Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаосын Ард Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Хунгээв Сүгсавадтай уулзалт хийв. Энэхүү уулзалт хоёр улсын харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарт анх удаа албан ёсны харилцаа тогтоож, хамтын ажиллагааны үндсийг тавьснаараа онцгой ач холбогдолтой байв Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Уулзалтын үеэр Сайд Ц.Баатархүү “e-Mongolia” системийн талаар дэлгэрэнгүй танилцуулж, тус системийн технологийн дэвшил болон иргэдэд үзүүлж буй бодит үр ашгийг онцлон тэмдэглэв. “Е-Mongolia” системийг нэвтрүүлснээр Монгол Улс НҮБ-ын хоёр жил тутам хэвлэдэг “Цахим Засаглалын индекс”-т 28 байраар урагшилж, 190 орноос 46 дугаарт эрэмбэлэгдсэн болохыг Сайд онцлов. Мөн тэрбээр Лаосын талд “e-Mongolia” системийн эх кодыг экспортолж, үүнийг үндэслэн “e-Laos” нэртэй цахим төрийн үйлчилгээний шинэ систем хөгжүүлэх санал дэвшүүлэв. Энэхүү санаачилга нь хоёр улсын хамтын ажиллагааг мэдээллийн технологийн салбараар хязгаарлалгүй, төрийн үйлчилгээг ил тод, хүртээмжтэй, шуурхай хүргэх чиглэлд шинэ түвшинд хүргэх чухал алхам болно гэдгийг талууд санал нэгдлээ.  Бүгд Найрамдах Ардчилсан Лаосын Ард Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Хунгээв Сүгсавад Цаашид талууд харилцан туршлага хуваалцах, дижитал эдийн засгийг хөгжүүлэх чиглэлээр хамтран ажиллах боломжуудыг хэлэлцэн, санал солилцов.  Дашрамд дурдахад, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2023 оны 11 -р сард Лаос улсад төрийн айлчлал хийж байсан бол Лаос улсын Ерөнхийлөгч Тонглун Сисүлит 2024 оны 06-р сард Монгол Улсад төрийн айлчлал хийж байв.  Өндөр дээд түвшний хоёр талын харилцан айлчлалаар Эрүүл мэнд, Хүнс, Хөдөө аж ахуй, Хөнгөн үйлдвэрлэл, Төрийн албаны шинэчлэл зэрэг гурван баримт бичигт хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгуулсан бол ийнхүү харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбар дахь хамтын ажиллагааг албан ёсоор эхлүүллээ.

Эртний Грекийн домогт оюун ухаант машин гэдэг ойлголт гарч ирж, 1956 онд судалгааны салбар болон хөгжиж ирсэн хиймэл оюун (AI) нь технологийн үсрэнгүй хөгжлийн ачаар өнөөдөр урьд урьдынхаасаа илүүтэй олны анхаарлын төвд орлоо.  Түүний ололт амжилт, хууль эрх зүйн зохицуулалт, дээд хэмжээний уулзалтууд мэдэгдэхүйц нэмэгдэж, дэлхийн Засгийн газрууд түүний үр нөлөөг хүлээн зөвшөөрч эхлэв.  2017 онд БНХАУ, Канад, АНЭУ, Франц зэрэг дөрвөн улс хиймэл оюуны стратегиа дэлхий дахинд анхлан зарлаж байсан бол өдгөө 77 улс стратегиа баталж, түүний хөгжүүлэлт, зохицуулалт, ёс зүйн асуудалд чиглүүлэх бодлогоо боловсруулсан талаар Oxford Insight байгууллагын 2024 онд гаргасан тайланд дурджээ.  2024 онд 12 улс хиймэл оюун ухааны стратегиа олон нийтэд зарласан нь 2023 онтой харьцуулахад гурав дахин өсчээ. Эдгээр стратегийн талаас илүү хувь нь дундаас доогуур болон бага орлоготой орнууд байсан нь түүхэн хоцрогдолтой эдийн засгийн орнуудын дунд “Хиймэл оюуны Засаглал” эрчимтэй хөгжиж буйг харуулж байна. Тухайбал, 2023 онд Руанда хиймэл оюун ухааны стратеги зарласан бага орлоготой анхны улс болж байсан бол 2024 онд Этиоп хоёр дахь улсаар тодорлоо.  Харин Монгол Улс хиймэл оюуны стратегигүй цөөн орны нэг. Бид хиймэл оюуны бэлэн байдлын олон улсын үнэлгээгээр 2024 онд 98 дугаарт эрэмбэлэгдсэн нь 2023 онтой харьцуулахад 11 байраар урагшилсан амжилтыг үзүүлсэн. Гэхдээ олон улсад алсын хараагүй орны тоонд орж буй.  Хиймэл оюуны алсын харааг тодорхойлох нь зөвхөн технологийн хөгжлийг бус үндэсний тогтвортой хөгжил, иргэдийн сайн сайхан байдал, улс орны дэлхийн тавцанд өрсөлдөхүйц байр суурь эзлэх гол хүчин зүйл болох юм.  Иймд Монгол Улсад хиймэл оюуны өнөөгийн нөхцөл байдлыг үнэлэх, цаашдын бодлогын суурь мэдээллийг бүрдүүлэх зорилгоор НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрийн дэмжлэгтэйгээр “Хиймэл оюуны бэлэн байдлын үнэлгээ”-г хийж гүйцэтгэлээ. Энэхүү үнэлгээг хийхдээ төр, хувийн хэвшил, ШУА-ийн эрдэмтэд, их дээд сургуулийн багш нар болон хиймэл оюуныг хөгжүүлж буй залуустай цуврал хэлэлцүүлэг өрнүүлж, санал зөвлөмжид тулгуурлан Монгол Улс “Хиймэл оюуны үндэсний стратегиа” олон нийтэд танилцуулахад бэлэн боллоо.   Хиймэл оюуны үндэсний стратегийг танилцуулж, олон нийтээр хэлэлцүүлэх анхдугаар чуулган 2025 оны 02-р сарын 13-нд Төрийн ордонд болно.  Тус чуулганд оролцож, хиймэл оюуны үндэсний стратегид өөрийн хувь нэмрээ оруулах бол та доорх QR -р бүртгүүлнэ үү. 

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам 2025 онд Монгол Улсын 18 аймгийн 139 цэгт үүрэн холбооны сүлжээ нэвтрүүлэхээр боллоо.  № Аймгийн нэр Сумын нэр Сүлжээ оруулах цэг 1 Архангай Чулуут 4-р баг, Хайрхан 2 Архангай Өндөр-Улаан 4-р баг, Бэлхи 3 Архангай Өндөр-Улаан 3-р баг, Донгой 4 Архангай Хангай 4-р баг, Баян-Улаан 5 Архангай Хангай 2-р баг, Гичгэнэ 6 Архангай  Хайрхан Могой баг 7 Архангай  Цэцэрлэг Хонгорж, Чулуут  8 Баян-Өлгий Улаан-Хус 5-р баг, Баян зүрх 9 Баян-Өлгий Буянт 2-р баг, Хөлцөөт 10 Баян-Өлгий Дэлүүн 3-р баг, Хар Уул баг, Цагаан чулуут уул 11 Баян-Өлгий Толбо 1-баг, Хош 12 Баян-Өлгий Буянт 1-р баг, Хөх эрэг 13 Баян-Өлгий Дэлүүн 8-р баг, Бүргэд 14 Баян-Өлгий Дэлүүн 11-р баг, Чихэртэй 15 Баянхонгор Баян-Өндөр 2-р баг, Элгэн 16 Баянхонгор Жинст, Баацагаан Нарийн харын нуруу 17 Баянхонгор Жинст, Баацагаан Жинст хайрхан 18 Баянхонгор Баацагаан 4-р баг, Могой 19 Баянхонгор Шинэжинст 3-р баг, Эрдэнэшанд 20 Баянхонгор Шинэжинст 3-р баг, Жадын хар 21 Баянхонгор Баянцагаан 2-р баг, Дэлгэрэх  22 Булган Гурван булаг Хөгнө 23 Булган Тэшиг Харгал 24 Булган Сайхан Мануулт 25 Булган Могод  Баян-Уул 26 Булган Баян-Агт Баянзүрх баг Шувуун бааст 27 Булган Баян-Агт Баянхайрхан баг Хэрээтийн Гозгор 28 Говь-Алтай Төгрөг 1-р баг, Хүрэнгол 29 Говь-Алтай Халиун 4-р баг, Чацран 30 Говь-Алтай Тонхил 4-р баг, Алтансоёмбо 31 Говь-Алтай Баян-Уул 5-р баг, Баянговь 32 Говь-Алтай Эрдэнэ Цэцэг нуур, Хутаг уул 33 Говь-Алтай Шарга 3-р баг, Сондуулт 34 Говь-Алтай Есөнбулаг 5-р баг, Рашаант 35 Говь-Алтай Цогт Баян-Өндөр 36 Говьсүмбэр Сүмбэр 5-р баг, Чойр уул 37 Дорноговь Дэлгэрэх 1-р баг, Цагаанхад, Чандмань Уул 38 Дорноговь Дэлгэрэх 2-р баг, Аман шанд 39 Дорнод Чулуунхороот 3-р баг, Цагаанчулуут 40 Дорнод Баян-Уул 3-р баг, Урт 41 Дорнод Баян-Уул 6-р баг, Өвөр эрээн 42 Дорнод Халхгол 3-р баг, Ташгай 43 Дорнод Сэргэлэн 2-р баг, Архоолой 44 Дорнод Чойбалсан Энгэр шанд 45 Дундговь Эрдэнэдалай 2-р баг, Өнгөт, Үзүүр овоо 46 Дундговь Эрдэнэдалай 5-р баг, Цагаан овоо, Бүйлст хяр 47 Дундговь Сайхан-Овоо 4-р баг, Төгрөг 48 Дундговь Луус 1-р баг, Суварга 49 Дундговь Өлзийт 3-р баг, Тагт 50 Дундговь Луус 3-р баг, Буянт 51 Дундговь Луус 2-р баг, Наран 52 Дундговь Өндөршил 1-р баг, Цог багийн Их баян 53 Дундговь Дэлгэрхангай 2-р баг, Тарагт газарт 54 Дундговь Гурвансайхан 2- баг Дэрсэнэ-Ус газарт 55 Завхан Их уул 3-р баг, Хуягт 56 Завхан Тэс Дооно баг, зүүн Дооно уул /2025 болгох эсэх/ 57 Завхан Баянхайрхан Минжбаг, Цэцэн уулын орой 58 Завхан Тосонцэнгэл Оргих баг, Уран мандал уул /2025 болгох эсэх/ 59 Завхан Цагаанхайрхан 1-р баг, Цэцэрлэг /2024 онд заавал оруулах/ 60 Завхан Дөрвөлжин 5-р баг, Онц 61 Завхан Баян-Тэс 1-р баг, Бужир 62 Завхан Сантмаргац Баяннуур 63 Завхан Түдэвтэй 1-р баг, Баянцагаан  64 Завхан Асгат Аргалант уул баг 65 Завхан Тосонцэнгэл Баян-Улаан, Шовх сул 66 Завхан Баянхайрхан Цэцэнхайрхан 67 Завхан Идэр Дархан уул багийн доод энгэр ашийн зурайгийн орой.  68 Завхан Тосонцэнгэл  БаянУлаан баг Идэр Дорхон сул уул  69 Өвөрхангай Баянгол Цавын ихэр баг, Зүүн хоймор 70 Өвөрхангай Өлзийт Гуулин, Баян хайрхан 71 Өвөрхангай Нарийтээл Цагаан-Овоо баг, Арц нарийн хайрханы дунд орших Индэртэй орой 72 Сүхбаатар Эрдэнэцагаан 6-р баг, Жаргалант 73 Сүхбаатар Түмэнцогт 2-р баг, Баянцагаан 74 Сүхбаатар Онгон сум 1-р баг, Их Булаг баг 75 Сүхбаатар Халзан сум 2-р баг, Сахиул баг 76 Сүхбаатар Онгон сум 3-р баг, Нүдэн баг 77 Сүхбаатар Баяндэлгэр сум 5-р баг, Хонгор баг 78 Сүхбаатар Эрдэнэцагаан 7-р баг, Хадын булаг 79 Сүхбаатар Түвшинширээ 4-р баг, Дэлгэрхаан 80 Сүхбаатар Уулбаян сум 5-р баг, Дэлгэр баг 81 Сүхбаатар Наран 2-р баг, Харнуур 82 Сүхбаатар Баяндэлгэр 6-р баг, Ширээт 83 Сүхбаатар Онгон Эрдэнэцагаан 84 Сэлэнгэ Сант 3-р баг, Хөдөө  85 Сэлэнгэ Орхонтуул Өлзий нуга 86 Сэлэнгэ  Орхонтуул  1-р баг, Шар ус,  87 Сэлэнгэ  Жавхлант  1-р баг, Бумбат 88 Төв Мөнгөнморьт 2-р баг Байдлаг баг 89 Төв Угтаалцайдам 1-р баг Талын уул 90 Төв Эрдэнэ 2-р баг, Чулуут 91 Төв Цээл 4-р баг, Сүүл буга 92 Төв Баян-Өнжүүл 1-р баг, Бараат 93 Төв Алтанбулаг 2-р баг, Аргал  94 Төв Баяндэлгэр 1-р баг, Байдлаг 95 Төв Баянцогт  1-р баг, Гуна 96 Төв Дэлгэрхаан  3-р баг, Давст багт 97 Төв Бүрэн 3-р баг, Монгол, Мэргэн толгой 98 Төв Бүрэн сум Бүрэн сум 99 Увс Тэс 11-р баг, Нуур эхэн  100 Увс  Завхан  2-р баг, Хармагт Үнэгтийн орой 101 Увс  Зүүнхангай 2-р баг, Баянгол Хүрдлэгийн хэрвээ суварга 102 Увс  Улаангом 8-р баг гурван тэрмис 103 Увс  Сагил 2-р баг хайрхан уул бүрхээлтийн орой 104 Увс  Тариалан 2-р баг Жидийн орой 105 Увс  Бөхмөрөн   2-р баг  Чулуу мөөхөлдөгийн орой  106 Увс  Өмнөговь   1-р баг Хөх орой Ринчин аваргын овоо  107 Увс  Баруунтүрүүн   4-р баг Нарийний эх  108 Ховд Алтай 1-р баг, Бодонч 109 Ховд Мөнххайрхан 2-р баг, Борт 110 Ховд Мөнххайрхан 3-р баг, Хаг 111 Ховд Дуут 3-р баг, Цагаан бургас 112 Ховд Мөст 3-р баг, Баян хайрхан 113 Ховд Булган 2-р баг, Баянсудал 114 Ховд Дарви 2-р баг, Дэлгэр 115 Ховд Үенч 4-р баг, Улиаст баг зуслан 116 Ховд Ховд 2-р баг, Цагаанбургас, Дорд даваа  117 Ховд Ховд 3-р баг, Баруун салаа 118 Хөвсгөл Хатгал тосгон Хатгал тосгон 119 Хөвсгөл  Бүрэнтогтох Сангийн далай 120 Хөвсгөл  Арбулаг Бэлбулаг 121 Хөвсгөл  Ренчинлхүмбэ 5-р баг, Ёлт газарт 122 Хөвсгөл  Тосонцэнгэл Сэлэнгэ баг 123 Хөвсгөл  Чандмань-Өндөр Улаан-Асга баг Ганга эрээн 124 Хөвсгөл  Эрдэнэбулган 2-р баг Баянголын ам 125 Хөвсгөл  ТҮнэл Бийж баг, Баян-Улааны орой 126 Хөвсгөл  Баянзүрх сум Агар баг 127 Хөвсгөл  Галт Рашаант баг 128 Хөвсгөл  Жаргалант сум Хөнжил баг 129 Хэнтий аймаг Баянмөнх Баянбулаг хар ус өндөр 130 Хэнтий аймаг Баянмөнх Баянбулаг Үнэгт уул 131 Хэнтий аймаг Биндэр Биндэр 132 Хэнтий аймаг Батноров 5-р баг Идэрмэг 133 Хэнтий аймаг Баян-Адарга 1-р баг Сайхан баг 134 Хэнтий аймаг Биндэр 1- р баг Баян-өндөр 135 Хэнтий аймаг Баянмөнх 3-р баг Дулаан 136 Хэнтий аймаг Галшар 4-р баг Сангийндалай 137 Хэнтий аймаг Норовлин 1-р баг Баян-өлзийт 138 Хэнтий аймаг Дархан 3-р баг Шажим 139 Хэнтий аймаг Дадал 1-р баг Онон