Сансрын технологи, сансар судлалын шинжлэх ухаан, түүнд хамаарах инженер техникийн мэдлэг, STEM-ийн боловсролыг бодит төслөөр дамжуулан Их дээд сургуулийн оюутан залуус, сонирхогчийн бүлгэм, ЕБС-ийн ахлах ангийн сурагчдад таниулан сурталчлах зорилгоор жил бүр уламжлал болон зохион байгуулдаг КАНСАТ үндэсний VI тэмцээний бүртгэл эхэллээ.  Оролцогч багт тавигдах шаардлага: Багийн мэдүүлэг хүлээн авах сүүлийн хугацаа 2023.02.19 Багийн мэдүүлэг хүлээн авах цахим хаяг КАНСАТ 2023 тэмцээнд оролцох багийн бүртгэл (google.com) Холбоо барих утас: 89011918, 80878888 Тэмцээний талаарх дэлгэрэнгүй мэдээлэл болон удирдамжтай энд дарж танилцана уу.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Г.Занданшатар 2026 оны төсвийн төслийг боловсруулахад олон нийтийн оролцоог хангаж ажиллахыг төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт үүрэг болгосон.  Энэ хүрээнд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны салбарын  ирэх оны төсвийн төсөлд олон нийтээс санал авах танхимын хэлэлцүүлэг боллоо. Хэлэлцүүлэгт Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны сайд Э.Батшугар, Төрийн нарийн бичгийн дарга Ч.Золбаяр, холбогдох алба хэлтсийн дарга нар, харьяа байгууллагуудын дарга нар болон ХХМТ-ын салбарын төлөөллүүд оролцлоо. 2026 оны улсын төсвийн хүрээнд Цахим хөгжил, инноваци, харилцаа холбооны яам нь Монгол Улсын дижитал шилжилтийг гүнзгийрүүлж, харилцаа холбоо болон дата дэд бүтэц өргөтгөл , хиймэл оюунд түшиглэсэн эдийн засгийн суурь дэд бүтцийг бүрдүүлэх зорилт тавин ажиллаж байна.  ЦХИХХ-ны яам төсвийн багцдаа дараах тэргүүлэх чиглэлүүдийг тусган оруулж байна. Үүнд: 1. Харилцаа холбооны дэд бүтцийн өргөтгөл Монгол Улсын бүх аймаг, сум, багийг өндөр хурдны интернэт сүлжээнд бүрэн холбож, орон нутгийн хөгжлийг дэмжих үндсэн суурийг бүрдүүлнэ. Үүнд үүрэн сүлжээ, шилэн кабелийн сүлжээний тэлэлт, дагалдах суурь дэд бүтцийн шинэчлэл багтаж байна. 2. Үндэсний дата төвийн төхөөрөмж хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх болон GPU cluster төв Үндэсний дата төв бол төрийн болон хувийн салбарын өгөгдлийн найдвартай хадгалалт, боловсруулалт, хүртээмжийг хангах төвлөрсөн онц чухал байгууллага юм.  Төрийн үйлчилгээ цахимжих тутамд дата дэд бүтцийн өргөтгөл даган нэмэгдэж байдаг.  Энэ нь цаашлаад өгөгдөлд суурьласан шийдвэр гаргалт чухал ач холбогдолтой билээ. GPU (Graphics Processing Unit) кластер гэдэг нь хиймэл оюун ухаан (AI), их өгөгдөл (Big Data), гүнзгий сургалт (Deep Learning) зэрэг өндөр тооцоолол шаардсан процессыг нэгэн зэрэг олон GPU төхөөрөмжөөр гүйцэтгэх өндөр хүчин чадал бүхий тооцоолох төв юм. Энэ төсөвлөсөн GPU cluster төвийг нэвтрүүлснээр зөвхөн мэдээлэл технологийн салбарт бус Монгол Улсад үндэсний AI моделиуд, хэл боловсруулах систем, өгөгдөлд суурилсан шийдлүүдийг хөгжүүлэхэд шаардлагатай дэд бүтэц. Мөн Эрдэм шинжилгээний байгууллага, дотоодын гарааны бизнесүүд өндөр өртөгтэй гадаад cloud ашиглах шаардлагагүй болно. Гадаад улсын дата төвүүдэд хандахгүйгээр дотооддоо хөгжүүлэлт хийх нь мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангана. Эдгээр чиглэл нь зөвхөн мэдээллийн технологийн салбарт хамаарах бус, эдийн засгийн өсөлт, төрийн үйлчилгээний хүртээмж, иргэн төвтэй бодлогын шинэ түвшинд хүрэх үндсэн нөхцөл болох юм. Цаашид ЦХИХХЯ  хариуцлагатай, нээлттэй, үр дүн чиглэсэн байдлаар төсвийн хөрөнгө оруулалтыг удирдаж, та бүхний дэмжлэгтэйгээр үр ашигтай хэрэгжүүлэхийг зорьж байна.

ҮЙЛ ЯВДАЛ ХХМТГ, Эрүүл мэндийн яам, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Газрын зохион байгуулалт, геодези, зурагзүйн газар хамтарсан мэдээлэл хийлээ 2021.12.10 Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар, Эрүүл мэндийн яам, Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар, Газар зохион байгуулалт, геодези, зурагзүйн газар хамтарсан хэвлэлийн хурал өнөөдөр /2021.12.10/ Төрийн ордны “e-Mongolia” мэдээллийн цэгт хийлээ. Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газрын дарга Б.Болор-Эрдэнэ Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газрын дарга Б.Болор-Эрдэнэ: Та бүхний мэдэж байгаачлан, энэ оны 10 дугаар сарын 1-нд “e-Mongolia 2.0” нээсэн. Өнөөдөр бид “e-Mongolia” системд 57 байгууллагын 574 үйлчилгээг цахимжуулж, нэгтгэлээ. Үүнээс 138 нь лавлагаа, тодорхойлолт байгаа. Лавлагаа, тодорхойлолтыг дунджаар 2-3 минутад “e-Mongolia”-р авах боломжтой. Мөн 436 олон шатлалт үйлчилгээ байна. Олон шатлалт үйлчилгээ нь иргэн хүсэлтээ гаргаад төрийн байгууллага тухайн хүсэлтийг нь дотоод процессороо шалгаад, хариуг нь өгдөг 436 үйлчилгээ “e-Mongolia”-д нэвтэрсэн байгаа. Өнөөдөр “e-Mongolia” 1.9 сая хэрэглэгчтэй буюу насанд хүрсэн хүмүүсийн 86 хувь нь энэ системийг идэвхтэй ашиглаж байна. Үүнээс 806,826 хүн гар утасны аппликейшныг ашиглаж байна. Бидний хувьд нийслэл хотын болон улсын хэмжээнд үзүүлдэг төрийн үйлчилгээг цахимжуулахаас гадна аймаг, орон нутгийн нутгийн захиргааны байгууллагын үйлчилгээг цахимжуулж эхэлсэн. “e-Mongolia” төслийн баг хөдөө, орон нутагт ажиллаж байгаа бөгөөд одоогоор найман аймгийн 498 үйлчилгээг “e-Mongolia” -д орууллаа. Нийтдээ давхардсан тоогоор 1000 гаруй үйлчилгээ цахимжсан гэж хэлж болно. Бид хөндлөнгийн судлаачидтай хамтарч ажилладаг. Энэ хүрээнд “e-Mongolia” систем олон нийтэд танилцуулагдсан цагаас хойш нийт 64.5 тэрбум төгрөгийн хэмнэлтийг хийлээ. Бид энэ оны 12 дугаар сарын 20-нд салбарын статистик, судалгааг танилцуулна. Тухайн үед бид ямар судалгааны аргачлалаар яаж энэ дүнгүүд гарч байна вэ гэдэг дэлгэрэнгүй мэдээллийг өгнө.  Мөн бид энэ оны 12 дугаар сарын 15 гэхэд төрийн 600 үйлчилгээг “e-Mongolia” системд нэвтрүүлэхээр ажиллаж байна. “e-Mongolia”-ийн хувьд өдөр тутам хөгжүүлэлт, сайжруулалт хийгдэж байна. “e-Mongolia” систем гэлтгүй төрийн цахим шилжилттэй холбоотой бид “Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хууль”, “Хүний хувийн мэдээллийг хамгаалах тухай хууль”, “Цахим гарын үсгийн тухай хууль”-ийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийж, тун удахгүй батлуулах гэж байна. Эдгээр хуулиар төрд байгаа мэдээллийг иргэнээс шаардахыг хориглож байгаа. Мөн иргэн төрийн байгууллага хооронд бичиг цаас бариад гүйх шаардлагагүй болж байгаа. Хэрвээ төрийн алба хаагч танаас төрд байгаа мэдээллийг шаардвал өөрөө хариуцлага хүлээх хуулийн зохицуулалт орж байгаа. Үүний зэрэгцээ, нууц хэмээх зэрэглэлтэй 67 төрлийн мэдээллийг Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай хуулиар ил болгож байна. Жишээлбэл, улс төрийн намын гишүүнчлэл, төрийн байгууллагын хүний нөөц мэдээлэл гэх мэтчилэн маш олон төрлийн мэдээлэл ил болж байгаагаараа онцлогтой хууль байгаа. Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хуулийн тухайд гэвэл Ардчилсан нийгэмд иргэн төрд өөрийнх нь ямар мэдээлэл байгааг хянах, тэрхүү эрхээ эдлэх гол хууль гэж ойлгож болно. Бидний хувьд Монгол Улсын иргэнийн мэдээлэл рүү хэн нэгэн халдсан, ялангуяа төрийн алба хаагч хэн нэгэн иргэний мэдээлэлд халдах гэж оролдвол тухайн иргэнд “e-Mongolia”-р мэдэгдэл буюу notification очих болно. Тухайн иргэн энэ хүн миний мэдээллийг үзэх эрхгүй гэж үзвэл “e-Mongolia”-р гомдол гаргаж болно. Энэ чиглэлийн технологийн хөгжүүлэлт нь “e-Mongolia” дээр хийгдээд явж байна. Хууль 2022 оны 05 дугаар сарын 01-ээс хэрэгжээд эхэлмэгц “e-Mongolia” дээр тухайн хөгжүүлэлт нь иргэнд ил харагдаад явна. Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн хувьд Монгол Улсын иргэн бүр тоон гарын үсэгтэй болно. Ингэснээр технологи ашиглан гэрээ, хэлэлцээ хийх боломжууд бий болоод явна. Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн хувьд гэвэл Монгол Улсад 15, 16 жил батлагдаж чадаагүйн улмаас мэдээллийн аюулгүй байдлын тогтолцоо бий болж чадаагүй. Иймд бид энэ хуулийн төслийг батлуулахаар ажиллаж байна. Энэ хуулийн төсөл батлагдсанаар иргэний мэдээллийн аюулгүй байдал, төрийн мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах үүрэг чиглэл тодорхой болно. ЭМНЭЛГИЙН ЦАГ АВАХ, ШИНЖИЛГЭЭ ХАРИУ ХАРАХ ҮЙЛЧИЛГЭЭГ ЦАХИМЖУУЛЖ, “E-MONGOLIA”-Д НЭГТГЭЛЭЭ Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд: “Алсын хараа-2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлого, Засгийн газрын 2020-2024 оны үйл ажиллагааны мөрийн хөтөлбөр, Цахим Засаглалыг бий болгох, Авлигагүй, хүнд сурталгүй, сайн засаглалын бий болгох зорилтын хүрээнд Эрүүл мэндийн салбарт цахим шилжилтийг эрчимтэй хэрэгжүүлж байна. Энэ хүрээнд бид “e-Mongolia” -д эрүүл мэндийн салбарын 9 үйлчилгээг иргэн цахимаар авахад бэлэн болголоо. Үүнд, ЭМЯ-ны харьяа 21 аймгийн нэгдсэн эмнэлэг, нийслэлийн 9 дүүрэг, III шатлалын улсын эмнэлгүүдийн үйлчилгээг авах бэлтгэл ажил бол бүрэн хангагдлаа. Тодруулбал, Эмнэлгийн цаг авах: Орон нутгийн иргэд урьдчилж цаг авах боломжгүй байсан бол энэ үйлчилгээ цахимжиж, “e-Mongolia” апп ашиглан орон нутгаас ирэх хугацаагаа тохируулан, эмнэлгээ сонгож, үйлчлүүлэх бүрэн боломжтой болсон. Өнөөдрийн байдлаар 1707 иргэн “e-Mongolia” апп-р эмнэлгийн цаг авсан байна. Шинжилгээний хариуг “e-Mongolia” аппликейшнээр дамжуулан харах бүрэн боломжтой болсон. Бид анх 2016 онд анхны лабораторын шинжилгээнүүдийн дэд бүтэц болох программ хангамжуудаа хийсэн. Үүний суурь дээр бид “e-Mongolia” аппликейшнээр дамжуулан өгсөн шинжилгээнийхээ хариуг авах бүрэн боломжийг бүрдүүллээ. Олон улсын аялал жуулчлалын эрүүл мэндийн гэрчилгээг “e-Mongolia”-с авах боломжтой болсон. Вакцины гэрчилгээ. Вакцин хийлгэсэн бүртгэлтэй холбоотой алдаа гарсан тохиолдолд та харьяа дүүргийнхээ эрүүл мэндийн байгууллагад хандах, Гадаадад вакцин хийлгэсэн бол нотлох баримтаа харьяа дүүргийнхээ эрүүл мэндийн төв хандаж, бүртгүүлэн, дараа нь “e-Mongolia” -с авах бүрэн боломжтой. Эмнэлгийн магадалгаа Эрүүл мэндийн даатгалын лавлагаа Дархлаажлсан QR батламжийг “e-Mongolia” аппликейшнээр дамжуулан өгөх боломжтой болсон. Өнөөдрийн байдлаар 550,465 хүн ашигласан байна. Жирэмсэн болон амаржсаны эмнэлгийн хуудсыг “e-Mongollia”-с авах боломжийг бүрдүүлж байна. Хөдөлмөрийн чадвар бүрэн түр алдсан эмнэлгийн хуудсыг бид Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамтай хамтран “e-Mongolia” нэгдсэн системд оруулах бэлтгэл ажлыг хангаад ирэх 7 хоногоос иргэд цахимаар авах боломжийг бүрдүүлж байна. 2020 оны 01 дүгээр сарын 01-ээс эхлэн “Цахим эрүүл мэнд-2” төслийг хэрэгжүүлж эхэлнэ. Үүнтэй холбоотой эмнэлгүүдийн хооронд өгөгдөл солилцох, нэгдсэн платформыг угсрах ажлыг эхлүүлэх бэлтгэл ажлаа хийгээд явж байна. УЛСЫН БҮРТГЭЛИЙН БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛЧИЛГЭЭГ ЦАХИМЖУУЛЖ, “E-MONGOLIA”-Р ДАМЖУУЛАН ИРГЭНД ХҮРГЭСНЭЭР 13 ТЭРБУМ ТӨГРӨГИЙГ ХЭМНЭЛЭЭ УБЕГ-ын дарга Д.Дэлгэрсайхан: Улсын бүртгэлийн ерөнхий газар нь иргэн, эд хөрөнгө, хуулийн этгээдийн бүртгэлийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг төрийн томоохон үйлчилгээний байгууллага. Улсын бүртгэлийн хуульд заасан 32 төрлийн үйлчилгээ байдаг. Энэ үйлчилгээг дотор нь задалбал, 150 үйлчилгээ – лавлагаа болдог, биеийн давхцахгүй өгөгдлийн бүртгэл, хоригуудтай холбоотой Монгол Улсын иргэн харьяатаас гарсан, харьяат сэргээсэн, гэрлэлт гээд энэ бүртгэлээс бусад бүх бүртгэлийг цахимжуулах төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Өнөөдрийн байдлаар “e-Mongolia” системд 59 төрлийн лавлагаа орсон байна. Үүний 22 нь лавлагаа, 37 нь хоёр шатлалтаас дээш үйлчилгээ орсон байна. Бид үйлчилгээнүүдээ гурван төрөлд хувааж үзэж байна. Нэгдүгээрт 100 хувь онлайн буюу иргэн компьютер, гар утаснаасаа үйлчилгээгээ 100 хувь цахимаар авах, Хоёрдугаарт, хагас хүргэлттэй буюу “e-Mongolia”-р дамжуулан захиалгаа өгөөд иргэд өөрийнхөө гар дээр хүргэлтээр иргэний үнэмлэх эсвэл гадаад паспортоо авах, гуравдаарт, хоёр талдаа хүргэлттэй үйлчилгээ буюу төрсний бүртгэл зэрэг