунгалаг 94.4 Гүйцэтгэлийн тайлан 21 Салбарын шинжлэх ухаан, технологи инновацын бодлого хариуцсан ахлах мэргэжилтэн З.Сэргэлэн 95.1 Гүйцэтгэлийн тайлан 22 Тоон контент, өргөн нэвтрүүлгийн бодлого хариуцсан мэргэжилтэн Л.Нармандах 95.7 Гүйцэтгэлийн тайлан 23 Цахим ур чадвар, салбарын хүний нөөцийн бодлого хариуцсан мэргэжилтэн Д.Сэлэнгэ 98.6 Гүйцэтгэлийн тайлан 24 Кибер аюулгүй байдал, хүний хувийн мэдээллийн аюулгүй байдлын асуудал хариуцсан мэргэжилтэн С.Эрдэнэболд 94.8 Гүйцэтгэлийн тайлан Судалгаа, шинжилгээний хэлтэс   25 Салбарын статистик, судалгаа шинжилгээ хариуцсан мэргэжилтэн Б.Урангоо 92.9 Гүйцэтгэлийн тайлан 26 Мэдээллийн технологийн судалгаа, шинжилгээ хариуцсан мэргэжилтэн Н.Лувсаншарав 92.75 Гүйцэтгэлийн тайлан Цахим хөгжлийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газар   27 Газрын дарга Б.Бат-Өлзий 89   28 Нийтийн мэдээллийн дэд бүтцийн ерөнхий төлөвлөлтийн хэрэгжилт хариуцсан ахлах шинжээч Ч.Болор-Эрдэнэ 90 Гүйцэтгэлийн тайлан 29 Цахим засаглал хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Б.Бадамсүрэн 78 Гүйцэтгэлийн тайлан 30 Нийтийн мэдээллийн дэд бүтэц, төрийн цахим үйл ажиллагаанд хамаарах цахим төсөл, хөтөлбөр хариуцсан ахлах  мэргэжилтэн Э.Болормаа 96.15 Гүйцэтгэлийн тайлан  Цахим засаглалын хэлтэс   31 Хэлтсийн дарга Б.Золбоо 90 Гүйцэтгэлийн тайлан 32 Салбар дундын зохицуулалт хариуцсан шинжээч Г.Энхтулга 94.23 Гүйцэтгэлийн тайлан 33 Нээлттэй мэдээлэл, өгөгдөл хариуцсан мэргэжилтэн М.Номин 92.5 Гүйцэтгэлийн тайлан 34 Цахим үйлчилгээ хариуцсан мэргэжилтэн Г.Далайцэрэн 90.07 Гүйцэтгэлийн тайлан 35 Салбар дундын зохицуулалт хариуцсан мэргэжилтэн Э.Мөнгөнчимэг 86.77 Гүйцэтгэлийн тайлан Нийтийн мэдээллийн дэд бүтцийн хэлтэс    36 Хэлтсийн дарга Д.Батбаяр 85 Гүйцэтгэлийн тайлан 37 Дэмжих систем хариуцсан шинжээч Б.Отгонбаяр 85.7 Гүйцэтгэлийн тайлан 38 Дэмжих систем хариуцсан мэргэжилтэн Л.Лхамдулам 89 Гүйцэтгэлийн тайлан Харилцаа, холбооны бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газар    39 Харилцаа холбооны сүлжээний ашиглалт, үйлчилгээ, технологийн шинэчлэлийн хэрэгжилтийн асуудал хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Б.Нинж-Эрдэнэ 95 Гүйцэтгэлийн тайлан 40 Харилцаа холбоо, гамшгийн хэрэгжилтийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Ч.Отгон 88.71 Гүйцэтгэлийн тайлан 41 Бүх нийтийн үүргийн сангийн зохион байгуулалт хариуцсан мэргэжилтэн Ш.Самданжамц 92.1  Гүйцэтгэлийн тайлан  Шуудан, өргөн нэвтрүүлгийн хэлтэс   42 Хэлтсийн дарга Ч.Гүнсэнхорол 85   43 Өргөн нэвтрүүлгийн дамжуулах сүлжээний хэрэгжилтийн асуудал хариуцсан шинжээч Э.Оюун-Эрдэнэ 89.9 Гүйцэтгэлийн тайлан 44 Телевизийн өргөн нэвтрүүлгийн контентын бодлогын хэрэгжилтийн асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Б.Бургилмаа 90.46 Гүйцэтгэлийн тайлан  Сансрын холбооны хэлтэс   45 Радио давтамжийн бодлого, зохицуулалтын асуудал хариуцсан  шинжээч С.Онончимэг 98.02 Гүйцэтгэлийн тайлан 46 Хиймэл дагуулын радио давтамжийн координаци хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Б.Заяабаяр 93.6 Гүйцэтгэлийн тайлан 47 Сансарын технологи, үндэсний хиймэл дагуулын асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Д.Цэвэлмаа 92.8 Гүйцэтгэлийн тайлан Кибер аюулгүй байдлын бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газар   48 Газрын дарга Э.Насанбат 84   49 Онц чухал мэдээллийн дэд бүтцийн асуудал хариуцсан ахлах шинжээч М.Оролзод 85.8 Гүйцэтгэлийн тайлан 50 Нийтийн түлхүүрийн дэд бүтцийн асуудал хариуцсан Ахлах мэргэжилтэн Э.Балдансамбуу 91.4 Гүйцэтгэлийн тайлан 51 Кибер аюулгүй байдлын хамтын ажиллагаа, мэдээллийн аюулгүй байдлын аудит, эрсдэлийн үнэлгээ хариуцсан ахлах мэргэжилтэн Б.Ундрал 89.2 Гүйцэтгэлийн тайлан 52 Хүний хувийн мэдээллийн аюулгүй байдлын асуудал хариуцсан мэргэжилтэн Д.Цэрэнпүрэв 82.9 Гүйцэтгэлийн тайлан Хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ, дотоод аудитын газар   53 Газрын дарга Ц.Борхүү 89.4 Гүйцэтгэлийн тайлан 54 Бодлогын баримт бичгийн хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хариуцсан шинжээч А.Түвшинзаяа 94.2 Гүйцэтгэлийн тайлан 55 Яамны үйл ажиллагаа, харьяа байгууллагын төсөл хөтөлбөрийн үйл ажиллагааны хяналт-шинжилгээ, үнэлгээ хариуцсан мэргэжилтэн М.Мөнхтуул 94.9 Гүйцэтгэлийн тайлан Салбарын хяналтын газар   56 Газрын дарга С.Цагаанхүү 85 Гүйцэтгэлийн тайлан 57 Мэдээлэл, харилцаа холбооны хяналт хариуцсан ахлах шинжээч Б.Бүрэнжаргал 96.37 Гүйцэтгэлийн тайлан 58 Зөрчлийн бүртгэл хариуцсан ахлах мэргэжилтэн С.Шинэбаяр 91.3 Гүйцэтгэлийн тайлан 59 Эрсдэлийн бүртэл хариуцсан ахлах мэргэжилтэн А.Бурмаа 91.3 Гүйцэтгэлийн тайлан 60 Харилцаа холбооны хяналт хариуцсан мэргэжилтэн Г.Гантулга 94.4 Гүйцэтгэлийн тайлан

Сэтгүүлчдэд зориулсан кибер аюулгүй байдлын сургалтыг ЦХИХХЯ-ны харьяа Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх нийтийн төвөөс өнөөдөр /2024.11.20/ зохион байгууллаа. Сургалтаар кибер халдлагын төрөл, хэрхэн урьдчилан сэргийлэх талаар мэдээлэл өгөхөөс гадна бодит кейс дээр суурилан сургалтыг зохион байгуулсан юм. Тодорхой хэлбэл, “Та НӨАТ-ын сугалааны азтан боллоо”, “Гаалийн хураамж төлөөгүй тул таны илгээмжийг илгээх боломжгүй байна”, эсвэл гадаадад байдаг хамаатан садны нэрийг барин мөнгө нэхэх зэрэг үйлдлүүд нь Кибер халдлагын фишинг төрлийн нэг хэлбэр юм. Таны утсанд дээрх байдлаар мессеж ирэх, цахим шуудангаар мэдэгдэл илгээх, линк явуулах, эсвэл сүрдүүлэх айлгах тактикийг хакерууд ашигладаг. Жишээлбэл, тухайн илгээсэн линк рүү дараад орсон тохиолдолд таны мэдээллийг бүрэн авах боломжтой гэдгийг анхаараарай. Зөвхөн линк дээр л дарсан хэмээн бодож болохгүй үүнийг дагаад нэр, овог, утасны дугаар, регистрийн дугаарыг тань мэдээд авчихна. Улмаар дээрх мессежинд итгэн, картын дугаар, нууцлалын 3 оронтой тоогоо өгсөн тохиолдолд таны дансанд мөнгөө бүгдийг авах боломжийг халдлага үйлдэгч этгээдэд олгож байна гэсэн үг. Техник технологийн эрин үед кибер халдлагад орон зай үл хамааран хэн ч хэзээ ч өртөх эрсдэлтэй юм. Дэлхий дээр энэхүү аюулаас 100 хувь хамгаалсан улс гэж үгүй. Тиймээс халдлагаас зөвхөн вирусийн програм суулгаснаар 100 хувь хамгаалагдана гэсэн үг биш. Иргэн таны оролцоо, идэвх чармайлт 95 хувийг бүрдүүлнэ гэдгийг санаарай. Одоогийн байдлаар Монголд 12 төрлийн кибер халдлага бүртгэгдээд байна. Үүнээс хувь хүн рүү чиглэсэн фишинг, албан байгууллага руу чиглэсэн рансомвэйр халдлага түгээмэл байна. “Интермэд” эмнэлэг рүү халдсан тохиолдол нь рансомвэйр халдлага юм. Энэ нь тухайн байгууллагын мэдээллийг барьцаалж, мөнгө нэхдэг байна. Ийм төрлийн халдлага дэлхийн 150 гаруй улсад бүртгэгджээ. Харин фишинг халдлага гэдэг иргэдийн амархан мөнгөтэй болох, азтан болох сэтгэлгээ дээр тоглолт хийн, линкээр өгөөш өгч мэдээлэл авахыг хэлнэ. Тиймээс эрсдэлтэй линк рүү дарж орохгүй байх, хувийн мэдээллээ чанд нууцлах, албан ёсны зөвшөөрөлтэй програм ашиглах нь таныг аливаа эрсдэлээс хамгаална. Халдлага, зөрчлийн талаар мэдээлэл авахыг хүсвэл ЦХИХХЯ-ны харьяа Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх нийтийн төвийн 113 дугаарт хандаарай.