Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллага Мэдээллийн аюулгүй байдлын газартай хамтран “Кибер, харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн аюулгүй байдлын итгэлцлийг бэхжүүлэх бүс нутаг хоорондын хурлыг энэ сарын 27-28-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулж байна.  Тус хурлыг Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга П.Алтан-Од нээлээ.  Тэрбээр “Дэлхийн нийтийг хамарсан тоон шилжилт, дижитал эдийн засгийн хурдацтай хөгжил нь бидний өмнө шинэ боломжуудыг нээхийн зэрэгцээ, аюулгүй байдлын шинэ сорилтуудыг ч дагуулж байна. Тиймээс улс орнууд кибер орон зайг хамгаалахын тулд хамтран ажиллах, туршлагаа солилцох, үр дүнтэй итгэлцлийг бий болгох нь урьд урьдаас илүү чухал болоод байна. Монгол Улсын хувьд бүс нутгийн болон олон улсын түвшинд энэхүү хамтын ажиллагаанд идэвхтэй оролцож, бүс нутгийн энх тайван, аюулгүй байдлыг бэхжүүлэхэд хувь нэмрээ оруулж ирсэн. Үүний хүрээнд бид Кибер аюулгүй байдлын хууль, Кибер аюулгүй байдлын үндэсний стратегийг хэрэгжүүлж, олон улсын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх чиглэлд идэвхтэй  ажиллаж байна гэдгийг онцолсон юм.  Кибер аюулгүй байдлын олон улсын индекст Монгол Улс хууль эрх зүйн хувьд сайн үнэлгээ авсан ч хамтын ажиллагаа, технологийн бэлэн байдлыг сайжруулах шаардлагатай гэдэг үнэлгээг авсан. Мөн оксфордын эрдэмтдийн хийсэн судалгаагаар Монгол Улс дотоодын болон олон улсын хамтын ажиллагаагаа сайжруулах шаардлагатай гэж зөвлөсөн билээ.  Кибер орон зайд  хамтын ажиллагаа, итгэлцлийг бэхжүүлэхэд бүс хоорондын туршлага, мэдээлэл солилцоо чухал юм. Дээрх хурлаар бүс нутгийн кибер болон харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн аюулгүй байдлын хэрэгжилтийн зөрүүг тодорхойлж, стратегийн хамтын ажиллагааны шинэ боломжуудыг нээхээс гадна аюулгүй, хариуцлагатай кибер орон зайг бүрдүүлэх чиглэлд хамтын хүчин чармайлтыг бэхжүүлэхэд онцгой ач холбогдолтой.

“Хиймэл оюуны эрин дэх хүмүүсийн сонголт ба боломжууд” сэдэвт 2025 оны Хүний хөгжлийн илтгэлийг өнөөдөр /2025.05.25/ НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөрөөс танилцууллаа.  КОВИД-19 цар тахлын жилүүдийг эс тооцвол дэлхийн хүний хөгжлийн өсөлт 1990 оноос хойших хамгийн доод хэмжээнд хүрснийг тус илтгэлд онцолжээ.  Илтгэлд өөрчлөлт, шинэчлэлийг бий болгох гурван тэргүүлэх чиглэлийг дараах байдлаар тодорхойлжээ. Үүнд, Монгол Улсын Хүний хөгжлийн индекс 1990 оноос хойш 26 хувиар өсч, 0.747-д хүрсэн ба өдгөө 193 улс орноос 104-т эрэмбэлэгдэж байна. 1990-2023 оны хооронд Монгол Улсад дундаж наслалт 12.9 жилээр, сургуульд суралцах хугацаа 3.5 жилээр, сургуульд суралцсан дундаж хугацаа 0.93 жилээр тус тус нэмэгдсэн бол, нэг хүнд ногдох үндэсний нийт орлого 148.4 хувиар өсчээ. Тус арга хэмжээг Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү нээж хэлсэн үгэндээ “Монгол Улсын хүн амын ядуурлын түвшин хот эсвэл хөдөө амьдарч байгаагаас хамаарч эрс тэс байна. Тухайлбал, 2022 онд хотод амьдарч буй 10 хүн тутмын 2 нь ядуу байсан бол хөдөөд 4 буюу 2 дахин их байна. Иймд, дэлхийн зарим орны сайн жишгийн дагуу их өгөгдөл, хиймэл оюуныг ашиглан хот, хөдөөгийн хөгжлийн ялгааг арилгах, нийгмийн үйлчилгээг тэгш хүргэх, хөгжлөөс хэнийг ч үлдээхгүй байж тогтвортой хөгжлийг бий болгоно.  Мөн бүх нийтийн цахим болон хиймэл оюуны ур чадварыг дээшлүүлж, хот, хөдөөгийн дижитал хуваагдлыг бууруулахын тулд ЕБС-ын сурагчдаас сонгон “Үндэсний хэмжээнд хиймэл оюуны 1000 элч төлөөлөгч”-ийг бэлтгэн, тэдгээрээр дамжуулан хиймэл оюуны талаарх мэдлэг ойлголтыг олон нийтэд түгээн дэлгэрүүлж, өдөр тутмын амьдралд ашиглах боломжийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Эцэст нь хиймэл оюунд хандах хандлага нь олон нийтийн сайн сайхны төлөө үйлчилдэг, мэдээлэл хамгаалах стандартыг чанд мөрддөг, хүний хувийн нууцыг хамгаалах, ялгаварлан гадуурхахгүй байх эрхийг хангахын зэрэгцээ найдвартай байдал, ёс зүйн хэм хэмжээ, үндсэн эрхийг хамгаалах нь чухал болоод байна. Энэ хүрээнд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам “Их өгөгдөл, хиймэл оюуны үндэсний стратеги”-йг боловсруулж, дууссан бөгөөд Засгийн газарт өргөн барихад бэлэн болоод байна” гэдгийг онцлов.  Монгол дахь НҮБХХ-ийн Суурин төлөөлөгч Матилда Димовска “Хиймэл оюун нь зөвхөн технологийн асуудал биш, бидний үнэт зүйлс, зорилго, сонголтын тусгал юм. Хэрэв зүй зохистой ашиглаж чадвал энэ нь “Алсын хараа-2050″ урт хугацааны хөгжлийн бодлого, Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудын хэрэгжилтийг дэмжих хурдасгуур хүч болж чадна. Иймээс бид хиймэл оюуны потенциалын талаар ярихаас илүүтэй, үүнийг хүний хөгжлийг ахиулахад хэрхэн чиглүүлж, ашиглаж болох талаар ярьж эхлэх хэрэгтэй байна” гэв.  Хүн төрөлхтөн, нийгэмд хиймэл оюуны үзүүлэх нөлөөлөл нь хиймэл оюуны чадамжаас бус бид үүнийг хэрхэн удирдахаас шалтгаална. Улс орнууд цахим шилжилтийг хэрэгжүүлж эхлээд буй энэ цаг үед илүү ухаалаг, хүртээмжтэй, даван туулах чадвартай нийгмийг цогцлоох ховор боломж бүрдээд байгааг Хүний хөгжлийн 2025 оны илтгэлд онцолжээ.  2025 оны Хүний хөгжлийн илтгэлтэй танилцах бол ЭНД дарна уу.