Инновацын экосистемийг хөгжүүлэх нь мэдлэгт суурилсан эдийн засгийг бий болгох гол түлхүүр юм. Монгол Улс 2012 онд Инновацын тухай хуулийг баталсан боловч Дэлхийн Инновацын Индекс (Global Innovation Index)-ийн 2024 оны тайланд 133 орноос 67-р байрт эрэмбэлэгдсэн нь инновацын бүтээгдэхүүний экспорт, гарааны бизнесийн хөгжил хангалтгүй байгааг харуулж байна.  Олон шинэлэг санаа дотоодын зах зээлд биш, гадаадын хөрөнгө оруулагчдын дэмжлэгтэй хилийн чанадад хөгжиж байна. Эдгээр сорилтыг шийдвэрлэх зорилгоор Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам инновацын экосистемийг бэхжүүлэх ажлыг эхлүүлж, “Инновацын төслийг улсын төсвөөс санхүүжүүлэх, инновацын үйл ажиллагаанд грант олгох журам”-ыг Засгийн газрын 2025 оны 05 дугаар сарын 07-ны өдрийн хуралдаанаар шинэчлэн батлуулав.  Журам батлагдсанаар инновацын шийдэл бүхий бизнес санааг хөгжүүлэх болон технологийн хөгжүүлэлтэд улсын төсвөөс санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх хууль эрх зүйн орчин бүрдэж байна.  Энэ хүрээнд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам инновацын шийдэл бүхий бизнес санаанд санхүүжилт олгох уралдаан тэмцээнийг тун удахгүй зохион байгуулахаар ажиллаж байна. Харин зах зээлд нэвтрүүлсэн шилдэг инновацын бүтээгдэхүүн үйлчилгээнд шагнал олгох, гарааны бизнес эрхлэгчдэд татварын дэмжлэгийг Засгийн газрын 2018 болон 2023 тогтоолоор зохицуулж байна.  Цаашид Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам инновацын экосистемийг бэхжүүлэх дараах ажлуудыг хийж, хэрэгжүүлж байна. Үүнд: АНУ-ын хувьд инновацын санхүүжилтийн сангаар дамжуулж SBIR хөтөлбөрийн хүрээнд жил бүр 4 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийж, өндөр технологийн инновацыг дэмжиж, 15,000 гаруй компанид дэмжлэг үзүүлж байна.  Үзбекистан улсын хувьд инновацын чадавхын хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг. Энэ хүрээнд 50,000 ам.доллар хүртэлх санхүүжилтыг олгодог. 500 гаруй технологийн төслийг дэмжсэнээс 260 орчим нь идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байна.  Казахстан улсын хувьд “Дижитал Казахстан” стратегиа 2018 онд баталж, 400 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалтыг стартап компаниудад үзүүлж, 1200 гаруй стартапыг бий болгосон. Эхлэлийн санхүүжилтийн хөтөлбөрөөр компаниуд 5000-20,000 ам.долларыг олгожээ. Инновацын шийдэл бүхий шинэлэг санаа, стартапуудыг дэмжсэнээр нийгэмд тулгамдаж буй олон асуудлыг шийдвэрлэхийн зэрэгцээ эдийн засгаа солонгоруулж, олон улсын зах зээлд өрсөлдөх чадвар нэмэгдэх юм.

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам ЖАЙКА-тай хамтын ажиллагааны хүрээнд Япон улсад Сансрын технологийн чиглэлээр 100 хувь тэтгэлэгтэй магистр болон докторын түвшинд суралцах тэтгэлгийг зарлаж байна.  Тавигдах шаардлага:  Бүрдүүлэх материал Тэтгэлэгийн танилцуулгыг ЭНД дарж татаж авна уу.  Дэлгэрэнгүй мэдээллийг та bayasgalan@mddic.gov.mn  имэйл эсвэл 88885465 дугаарт холбогдож авна уу. 

Хиймэл оюуны үндэсний стратеги боловсруулах ажлын хүрээнд энэ сарын 6-ны өдөр Банк, санхүү, финтекийн байгууллагын төлөөлөлтэй уулзаж, санал солилцлоо. Уулзалтад монголын банкны холбооны 11 арилжааны банкны 13 төлөөлөгч, финтекийн холбооны 12 гишүүний 14 оролцогчид оролцов.  Тэдний зүгээс хиймэл оюуныг хөгжүүлэхийн тулд түүний суурь болох өгөгдлийн засаглал нь бий болсон байх ёстой гэдгийг онцлов. Банкууд төрийг бодвол сүүлийн 8 жилийн хугацаанд өгөгдөлтэйгээ ажиллаж, сүүлийн 2 жилд хиймэл оюунд суурилсан бүтээгдэхүүн үйлчилгээг иргэдэд санал болгож байна. Гэхдээ өгөгдлийг хуваалцах асуудал дээр хууль эрх зүйн зохицуулалт дутмаг байгааг дурдлаа. Тодруулбал, Өгөгдлийн засаглал гэдэг бол тухайн иргэний мэдээллийг цуглуулах, хадгалах, дамжуулах, аюулгүй байдлыг нь хангах гэсэн үг юм. Иймд банкуудын хувьд боловсруулсан өгөгдлөө төрийн байгууллага руу дамжуулахад төр тухайн мэдээллийг нь хэр найдвартай хадгалж, хамгаалж чадах уу гэдэг асуудлыг хөндсөн юм.  Үүнээс гадна, гадаад болон дотоодын их дээд сургуулийг хиймэл оюуны чиглэлээр төгссөн залуучууд өнөөдөр Монгол Улсдаа ирээд хийх ажилгүй байна гэв. Тодруулбал, тэдний хувьд өгөгдөл дээр ажиллах дэд бүтэц дутмаг байгааг онцлов.  Мөн хүнийн мэдээллийг хамгаалах тухай хуульд иргэн бол өөрийн мэдээллийн эзэмшигч байна гэсэн заалт бий. Гэтэл нөгөө талаасаа энэ заалт хэрэгжиж байна уу гэвэл асуудалтай. Иргэн УБЕГ дээр очоод мэдээллээ авахад тухайн байгууллага нь бүрэн гаргаж өгч чадаж байгаа эсэх, Оператор компаниас дуудлагынхаа мэдээллийг авья гэхэд гаргаж өгч байгаа эсэх,  Банк дээр очиход тухайн иргэний мэдээллийг дансны хуулгаар гаргаж өгөх гэх мэтчилэн олон газрыг зорьж мэдээллээ авдаг. Гэтэл энэ бүгдийг нэг авья гэвэл нөгөө хуучны хэлбэрээр цаасаар гаргаж өгдөг асуудал өнөөдөр хэвээр байна. Тухайн иргэнд нь мэдээллээ нэг дороос авах эрх мэдлийг нь олгох гэдэг рүүгээ явах хэрэгтэй гэв. Өөрөөр хэлбэл, төр болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд мэдээллээ солилцдог байх асуудлыг хууль эрх зүйн хувьд шийдэх ёстой гэдгийг онцлов. Тэгвэл ЦХИХХЯ-ны зүгээс өгөгдлийг асуудлыг нийтийн мэдээллийг ил тод байдлын тухай хууль болон хүний хувийн мэдээлэл хамгаалах тухай хуулиар зохицуулагдаж байгаа гэдэг мэдээллийг өглөө. Тодруулбал, дээр хуулийн хүрээнд 152 мэдээллийн сан байгаа бөгөөд эдгээр санд буй мэдээлэлд үндэслэн “Их өгөгдлийн сан” үүсгэж, хүний хувийн мэдээллийг тодорхойлох боломжгүй болгон кодчилж, нээлттэй өгөгдөл хэлбэрээр хуваалцах ажлыг эхлүүлсэн гэдгийг дурдлаа.  Хиймэл оюуны үндэсний стратегийг боловсруулахад ийнхүү банк санхүүгийн байгууллагын төлөөллүүд өөрсдийн санал хүсэлтээ албажуулж, холбоодоороо дамжуулан хүлээлгэн өгөхөөр болов.  Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам хиймэл оюуны үндэсний стратегийн боловсруулахдаа төрийн байгууллага, хувийн хэвшил, ШУА-ийн эрдэмтэн, их дээд сургуулийн багш болон хиймэл оюуныг хөгжүүлж буй залуучуудын санал бодлыг сонсож байна. Үндэсний стратегийг 2025 оны 02 дугаар сарын 13-нд Төрийн ордонд танилцуулж, олон нийтээр хэлэлцүүлнэ.  Тус арга хэмжээнд оролцох бол та доорх QR кодыг уншуулан бүртгүүлнэ үү.