Монгол Улсын Ерөнхий сайдын 2024 оны 71 дүгээр захирамжаар “Эрэгтэй, эмэгтэй хүний дундаж наслалтын зөрүүг багасгах талаар авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө” батлагдсан. Энэхүү төлөвлөгөөг төрийн захиргааны төв байгууллага болон төрийн холбогдох байгууллагуудад үе шаттай танилцуулах арга хэмжээг Жендэрийн үндэсний хорооны ажлын албанаас зохион байгуулж байгаа бөгөөд тус ажлын хүрээнд өнөөдөр ( 2024.10.18) Цахим хөгжил, инновац харилцаа холбооны яамны албан хаагчид болон яамны харьяа, салбар байгууллагын жендэрийн асуудал хариуцсан мэргэжилтнүүдэд  танилцууллаа. Энэхүү төлөвлөгөөний зорилго нь эрэгтэй, эмэгтэй хүний талаарх уламжлалт сэтгэлгээ, нийгмийн хүлээлтээс үүдэлтэй дарамтыг арилгах, хувь хүний заяагдмал эрхээ бүрэн дүүрэн эдлэхэд бодлогын түвшинд дэмжлэг үзүүлэх ач холбогдолтой юм.

Цахим хөгжил, харилцаа холбооны сайд Н.Учрал Бүгд Найрамдах Эстони Улсаас Монгол Улсыг хамааран суух Элчин сайд Ноён Ханнес Хансог хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын эхэнд Н.Учрал сайдын зүгээс Элчин сайд Ноён Ханнес Хансод Монгол Улсын Ерөнхийлөгчид Итгэмжлэх жуух бичгээ өргөн барьсан явдалд баяр хүргээд, Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамны баримталж буй бодлогын чиглэл, хэрэгжүүлсэн болон хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа ажлуудыг танилцууллаа. Түүнчлэн, Эстони Улстай эхлүүлсэн хамтын ажиллагаа нь Монгол Улсад цахим шилжилтийг хэрэгжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр болсоныг онцолж, талархал илэрхийлэв. Мэдээллийн технологийн дэвшлийг ашиглаж, иргэдэд төрийн үйлчилгээг хүндрэл, чирэгдэлгүй үзүүлэх эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох зорилгоор Цахим гарын үсгийн тухай, Кибер аюулгүй байдлын тухай, Нийтийн мэдээллийн ил тод байдлын тухай, Хувь хүний мэдээлэл хамгаалах тухай хуулийн төслийг боловсруулж, Монгол Улсын Их Хурлаас баталсан. Тус хуулийн хүрээнд нийт 37 эрх зүйн акт боловсруулан батлуулахаас 2022 оны жилийн эцсийн байдлаар нийт 21 эрх зүйн актыг боловсруулан батлуулсан талаар ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал мэдээллээ. Элчин Сайд Ханнес Хансогийн зүгээс Монгол Улсад цахим шилжилт хийгдэж, төрийн үйлчилгээ иргэдтэйгээ ойр болж байгаа нь бодитойгоор харагдаж байгааг дурдаж, бүх салбарын цахим шилжилтийг хэрэгжүүлэх, төрийн үйлчилгээг олон нийтэд ойр болгоход хуулийн шинэчлэлийг хийх нь хамгийн хүнд ажил нь байдаг ч Монгол Улс энэ тал дээр хурдацтай дэвшиж байгааг онцоллоо. Талууд хамтын ажиллагааг цахим аюулгүй байдлын чиглэлээр шинэ түвшинд хүргэх талаар харилцан тохирч, 2023 оны 05 дугаар сард нутаг буцах үеэрээ эл асуудлыг Эстони Улсын Цахим засаглалын академитай уулзалт хийж уламжлах болохоо мэдэгдлээ. Уулзалтын төгсгөлд ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал ирэх 06 дугаар сард Улаанбаатар хотод зохион байгуулагдах “ICT Expo 2023 Mindgolia” буюу Мэдээлэл, харилцаа холбооны олон улсын үзэсгэлэн, хөрөнгө оруулагчдын оролцох томоохон арга хэмжээнд Эстони Улсын төлөөлөгчдийг оролцохыг урьж, тус улсын мэдээлэл, харилцаа холбооны технологийн салбарын компаниудыг уг арга хэмжээнд урьж оролцуулахыг хүсэж, Элчин сайдын зүгээс дэмжлэг үзүүлж, хамтран ажиллахаа илэрхийллээ.

УИХ-ын Инновац, цахим бодлогын байнгын хороо өчигдөр хуралдлаа. Хуралдаанаар Монгол Улсын сайд, ЗГХЭГ-ын дарга, Сансрын үндэсний зөвлөлийн дарга Н.Учрал “Үндэсний хиймэл дагуул” мега төслийн байнгын хорооны гишүүдэд танилцуулав. Танилцуулгатай холбогдуулан Байнгын хорооны гишүүд асуулт асууж, саналаа илэрхийлэв. УИХ-ын гишүүн Ч.Анар  “Үндэсний хиймэл дагуул хөөргөх төсөл”-ийг дэмжиж байгаа ч хэрэгжүүлэх арга зам, төсөв, хөрөнгийн талаар асууж тодрууллаа. Мөн тэрбээр төслийг хэрэгжүүлэх үнэ хэт өндөр буй учраас  дахин судалж ярилцах нь зүйтэй гэсэн саналтай байгаагаа хэллээ. УИХ-ын гишүүн Б.Пунсалмаа, хиймэл дагуул хөөргөснөөр кибер аюулгүй байдлын хамгаалалтыг хэрхэн сайжруулах вэ, эрсдэлийн урьдчилсан тооцооллын талаар тодруулав. Гишүүдийн асуултад Цахим хөгжил, инновац, харилцаа, холбооны сайд Ц.Баатархүү, “Монгол Улс кибер аюулгүй байдлыг үнэлдэг 5 түвшний “Бэхжиж байгаа” буюу дундуур үзүүлэлтийг хангаж байгаа. Монгол Улсад Тагнуулын ерөнхий газрын дэргэдэх “Үндэсний төв”, ЦХИХХ-ны дэргэдэх Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх нийтийн төв, Батлан хамгаалах салбарын кибер аюулгүй байдлын төв гэсэн гурван байгууллага ажиллаж байгаа. Төр, захиргааны байгууллага болон бүх түвшинд кибер аюулгүй байдлыг хангах бүтэц, зохион байгуулалтыг оновчтой болгох шаардлагатай байна. Мөн хууль, эрх зүйн орчин, техник, технологийн хувьд сайжруулах асуудал бий. ЦХИХХЯ-ны хувьд 2025 онд Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын зэрэглэл ямар түвшинд байгааг мөн аль салбарт мэдээлэл алдах эрсдэлтэй байгааг тодорхойлно. Үүний дараа гадаад хамтын ажиллагааг сайжруулах, өргөжүүлэх зэрэг боломжит бүх арга замаар кибер аюулгүй байдлыг хангахын тулд ажиллана” хэмээн онцоллоо. ЗГХЭГ-ын дарга Н.Учрал, “Үндэсний хиймэл дагуул хөөргөх төсөл”-ийг хэрэгжүүлэхийн тулд мэргэжилтнүүдийн саналыг сайн сонсож, судлахаас гадна дэд ажлын хэсэг байгуулах шаардлагатай байна. Мөн төслийг гардан хэрэгжүүлэх гадны мэргэжилтнүүдтэй уулзалт зохион байгуулж ажиллан ойлголцох нь чухал гэдгийг онцоллоо. Үндэсний хиймэл дагуулыг хөөргөснөөр Монгол орны газар нутгийг бүрэн хамарсан харилаа холбооны бие даасан сүлжээтэй болж, интернэт суурьтай бүх төрлийн үйлчилгээг  иргэд гар утаснаасаа авах боломж бүрдэх юм. Түүнчлэн онцгой байдал, гамшиг ослын эрсдэлийг багасгах, хот хөдөөгийн иргэдийн тоон хуваагдлыг бууруулах, малчдын хүүхдүүд зайн сургалтад хамрагдах боломжтой болно. Монгол Улсын хэмжээнд аймаг сумын төвүүдийг өндөр хурдны шилэн кабелийн сүлжээгээр холбох ажил эрчимтэй хийгдсэн боловч 2023 оны байдлаар хүн амьдрах боломжтой нийт газар нутгийн 23.8 хувь нь газрын болон үүрэн холбооны сүлжээ нэвтэрсэн ба үлдсэн газар нутаг нь ямар нэг сүлжээнд холбогдоогүй байна. Иймд манай улс “Koreasat 5A”, “Telesat 18” зэрэг хиймэл дагуулаас транспондер түрээслэн телевиз, интернет, хөдөлгөөнт холбооны сүлжээ, харилцаа холбооны үйлчилгээг алс зайд дамжуулахад ашиглаж байна. Хэрэв өөрийн хиймэл дагуулгүйгээр цаашид явбал Монгол Улс жилдээ 32,6 тэрбумаас 80,8 тэрбум төгрөгийг гадаад орнуудын хиймэл дагуулын түрээсэнд төлсөөр байх юм. Үндэсний хиймэл дагуулыг хөөргөснөөр энэхүү их хэмжээний төлбөрийг гадны орны хиймэл дагуулын түрээсэнд төлөх шаардлагагүй болж, энэ хэмжээний зардал дотоодын зах зээлд үлдэх юм. Мөн онцгой байдал, хил хамгааллын харилцаа холбоо сайжирч, гамшиг, ослын улмаас үүдэх хүний амь нас, эд хөрөнгөнд учрах хохирлыг 30 хувь бууруулна тооцоолол гарчээ