ҮЙЛ ЯВДАЛ Ажлын хэсгийн гишүүн Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газарт ажиллав 2021.08.05 Улсын Их Хурлын даргын 2021 оны 54 дүгээр захирамжаар Нийтийн мэдээллийн тухай, Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай, Кибер аюулгүй байдлын тухай, Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон эдгээр хуулийн төсөлтэй хамт өргөн мэдүүлсэн бусад хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийг байгуулсан. Тус ажлын хэсгийн гишүүд болох Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Учрал, Э.Бат-Амгалан, Ж.Сүхбаатар, Д.Цогтбаатар нар өнөөдөр (2021.08.05) Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газарт ажиллаж, Засгийн газрын Иргэд, олон нийттэй харилцах “1111” төв болон “e-Мongolia” төвийн үйл ажиллагаатай танилцав. Монгол Улсад үйл ажиллагаа явуулж байгаа төрийн үйлчилгээний хөгжлийг олон байршил дээр олон ажилчид ажилладаг, нэг байршил дээр олон ажилтан ажилладаг, операторын системд орж нэг ажилтан олон байгууллагын үйлчилгээг хүргэдэг, иргэд төрийн бүх үйлчилгээг цахимаар авах боломжтой болсон үе гэж дөрвөн үе шатанд хувааж үзэж болох юм. Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газраас “e-Mongolia” төрийн үйлчилгээний нэгдсэн цахим системийг хөгжүүлж байгаа бөгөөд өдөрт дунджаар 50-60 мянган хандалт авдаг байна. Иргэд вакцины гэрчилгээ, нийгмийн даатгалын шимтгэл төлөлтийн талаарх тодорхойлолт, оршин суугаа хаягийн лавлагаа зэрэг төрийн 539 төрлийн үйлчилгээг цахимаар авах боломжтой болжээ. УИХ-ын гишүүн, Инновац, цахим бодлогын байнгын хорооны дарга, ажлын хэсгийн ахлагч Н.Учрал “Төрийн үйл ажиллагааг ил тод, авлигаас ангид, иргэдэд чирэгдэлгүй хүргэхэд цахим шилжилт чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Манай улс дэлхийн бусад улс оронтой өрсөлдөх чадвараа дээшлүүлэх шаардлага үүсэж байна. Технологийн шинэчлэлээс гадна хууль, эрх зүйн өөрчлөлтийг хийх хэрэгтэй учраас УИХ-ын  Инновац, цахим бодлогын байнгын хороо, Хууль зүйн байнгын хороо, Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо хамтран Нийтийн мэдээллийн тухай, Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай, Кибер аюулгүй байдлын тухай болон Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн төслүүд дээр ажиллаж байна. Цахим засаглалыг хөгжүүлэхэд мэдээллийн аюулгүй байдал хамгийн чухал байгаа” гэлээ. Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ

Технологийн эрин үед богино бичлэгийн сошиал платформ залуусын дунд хүчээ авч байна. Зөвхөн текст сошиалд оруулдаг байсан үе ард хоцорч, зураг, бичлэг, дуу оруулахаас гадна, тухайн платформоор хоорондоо харилцаа үүсгэх нөхцөл бүрджээ. Энэхүү харилцааны хэрэгслүүдийн орон зайг эзэлж буй платформын нэг бол ТикТок юм. 2016 оноос хэрэглээнд нэвтэрснээс хойш дэлхий даяар 1.1 тэрбум хэрэглэгчтэй болж, тус платформыг дэлхийн 150 гаруй улсад ашиглаж, 75 хэл дээр цацагдаж байна. 325 сая хэрэглэгч уг платформыг өдөр тутамдаа идэвхтэй хэрэглэж, богино хэмжээний сонирхолтой бичлэг, “challenge” бичлэг, бүтээлч бичлэгээр хүүхэд залуусын дунд хамгийн их хандалт  авдаг аж. Аливаа мэдээллийг 30 секундээс 1 минутад багтаан өгдөг нь бусад платформоос ялгарах гол онцлог юм. Мөн аялах сонирхолтой, өдөр тутмын амьдралаа шинэчлэх дуртай, өхөөрдөм зүйлс үзэх дуртай хүмүүс ихээр сонирхдог байна. Ялангуяа, хүүхэд, өсвөр насныхан ТикТокийг ихээр хэрэглэдэг учраас хүүхдийг болзошгүй цахим аюулаас хамгаалах асуудал ч хөндөгдөнө. Тиймээс хувийн аккаунтдаа сэтгэгдлийг хянах тохируулга хийхээс гадна хэнээс ямар мессеж хүлээн авах, шууд чат үүсгэдэг процессыг зогсоох, оруулсан бичлэгийг хуулбарлах боломжгүй болгох эсвэл татаж авах боломжгүйгээр нийтлэх зэрэг тохиргоонуудыг хэрэглэж боломжтой болжээ. Тодруулбал, сошиал платформ эрчимтэй хөгжихийн хэрээр цахим орчин дахь хүүхдийн аюулгүй байдал, зохистой хэрэглээг хэвшүүлэх зорилгоор ёс зүйтэй хэрэглээ, контент хэрхэн бүтээх, өөрийгөө хэрхэн хамгаалах зэрэг мэдээллийг багтаасан сургалтыг ТикТокийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газраас зохион байгууллаа. Тус үйл ажиллагааг зохион байгуулахад Цахим хөгжил, Инновац, Харилцаа Холбооны Яам дэмжлэг үзүүлж, бусад яам, харьяа байгууллагын төлөөлөгчид оролцов.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам болон Олон улсын цахилгаан холбооны байгууллага (ОУЦХБ) хамтран  Ази, Номхон далайн бүсийн кибер аюулгүй байдлын олон улсын арга хэмжээг 2025 оны 9 дүгээр сарын 2-5-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгууллаа. Энэ хүрээнд бүс нутгийн болон олон улсын байгууллага, түнш орнууд хамтран кибер аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр авч хэрэгжүүлж буй санал санаачилга, ололт амжилтын талаар хэлэлцэж, тулгамдсан асуудлыг шийдвэрлэхэд чиглэсэн харилцан туршлагаа хуваалцсан нь ихээхэн ач холбогдолтой байв. Мөн арга хэмжээний үеэр кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх чиглэлээр мэргэшсэн мэргэжилтнүүдийн дунд олон улсын түвшний кибер сургуулилтыг зохион байгуулж, оролцогчид бодит нөхцөлд тулгуурласан сорилтод оролцон ур чадвараа сорьж, практик мэдлэгээ бататгалаа.            Түүнчлэн кибер аюулгүй байдлыг хангах, гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, чадавхыг бэхжүүлэх хүрээнд Жакарта дахь ИБУИНХУ-ын Элчин сайдын яамны Энэтхэг- Номхон далайн кибер хөтөлбөрийн Нэгдсэн Аюулгүй байдлын сангийн дарга Нейл Бест болон Улаанбаатар дахь ИБУИНХУ-ын Элчин сайдын яамны Улс төрийн мэргэжилтэн  Ө.Анузаяа  нарыг ЦХИХХЯам Кибер аюулгүй байдлын бодлого зохицуулалтын газрын дарга Ц.Пүрэвням хүлээн авч уулзлаа. Уулзатын үеэр ноён  Нейл Бест  Зам, тээврийн салбарын байгууллагууд болон кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх чиг үүргийн байгууллагуудын 27 албан хаагчийг хамруулсан “Үндэсний хэмжээний кибер халдлагаас хамгаалах төлөвлөгөө боловсруулах tabletop exercise хийх” сургалт хийж байгаад талархал илэрхийлээ. Олон улсын чанартай энэхүү арга хэмжээг Монгол Улсад зохион байгуулснаар зөвхөн оролцогчдын чадавхыг бэхжүүлэхээс гадна бүс нутгийн хэмжээнд мэдээлэл солилцоо, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, харилцан итгэлцлийг нэмэгдүүлэхэд чухал алхам болсон гэж үзэж байна. Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлыг өнөөгийн нөхцөл байдлыг тодорхойлох судалгааны тайланд дурдсан зөвлөмжүүдийг дараагийн бодлого, төлөвлөлтөд үе шаттайгаар тусган хэрэгжүүлж байна. Цаашид Их, дээд сургууль, судалгаа, эрдэм шинжилгээний байгууллагатай хамтран ажиллаж харилцаа холбоо, мэдээллийн технологи, кибер аюулгүй байдлын шинэ төрлийн дэвшилтэт технологи дээр судалгаа хийх, хүний нөөцийг чадавхжуулахад хамтран ажиллахаа талууд илэрхийллээ.