Олон Улсын Цахилгаан Холбооны Байгууллага (ITU)-aас “Олон улсын Кибер аюулгүй байдлын индекс 2024 (GCI 2024)” тайланг олон нийтэд зарлалаа. Уг индексээр Монгол Улс 3-р буюу “бэхжиж буй” гэсэн түвшинд үнэлэгдлээ.             Олон улсын Кибер аюулгүй байдлын индекс нь улс орнуудын кибер аюулгүй байдалдаа гаргаж буй хүчин чармайлтыг (1) хууль эрх зүйн, (2) технологийн, (3) бүтэц зохион байгуулалтын, (4) чадавх бэхжүүлэлтийн, (5) хамтын ажиллагааны гэсэн таван тулгуур хэмжигдэхүүнээр үнэлж, үр дүнг “түвшинд суурилан загвар”-аар танилцуулжээ. Түвшинд суурилсан загвар нь улс орнуудын кибер аюулгүй байдалдаа гаргаж буй хүчин чармайлтын тоон үнэлгээг дараах байдлаар 5 түвшинд ангилдаг. Үүнд: Уг аргачлалаар Монгол Улсын Кибер аюулгүй байдлын индекс 3-р буюу “бэхжиж буй” гэсэн түвшинд үнэлэгдсэн. Энэ удаагийн тайлан нь  2020 оны тайлангаас ялгаатай нь улс орнуудын гүйцэтгэлийг эрэмбээр бус түвшнээр ангилж харуулжээ. Энэ хүрээнд Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын хангах чиглэлээр гаргасан хүчин чармайлтын ахиц дэвшлийг онооны үзүүлэлтээр харвал 2020 онд Монгол Улс 26.20 оноотойгоор дэлхийн 194 орноос 120 дугаарт эрэмбэлэгдсэн бол энэ удаад 56.36 оноотойгоор 103 дугаарт эрэмбэлэгдэж, 17 байр урагшилсан үзүүлэлттэй байна. Монгол Улсын үнэлгээг тулгуур хэмжигдэхүүн бүрээр нарийвчлан авч үзвэл Монгол Улс нь хууль эрх зүй, бүтэц зохион байгуулалт, чадавх бэхжүүлэлтийн хувьд эрчимтэй өсөлтийг үзүүлсэн буюу Ази Номхон далайн бүс нутгийн дундаж үнэлгээг хангасан үзүүлэлттэй байна. Ялангуяа, хууль эрх зүйн хувьд тус тулгуур хэмжигдэхүүний дээд үзүүлэлт болох 20 оноонд ойртож очсон нь Монгол Улс 2021 оноос хойш Кибер аюулгүй байдлын тухай хууль, Хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хууль, тэдгээрийг дагалдан гарах дүрэм, журмуудыг баталж хууль эрх зүйн орчныг тасралтгүй сайжруулсан үр дүнг илтгэж байна. Мөн Кибер аюулгүй байдлын Үндэсний стратегийг хэрэгжүүлэн Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх төвүүдийн үйл ажиллагааг эхлүүлж, Онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллагуудын кибер аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр шаардлагатай арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлсэн нь бүтэц зохион байгуулалтын чиглэлээр хийсэн ажлуудын үр дүн юм. Түүгээр зогсохгүй, чадавх бэхжүүлэлтийн хүрээнд кибер аюулгүй байдлын хүний нөөцийг чадавхжуулах, олон нийтийн мэдлэг ойлголтыг дээшлүүлэх төсөл хөтөлбөрүүдийг идэвхтэй хэрэгжүүлж байна. Олон улсын Кибер аюулгүй байдлын индекс нь улс орнуудын кибер аюулгүй байдлыг хэр чухалчилж үзэж, анхаарал хандуулж байгааг үнэлдэг албан ёсны итгэмжлэгдсэн эх сурвалж бөгөөд кибер аюулгүй байдлын ач холбогдол болон түүнд хамаарах ялгаатай хэмжүүрүүдийн талаарх мэдлэг ойлголтыг дээшлүүлэхийг зорьдог. Энэ удаагийн тайлан нь Олон улсын Кибер аюулгүй байдлын индексийн 5 дахь хэвлэл болон олны хүртээл болж байгаа бөгөөд өмнөх хэвлэлүүд 2014, 2017, 2019, 2020 онуудад тус тус нийтлэгдэж байсан юм.

Интернэт, цахим технологи, нийгмийн мэдээллийн сүлжээ, гар утас, зөөврийн өндөр технологийн төхөөрөмжүүдийн хэт хэрэглээ бидэнд эерэг сөрөг, үнэн худал мэдээллийн их тэсрэлтийг авч ирлээ. Мэдээллийг олон эх сурвалжаас хүлээн авах, шүүн тунгаах, ёс зүйтэй, бүтээлчээр хэрэглэх чадвар бол хувь хүний төдийгүй улс үндэстний хөгжин дэвших боломж, аюулгүй байдлыг хангах дархлаа юм. Хэдхэн жилийн өмнө хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээс мэдээлэл авахын тулд бичиг үсэг мэддэг байхад л хангалттай байв. Гэтэл сүүлийн жилүүдэд цахим ур чадвар, тоон бичиг үсгийн ялгаа, хуваагдал, тэдгээрийг арилгах замаар мэдэх эрхийг, мэдээлэл ашиглах боломжийг тэгш хүртээх асуудал бодлогын хэмжээнд хэлэлцэгдэж байна. Тиймээс Монгол Улсын Засгийн Газраас иргэдийн тоон бичиг үсгийн чадавхыг дээшлүүлэх, тоон хуваагдлыг бууруулах асуудалд онцгой анхаарч цахим ур чадварыг дэмжих алхмуудыг бодлогын баримт бичигт тусган хэрэгжилтийг ханган ажиллаж буйг цохон тэмдэглэхийг хүсэж байна. Зөвхөн боловсруулсан мэдээллийг шүүлтүүртэй хүлээн авахаас гадна мэдээллийн технологи, цахим шилжилтийн бидэнд олгож буй хязгааргүй боломжуудын нэг болох “Нээлттэй өгөгдөл” /Open data/-г ашиглах, өгөгдөлд суурилсан шийдвэр гаргалтыг салбар бүрт төлөвшүүлэх, сургаар бус судалгаагаар, шинжлэх ухаанчаар асуудалд хандах боломжийг бий болгоход хууль эрх зүйн орчин дахь томоохон өөрчлөлтүүдийг зэхэж байна. Бид тун удахгүй төрийн цахим үйлчилгээний давхардал, хийдлийг арилгах, нээлттэй ил тод байлдыг хангахад зөрчилдөж буй 120 хуулийн өөрчлөлтийг батлуулахаар анхны хэлэлцүүлгийг хийх гэж байна. Энэ хүрээнд НӨАТ-ын мэдээллийг нээлттэй өгөгдөл хэлбэрээр ил тод болгох, Гаалиар орж ирж байгаа импортын барааны мэдээллийг ил тод болгох асуудлуудыг хуульчлахаар төлөвлөж байна. Энэ бол эдийн засгийн өндөр ач холбогдол бүхий тоон мэдээлэлд төр, хувийн хэвшил тэгш эрхтэйгээр дата анализ хийж төлөвлөгөө гаргах, алхам чиглэлээ тодорхойлох, ухаалаг шийдвэр гаргахад нөлөөлөх чухал шийдэл болно. Хэвлэл мэдээлэл, мэдээллийн суурь боловсролын үндэсний оролцогч талуудын V форумд амжилт хүсье! Энэ жилийн Форумыг “Цахим орчин ба Хэвлэл мэдээлэл, мэдээллийн суурь боловсрол, хамтран хэлэлцэх асуудал” сэдвийн хүрээнд зохион байгуулж байгаа нь цаг үеэ олсон ач холбогдолтой ажил болж байна.

ҮЙЛ ЯВДАЛ Төрийн албан хаагчид тоон гарын үсгийн гэрчилгээ олгох, түүнийг түдгэлзүүлэх, сэргээх, хүчингүй болгох журмын тухай 2022.11.01 Цахим гарын үсгийн тухай хуулийн 34 дүгээр зүйлд заасан шилжилтийн үеийн зохицуулалтын хугацаа 2022 оны 11 дүгээр сарын 01-ний өдрөөс дуусгавар болж байгаатай холбогдуулан “Үндэсний дата төв” УТҮГ нь төрийн албан хаагчдад тоон гарын үсгийн гэрчилгээ олгох үйл ажиллагаа бүрэн зогсож, Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайдын 2022 оны А/28 дугаар тушаалаар батлагдсан “Төрийн албан хаагчид тоон гарын үсгийн гэрчилгээ олгох, түүнийг түдгэлзүүлэх, сэргээх, хүчингүй болгох журам” /https://legalinfo.mn/mn/detail?lawId=16530835405571&showType=1 /-ын дагуу гэрчилгээжүүлэх байгууллага энэхүү чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ. Иймд уг журамд заасны дагуу төрийн байгууллага албан хаагчдын нэр дээр тоон гарын үсэг авахтай холбоотой асуудлаар доор гэрчилгээжүүлэх байгууллагуудын бүртгэлийн нэгжид хандана уу. Үүнд: ТРИДУМКЕЙ ХХК Бүртгэлийн нэгжийн байршил: “Монголын цахилгаан холбоо” ХК-ийн аймгуудын төв салбар Ажиллах цагийн хуваарь: Өдөр бүр, 09:00 – 18:00 Холбоо барих утас: 7012-0722 Цахим хуудас: https://tridumkey.mn/ МОНПАСС СА ХХК Бүртгэлийн нэгжийн байршил:  Салбар 1:13-р хорооллын дунд зам дагуу “Шинэ Монгол” сургуулийн эсрэг талд Пепси логотой 5 давхар барилгын 4 давхарт байрлаж байна.Салбар 2:Дүнжингарав нэг цэгийн үйлчилгээний 52-р цонх Албан журмын даатгагчдын холбоо: Архангай /94773570/ Баян-Өлгий /99428783/ Дорнод /94043570/ Завхан /90748000/ Сэлэнгэ /94673570/ Өвөрхангай /99328494/ Ховд /88755460/ Нийгмийн даатгалын хэлтэс: Дорнод /99588351/ Хэнтий /99658814/ Хөвсгөл /99078520/ Төв /99134363/ Ажиллах цагийн хуваарь: Өдөр бүр, 09:00 – 18:00 Холбоо барих утас: 1800-2535 Цахим хуудас: https://www.monpass.mn/home НЬЮ КОМПАС ХХК Бүртгэлийн нэгжийн байршил: Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, 1-р хороо, Багшийн дээд, UBH центр, 613 тоот Ажиллах цагийн хуваарь: Даваа – Баасан, 09:00 – 18:00 Бямба, Ням – Амарна Холбоо барих утас: 70112332, 80580000, 88005930 Цахим хуудас: https://msign.mn/news/4   ВИ ЭС ЭМ ХХК Бүртгэлийн нэгжийн байршил: Хаяг-1: Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг,5-р хороо, Тээвэрчдийн гудамж-27,Нарны гудамж, Азхур номын их дэлгүүр Хаяг-2: Улаанбаатар хот, Хан-Уул дүүрэг,3-р хороо Ажилчны гудамж-135,”Мөнхийн Үсэг” ХХК байр Ажиллах цагийн хуваарь: Өдөр бүр, 09:00 – 18:00 Холбоо барих утас: 76001616, 76001617, 1800-1616 Цахим хуудас: https://oms.vsm.mn/service Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ