ҮЙЛ ЯВДАЛ Үндэсний программ хангамжийн ИХ дэлгүүр “MINDGOLIA.mn” тун удахгүй! 2022.12.06 aМЭДЭЭЛЛИЙН ТЕХНОЛОГИЙН ЦАХИМ ДЭЛГҮҮР WWW.MINDGOLIA.MN-ийн НЭЭЛТИЙН АРГА ХЭМЖЭЭНИЙ ХӨТӨЛБӨР ХААНА: МҮХАҮТ, GRAND HALLХЭЗЭЭ: 2022 ОНЫ 12 САРЫН 20-НД 09:00 ЦАГААС 09:00 – 09:05 Нээлт   09:05 – 09:10 Ерөнхий сайдын илгээлт: Д.Ирмүүн Монгол Улсын Ерөнхий сайдын Эдийн засгийн бодлогын зөвлөх 09:10 – 09:15 Нээлтийн үг: МУ-ын Шадар сайд С.Амарсайхан 09:15 – 10:00 Программ хангамжийн салбарын шинэчлэл ба Mindgolia.mn ЦХХХ-ны сайд Н.Учрал   10:00 – 10:15 Программ хангамжийн их дэлгүүр  www.mindgolia.mn-ийг Төрийн үйлчилгээний нэгдсэн систем болон Төрийн худалдан авах ажиллагааны системд холбох ёслолын ажиллагаа 10:15 – 10:50 Цайны завсарлага 10:50 – 11:00 Төрийн худалдан авалтын “Цахим дэлгүүр” ашиглан худалдан авалт хийх нь ТХААГ-ын Цахим худалдан авах ажиллагаа, мэдээллийн технологийн хэлтсийн дарга Н.Цэрэнсамбуу   11:00 – 11:10 М-Клауд систем: Үндэсний дата төвийн шинэчлэл ҮДТ УТҮГ-ын захирал М.Баттулга   11:10 – 11:20 Клауд системээр дэлхийд тэргүүлэх нь Фибо глобал ХХК-ийн захирал П.Пүрэвбазар 11:20 – 11:35 Программ хангамжийн салбарын шинэчлэлийн үр нөлөө, ач холбогдол Монголын программ хангамж үйлдвэрлэгчдийн холбооны Ерөнхийлөгч А.Баттамир   11:35 – 11:50 Байгууллагын ре-инженеринг хийж өрсөлдөх чадварыг сайжруулах нь Мэдээллийн технологийн захирлуудын клуб ТББ-ын Ерөнхийлөгч  М.Сайнбилэг   11:50 – 12:00 Хаалт  ТАНИЛЦУУЛГА Манай улсын программ хангамжийн үйлдвэрлэлийн салбар жилээс жилд хурдацтай өсөж олон арван компани шинээр байгуулагдаж байгаа бөгөөд улсын хэмжээнд 2021 оны мэдээлэл, харилцаа холбооны салбарын компьютер программчлал, зөвлөгөө болон түүнд холбогдох үйл ажиллагааны орлого 144,154 тэрбум төгрөгт хүрсэн нь үүнийг илтгэн харуулж байна. Сүүлийн жилүүдэд программ хангамж үйлдвэрлэлийн салбарт үндэсний томоохон компани, хөрөнгө оруулагчид мэдээллийн технологийн гарааны компаниудад хөрөнгө оруулж эхэлсэн нь энэ салбарын өсөлт, ирээдүй маш их байгаагийн нэг үзүүлэлт юм. Төрийн болон орон нутгийн өмчийн хөрөнгөөр бараа, ажил, үйлчилгээ худалдан авах тухай хуулийн дагуу, Төрийн худалдан авах ажиллагааны газраас www.tender.gov.mn цахим хуудас ашиглан төрийн худалдан авалтыг зохион байгуулж байна. Ингэхдээ Сангийн сайдын 2017 оны 234 дүгээр тушаалаар батлагдсан “Ерөнхий гэрээ байгуулах журам”-ын дагуу дээрх цахим хуудасны “Цахим дэлгүүр”-т бараа бүтээгдэхүүнийг байршуулан, шууд худалдан авах боломжийг захиалагчид олгож байна. Гэсэн хэдий ч “Цахим дэлгүүр”-т тавигдсан программ хангамжийн тоо хэмжээ, нэр төрөл хангалттай биш байна. Цахим хөгжил, харилцаа холбооны яамнаас салбарын төрийн бус байгууллагуудтай хамтран төрийн байгууллага төсвийн хөрөнгөөр мэдээллийн технологийн худалдан авалт хийхдээ нэн тэргүүнд дотоодын компаниудын бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг худалдан авч байх нөхцөлийг бүрдүүлэх зорилгоор үндэсний дэд бүтцэд суурилсан худалдан авалтын шинэ систем бий болгох, улмаар дотоодын компаниудын хөгжүүлсэн програм хангамжийн бүтээгдэхүүний клауд орчинд ажиллах дэд бүтцийг бий болгохоор ажиллаж байна. Энэ ажлын хүрээнд www.mindgolia.mn цахим хуудсыг хөгжүүлэх, програм хангамж үйлдвэрлэгчдийн бүтээгдэхүүнийг байршуулах, байршуулсан бүтээгдэхүүнийг дотоод, гадаадад сурталчлах, төрийн байгууллагад шаардлагатай зарим программ хангамжийг төрийн худалдан авалтын www.tender.gov.mn системийн “цахим дэлгүүр” хэсэгт байршуулж шууд худалдан авалтыг хийх нөхцөлийг бүрдүүлэх юм. Мөн 2023 оноос Үндэсний дата төвийн үйл ажиллагааг олон улсын дата төвийн хөгжлийн чиг хандлагад нийцүүлэн төр, хувийн хэвшлийн түншлэлд тулгуурлан Cloud провайдер /PAAS-Platform as a Service/ хэлбэрт шилжүүлж www.mindgolia.mn цахим хуудсанд байршсан бүтээгдэхүүнийг клауд системд байршуулах боломж бүрдэнэ. Эдгээрийн үр дүнд дотоодын компаниудын хөгжүүлсэн системийг дотоод, гадаадын олон байгууллага шууд ашиглах боломжийг нээх, тендер зарлаж программ захиалдаг тогтолцоог халах, цаг хугацааг бодитоор хэмнэх, төсвийн хэмнэлтийг бий болгох, системүүдийн харилцан уялдааг хангах, мэдээллийн аюулгүй байдлын эрсдэлийг бууруулах зэрэг давуу байдлыг төрд бий болгох юм. Программ хангамж үйлдвэрлэгчдийн хувьд төрийн худалдан авалтад компанийн чадавхаас илүү бүтээгдэхүүний чанараас хамаарсан байдлаар нээлттэй оролцох боломжоор хангагдаж, гарааны компаниудад бодит дэмжлэг бий болсноор инноваци шингэсэн илүү олон шинэ бүтээгдэхүүнийг хөгжүүлж дотоод, гадаадын зах зээлд гаргах боломж нээгдэнэ гэж үзэж байна. Илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл авах – 51-265112 Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ

2023 онд дэлхийн цахим гарын үсгийн зах зээл 6.13 тэрбум ам.долларт хүрчээ. Энэхүү статистик 2024 онд 8.67 тэрбум ам.долларт хүрэх таамаглал байна. 2024-2034 оны хооронд цахим гарын үсгийн хэрэглээ 39.3 хувиар өсөж, 238.42 тэрбум ам.долларт хүрэх тооцооллыг “Дэлхийн цахим гарын үсгийн зах зээлийн 2024-2032 он хүртэл хэтийн төлөв” тайланд дурджээ. Цахим гарын үсгийн зах зээл технологийн дэвшил, хэрэглэгчдийн хүсэл сонирхол, төрийн болон хувийн хэвшлийн үйлчилгээ цахимжиж буй зэргээс шалтгаалан хурдацтай өсөж байна. Тус зах зээл нь салбар, орон зай, ямар үндэстэн эсэхийг үл хамааран өргөн хүрээний бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг үзүүлж, хөрөнгө оруулагчид болон компаниудад таатай боломжийг олгож байна. Ойрын 5 жилд дэлхийн цахим гарын үсгийн зах зээл хурдацтай хөгжинө. Одоогийн байдлаар Засгийн газар, Банк санхүү, Даатгалын үйлчилгээ, Эрүүл мэнд, Газрын тос, Байгалийн хий, Батлан хамгаалах салбар, Тээвэр логистик, судалгаа, боловсрол, хүний нөөц, харилцаа холбоо, мэдээллийн технологи, үл хөдлөх хөрөнгийн салбарт хүчээ авч байна. Ингэхдээ Хойд Америк, Европ, Ази-Номин далайн бүсэд түгээмэл хэрэглэгдэх болжээ. Хойд Америкийн цахим гарын үсгийн зах зээлийн хэмжээ 2023 онд 2.82 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Үүнд, цахим баримт бичгийн эрэлт нэмэгдэж, Засгийн газрын зохицуулалт, гар утасны төхөөрөмжийн хэрэглээ өссөн нь аюулгүй, хууль ёсны хүчинтэй цахим гарын үсгийн хэрэглээг хурдасгав. Үүнээс АНУ-ын цахим гарын үсгийн зах зээлийн хэмжээ 2023 онд 1.98 тэрбум ам.доллар, 2024-2034 он хүртэл энэхүү статистик 39.6 хувиар өсөж, 78.57 тэрбум ам.доллар болох аж. Өөрөөр хэлбэл, Хойд Америк нь цахим технологийн хэрэглээ нэмэгдэж, аюулгүй, үр ашигтай баримт бичгийн менежментийн хэрэгцээ, Adobe Inc., DocuSign Inc зэрэг бүс нутагт томоохон тоглогчид байгаа зэрэг хүчин зүйлсээс шалтгаалж зах зээлд ноёрхож байна. Харин Европын цахим гарын үсгийн зах зээл 2024-2034 оны хооронд 34.5 хувиар өсөж, тус бүс нутаг томоохон зах зээлийн нэг болов. Ингэхдээ Герман, Их Британи, Франц зэрэг улсууд зах зээлийн өсөлтөд чухал нөлөө үзүүлжээ. Түүнчлэн Ази-Номхон далайн бүс нутагт хэрэглэгчдийн тоо нэмэгдэж, банк, санхүү, даатгал, эрүүл мэнд, Засгийн газар, жижиглэн худалдаа болон онлайн ажил, виртуал уулзалтад өргөнөөр ашиглаж байна. Энэтхэг, Хятад, Япон зэрэг улс орнуудын Засгийн газрууд тодорхой салбаруудад цахим гарын үсгийг баталгаажуулах зохицуулалтыг хэрэгжүүлж, зах зээлийн өсөлтийг улам бүр нэмэгдүүлсэн. Эдгээрийг ихэвчлэн цахим худалдаа, онлайн банк, Засгийн газрын гүйлгээ болон бусад цахим бизнесийн үйл явцад ашигладаг. Тиймээс аюулгүй, хууль ёсны дагуу цахим гүйлгээний эрэлт өсөж байна. Эх сурвалж: www.precedenceresearch.com

“Ази, номхон далайн бүсийн кибер сургуулилт 2025” олон улсын арга хэмжээ нь  кибер аюулгүй байдлын хурал, сургалт, кибер сургуулилт гэсэн хэсгүүдээс бүрдэх бөгөөд 2025 оны 9 дүгээр сарын 02-оос 05-ны өдрүүдэд зохион байгуулах гэж байна. Бүс нутгийн 16 орны кибер аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагаа хариуцсан байгууллагуудын 40 гаруй төлөөлөл хүрэлцэн ирэх юм. Дээрх олон улсын арга хэмжээний хүрээнд   кибер халдлага, зөрчлийн сүүлийн үеийн чиг хандлага, түүний бодлого төлөвлөлт, хэрэгжилтийг сайжруулах шийдлийн талаар хэлэлцэн санал солилцох, мөн шинэ тутам нэмэгдэж буй кибер халдлага, зөрчлийг илрүүлэх хариу арга хэмжээ авах талаар туршлагаас харилцан суралцах болно. “Ази, номхон далайн бүсийн кибер сургуулилт 2025” олон улсын арга хэмжээ нь  кибер аюулгүй байдлын хурал, сургалт, кибер сургуулилтад оролцогчдын бүртгэлийн тоо хязгаартай. Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын тухай хууль (2021 он) батлагдсанаар кибер орчин дахь мэдээллийн аюулгүй байдлыг хангах эрх зүйн орчин бүрдсэн. Улмаар кибер аюулгүй байдлыг хангах, уялдуулан зохицуулах, хэрэгжилтийг зохион байгуулах, мэдээлэл солилцох чиг үүрэг бүхий Кибер аюулгүй байдлын зөвлөл (2023) байгуулагдаж, Зөвлөлийг Монгол Улсын Ерөнхий сайд Г.Занданшатар тэргүүлж, дэд даргаар Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Э.Батшугар болон ТЕГ-ын дарга П.Одонбаатар нар ажиллаж байна. Олон Улсын Цахилгаан холбооны байгууллагаас сүүлийн арав гаруй жилийн хугацаанд Америкийн бүс, Африкийн бүс, Арабын бүс, Ази, номхон далайн бүс, Тусгаар улсуудын хамтын нөхөрлөлийн бүс нутаг гэсэн 5 бүсийн хэмжээнд 120 орчим улсыг хамруулсан 34 удаагийн кибер сургуулилтыг зохион байгуулсан байна. “Ази, номхон далайн бүс нутгийн кибер сургуулилт 2024” арга хэмжээг Бруней Даруссалам улсад зохион байгуулж, 19 орны 130 гаруй төлөөлөгчид оролцжээ. Олон Улсын Цахилгаан холбооны байгууллагаас 2024 онд гаргасан Кибер аюулгүй байдлын индекс тодорхойлох судалгаагаар Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын индексийн үзүүлэлтээр 3 дугаар түвшин буюу “Бэхжиж буй” түвшинд үнэлэгдэж, НҮБ-ын гишүүн 193 орноос 103 дугаар байрт эрэмбэлэгдсэн. Энэ нь 2020 оны үзүүлэлттэй харьцуулахад индексийн оноо 2.1 дахин өсөж, 17 байр урагшилсан сайн үзүүлэлттэй байна. Гэвч Монгол Улсын кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх чадавх, олон улсын хамтын ажиллагааны үзүүлэлт хамгийн сул буюу гуч гаруй хувьтай, Азийн дунджаас доогуур үзүүлэлтэй байна. Мөн Кибер аюулгүй байдлын үндэсний стратегийн хэрэгжилтийг хангах хүрээнд тус яамнаас Оксфордын Их Сургуулийн Кибер аюулгүй байдлын чадавхын төвтэй хамтран зохион байгуулсан “Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын өнөөгийн нөхцөл байдлыг үнэлэх судалгаа”-ны тайланд кибер аюулгүй байдлын бодлого, стратегийн хувьд хөгжиж буй түвшинд буюу хамгийн сайн үзүүлэлттэй үнэлэгдсэн бол стандарт ба технологийг нэвтрүүлэх, хэрэглэх мэргэшсэн хүний нөөцийг бэлтгэх, кибер халдлагыг илрүүлэх, таслан зогсоох, хариу арга хэмжээ авах чиг үүргийн кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх төвүүдийн хүний нөөцийг чадавхжуулах, мэдээлэл солилцоо, дотоод, гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх чиглэлээр илүү анхаарал хандуулах шаардлагатай байгааг дурдсан байдаг. Монгол Улсад энэхүү олон улсын кибер аюулгүй байдлын арга хэмжээг зохион байгуулснаар Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн 20 дугаар зүйлийн 20.1-т заасан кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх төвүүд болон бусад салбарын мэргэжлийн байгууллагуудын кибер халдлагад хариу үзүүлэх хүний нөөцийг чадавхжуулах, кибер аюулгүй байдлын бэлэн байдлыг хангах, хамгаалалтыг сайжруулах, гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлж, бүс нутгийн орнуудтай харилцан туршлага солилцох чухал ач холбогдолтой болно. Түүнчлэн “Ази номхон далайн бүсийн кибер сургуулилт 2025” арга хэмжээг зохион байгуулснаар “Алсын хараа-2050” Монгол Улсын урт хугацааны бодлогын  7.5.4, 7.5.6 дахь зорилт, Засгийн газрын 2024 – 2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн 4.3.3.6.“Кибер аюулгүй байдлын мэргэшсэн хүний нөөцийг чадавхжуулж, бүх нийтийн кибер аюулгүй байдлын талаарх мэдлэг, ойлголтыг дээшлүүлнэ”, “Кибер аюулгүй байдлын үндэсний стратеги”-ийн 3.3.1.3.“кибер аюулгүй байдлын чиглэлээр үндэсний болон олон улсын тэмцээн, сургалт, семинар зохион байгуулах” гэсэн зорилт, арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлэх, “Үндэсний хэмжээний кибер халдлагаас хамгаалах төлөвлөгөө”-ний хэрэгжилтийг хангах боломж бүрдэнэ. “Ази номхон далайн бүс нутгийн кибер сургуулилт 2025”-ыг Монгол Улсад зохион байгуулснаар дараах эерэг үр дүнд хүрнэ. Үүнд: Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлыг хангах хамтын үүргийг хэрэгжүүлж буй сайн туршлагаас хуваалцах, гадаад хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх ач холбогдолтой юм. ЦАХИМ ХӨГЖИЛ, ИННОВАЦ, ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ ЯАМ