Search
Close this search box.
Search
Close this search box.
Search
Close this search box.
Search
Close this search box.

ҮЙЛ ЯВДАЛ

Япон Улсын хиймэл оюун ухааны хөгжлөөс суралцана

2022.09.15

Монгол, Япон улс хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 50 жилийн ойн хүрээнд “Япон дахь хиймэл оюун ухааны судалгааны өнөөгийн байдал, хөгжил” сэдэвт лекц, хэлэлцүүлгийг Япон Улсын Элчин сайдын яам, Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам хамтран зохион байгууллаа.

Лекцийг хиймэл оюун ухаан судлалаар дэлхийд алдартай эрдэмтэн, Токиогийн их сургуулийн проффессор Мацүо Ютака цахимаар орж, өөрийн орны сайн туршлагыг хуваалцан, эл сэдвийн хүрээнд хэлэлцүүлэг өрнүүлсэн юм.

Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын албан хаагчдыг чадавхжуулж, мэдлэг дээшлүүлэх ач холбогдол бүхий тус лекц, хэлэлцүүлэгт Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам болон Монгол Улсад суугаа Япон Улсын Элчин сайдын яамны удирдлагууд, харьяа байгууллагын төлөөллүүд оролцон мэдээлэл солилцлоо.

Бусад мэдээ

Онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллагууд чууллаа

Кибер халдлагад өртсөн тохиолдолд хэвийн үйл ажиллагаа нь доголдож, улмаар үндэсний аюулгүй байдал, нийгэм, эдийн засагт хохирол учруулах хэмжээнд асуудал нь яригдах байгууллагуудыг “Онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллага” хэмээн Кибер аюулгүй байдлын тухай хуульд заасан байдаг.  Одоогоор төрийн 134 байгууллага, хувийн хэвшлийн 82 байгууллага болон батлан хамгаалах салбарын байгууллагуудыг онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллага хэмээн тодорхойлсон жагсаалтыг Засгийн газраас 2022 онд баталсан байдаг. Эдгээр байгууллагууд нь мэдээллийн аюулгүй байдлын аудит, кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийн үнэлгээ хийлгэх, мэдээллийн систем, дэд бүтцийн хэвийн, тасралтгүй үйл ажиллагааг хангах, гэмтэл саатлын үед сэргээн ажиллуулах төлөвлөгөөтэй байх зэрэг үүргийг Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулиар хүлээсэн байдаг ч байгууллагуудын чадавх харилцан адилгүй байна гэдэг үнэлгээг Оксфордын их сургуулийн эрдэмтэд Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын өнөөгийн түвшнийг үнэлэхдээ гаргажээ.  Үүний зэрэгцээ, иргэдийн санхүү, эрүүл мэндийн мэдээллийг хадгалдаг байгууллагууд сүүлийн жилүүдэд халдлагад өртөх нь ихэсжээ. Түүнчлэн сүүлийн жилүүдэд гадаадаас ирэх халдлага гэхээсээ илүүтэй дотоодоос халдах нь ихэссэн гэдгийг мэргэжилтнүүд хэлж байна. Тухайлбал, Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх Нийтийн төвийн хяналтын системд өнгөрсөн 7 хоногт 7000 гаруй кибер халдлага, зөрчил бүртгэгдсэний дийлэх нь хортой программ хангамж байсан байна. Энэхүү хортой программаар халдварласан IP хаягийн цаана хэн байгааг нь ирүүлэхийн тулд Интернэтийн үйлчилгээ эрхлэгч байгууллагуудтай мэдээлэл солилцон хамтран ажилладаг гэлээ. Хэрэв гаднаас халдсан бол тухайн домэйн, IP хаягийг нь байгууллагууд галт ханын түвшинд блоклох зэрэг арга хэмжээ авдаг бол дотоодын халдлагыг яах вэ гэдэг нь асуудал болоод байна. Дотоодоос халдлага үйлдсэн IP хаягийг шууд блоклох нь цаана нь буй хэрэглэгчийн эрх ашиг хөндөгдөх тул Нийтийн төвөөс хар жагсаалтын бүртгэл хөтөлж, тухайн хар жагсаалтад орсон IP хаягийг хэрэглэгч байгууллага өөрсдөө сайн дурын үндсэн дээр блоклодог байх саналыг мэргэжилтнүүд дэвшүүлж байна.  Үүний зэрэгцээ, онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллагын жагсаалтыг тухайн салбарт баримталж буй бодлого, нөхцөл байдалтай нь уялдуулж гаргах нь чухал гэдгийг зохицуулагч байгууллагууд дэвшүүлжээ. Тухайлбал, кибер халдлага зөрчилтэй тэмцэх нийтийн төв нь өнгөрсөн хоёр сарын хугацаанд, стратегийн хүнс үйлдвэрлэгч, хадгалагч, түгээгч байгууллага, банк санхүү, эрүүл мэнд, интернэтийн үйлчилгээ үзүүлэгч зэрэг онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй 70 гаруй байгууллагын төлөөлөлтэй нийт 8 удаагийн уулзалт хийж, саналыг нь сонсож, ийнхүү өнөөдөр тус арга хэмжээнээс гарсан санал, шийдэл, үр дүнг хэлэлцсэн юм.  Тус арга хэмжээний үр дүнд нийт 18 байгууллагын 23 домэйн нэр, 45 ip хаяг бүртгэгдэж, урхи тавих системийг суурилуулахаар 5 байгууллагатай хамтран ажиллаж, улмаар Монгол Улсын дотооддоо үйлдэгдэж буй халдлагыг илрүүлэх, таслан зогсоох үйл ажиллагаанд ахиц гаргажээ.  Мөн Монгол Улсад зонхилон илэрч буй хортой программуудыг автоматаар устгах Ажлын хэсэг байгуулагдаж техникийн туршилтаа амжилттай хийжээ.  Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам Кибер аюулгүй байдлын тухай хуульд үнэлгээ хийх, Онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллагын жагсаалтыг шинэчлэхээр ажиллаж байна.  Монгол Улс “Кибер аюулгүй байдлын тухай хууль”-ийг батлаад 3 жил орчим болж байна. Хуулийн хэрэгжилтийг хангах үүднээс кибер халдлага зөрчилтэй тэмцэх Үндэсний төв, Нийтийн төв, Зэвсэгт хүчний төв гэсэн гурван төвийг байгуулан ажиллаж байгаа нь хууль эрх зүй болон бүтэц зохион байгуулалтын хувьд төлөвшсөн гэсэн үнэлгээг олон улсаас авсан. Энэ үзүүлэлтээрээ Монгол Улс 17 байр урагшилж, кибер аюулгүй байдлын олон улсын индексээр 193 орноос 103 дугаарт эрэмбэлэгдсэн. Түүнчлэн Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам, Японы олон улсын хамтын ажиллагааны байгууллага (ЖАЙКА) болон Оксфордын их сургуулийн дэргэдэх Кибер аюулгүй байдлын чадавхын төв хамтран “Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын өнөөгийн түвшнийг үнэлсэн.

“Кансат-2023” үндэсний VI тэмцээн эхэллээ

Лаазанд багтах жижиг хэмжээний хиймэл дагуулыг оюутан, залуус өөрсдийн гараар зохион бүтээж өрсөлддөг “Кансат-2023” үндэсний VI тэмцээн өнөөдөр (2023.06.16) Налайх дүүргийн Дархан ноёны худагт эхэллээ. Энэхүү тэмцээн нь сансрын технологи, сансар судлалын шинжлэх ухаан, түүнд хамаарах инженер техникийн мэдлэг боловсролыг бодит төслөөр дамжуулан их, дээд сургуулийн оюутан залуус, сонирхогчийн бүлгэм, ЕБС-ийн ахлах ангийн сурагчдад таниулан сурталчлах, дотоодын хүний нөөцийг бэлтгэх зорилгоор жил бүр уламжлан болон зохион байгуулагддаг тэмцээн юм. Тэмцээнийг нээж ЦХХХ-ны дэд сайд Ж.Эрхэмбаатар хэлсэн үгэндээ: Энэ жилийн тэмцээн дэлхийн сансар судлалын түүхэн дэх эмэгтэй хүн анх сансарт ниссэн тэмдэглэлт өдөр зохиогдож байна. Энэ удаагийн тэмцээн өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад оролцогчдын тоо хэд дахин нэмэгдэж, анх удаа дунд сургуулийн баг оролцож буйгаараа онцлог болж байна. 2 сар гаруй хугацаанд оюун ухаанаа уралдуулан хийж бүтээсэн бүтээлүүд нь амжилттай хөөрч, даалгавраа амжилттай биелүүлэхийг нийт оролцогчиддоо хүсье. Оюуны хөрөнгө оруулалт бүхий том төсөл тэмцээнийг зохион байгуулахад дэмжиж, хамтран ажилладаг байгууллагууддаа талархал илэрхийлье гэв. Тэмцээнд кансат болон буцагч төрлийн нийт 22 багийн 150 гаруй оюутан сурагчид оролцож байна. Тэмцээний шилдгүүд маргааш тодорно. Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яам Mongolsat Networks ДДэшТВ | Тусламж | Мэдээлэл (албан ёсны групп) Инженер Геодези ХХК / Engineering geodesy LLC

Дижитал ур чадварыг сайжруулах чиглэлд хамтран ажиллана

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү НҮБ-ын Суурин төлөөлөгч Тапан Мишраг өнөөдөр /2024.09.05/ хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд, Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү өнгөрсөн сард Далайд гарцгүй хөгжиж буй орнуудын цахим шилжилтийн ололт амжилтыг сурталчлан таниулах, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх чиглэлээр “GLOBAL DIGITAL DIALOGUE 2024” арга хэмжээг амжилттай зохион байгуулсанд талархал илэрхийлж, Монгол Улс нь далайд гарцгүй хэдий ч цахим орчин бол хил хязгааргүй, салбар бүрд дижитал шилжилтийг эрчимжүүлж, дижитал эдийн засгийг хөгжүүлэхээр ажиллаж байгааг онцлов. Мөн Монгол Улсын Засгийн газар “Цахим Үндэстэн” уриалгыг дэвшүүлсэн. Үүнтэй холбоотойгоор тоон хуваагдлыг бууруулахад хоёр тал хамтран ажиллаж байгаа цаашид хамтын ажиллагаагаа улам эрчимжүүлэх хүсэлтэй  буйгаа илэрхийллээ. НҮБ-ын Суурин төлөөлөгч Тапан Мишра томилолтын хугацаа удахгүй дуусаж буйг дуулгаад шинжлэх ухаан, инновац, технологийг ашиглаж  малчид хүйтэн өвлийг хохирол багатай даван туулах, хөдөө аж ахуйн салбар нь улирал үл хамааран үр өгөөжөө өгдөг байх, алслагдсан орон нутагт амьдарч буй иргэдийн дижитал ур чадварыг сайжруулах чиглэлд хамтран ажиллах хүсэлтэй буйгаа илэрхийлэв. Түүнчлэн ноён Тапан Мишра Монгол Улсыг IBC /Issue based Coalitions /-ийн хүрээнд хамтран ажиллах тэргүүлэх улсын нэгээр сонгогдсон талаар дуулгав. Ц.Баатархүү сайд алслагдсан орон нутгийн иргэдийн дижитал ур чадварыг сайжруулах,  малчдад зориулсан тусгайлсан инновац шингэсэн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг гаргахаар Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яамтай хамтарсан ажлын хэсэг гарган, ажиллаж байгааг онцлов. Түүнчлэн тэрбээр Монгол Улсын Засгийн газар, Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны зүгээс ирэх 4 жилийн хугацаанд хийх ажлын талаар товч мэдээлэл өглөө.