Search
Close this search box.
Search
Close this search box.
Search
Close this search box.
Search
Close this search box.

ҮЙЛ ЯВДАЛ

Чуулган: Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийлээ

2021.12.16

Монгол Улсад арав гаруй жил батлагдаж чадахгүй байсан Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг УИХ-ын өнөөдрийн /2021.12.16/ чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэж, эцэслэн батлах бэлтгэл хангуулахаар Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо болон Инновац, цахим бодлогын байнгын хороонд шилжүүллээ. “Кибер аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр сүүлийн 10 гаруй жилийн хугацаанд АНУ, ОХУ, БНХАУ, ХБНГУ, БНСУ, Япон, Хорват, Унгар, Гүрж, Литви, Латви, Сингапур, Эстони зэрэг улсууд бие даасан хуулиа батлан гаргасан аж. Монгол Улсын хувьд Үндэсний аюулгүй байдлын тухай хууль, “Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлал”-д мэдээллийн аюулгүй байдлыг үндэсний аюулгүй байдлын нэг бүрэлдэхүүн хэмээн тодорхойлсон. Гэсэн хэдий ч кибер аюулгүй байдлын индексийн гол үзүүлэлт болох хууль эрх зүйн орчин бүрдээгүй, үндэсний кибер халдлага, зөрчлөөс сэргийлэх, хариу үйлдэл үзүүлэх чиг үүрэг бүхий байгууллага байхгүй, хамтын ажиллагаа дутмаг байна.

Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийн зорилт нь кибер аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааны зарчим, эрх зүйн үндсийг тогтоох, кибер орчин дахь мэдээллийн бүрэн бүтэн, хүртээмжтэй, нууцлагдсан байдлыг хангахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино.

Цаашлаад цахим мэдээлэлд хандах, боловсруулах, ашиглах, түгээхэд ашиглагддаг мэдээллийн систем, мэдээллийн сүлжээ, тэдгээрийг эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, халдлага зөрчлийг илрүүлэх, таслан зогсоох, хариу үйлдэл үзүүлэх, нөхөн сэргээх замаар кибер аюулгүй байдлыг хангах дараах харилцааг зохицуулахаар тусгасан. Үүнд:

  • Монгол Улсын хэмжээнд нэгдсэн удирдлага, зохион байгуулалттайгаар кибер аюулгүй байдлыг хангах хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх,
  • Кибер орчинд дундын мэдээллийн систем боловсруулах, хадгалах, түгээх, цахим тооцооллын үйлчилгээ эрхэлж буй болон тэдгээрт мэдээллийн технологийн үйлчилгээ үзүүлэгч этгээдийн эрх, үүргийг тодорхойлох,
  • Кибер аюулгүй байдал алдагдсанаар хэвийн үйл ажиллагаа нь доголдож Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдал, нийгэм, эдийн засагт хохирол учруулж болох мэдээллийн систем, мэдээллийн дэд бүтэц бүхий байгууллагыг “Онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллага” гэж тодорхойлон, тэдгээр байгууллагын аюулгүй байдлыг хангах зохицуулалтыг тодорхойлох,
  • Төрийн байгууллага хооронд, төр-хувийн хэвшил, иргэд кибер халдлага, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авах, нөхөн сэргээх талаар тогтмол мэдээ, мэдээлэл солилцож байх асуудлыг зохицуулсан.          Хуулийн төсөлд тусгасан шинэлэг зохицуулалт бүхий харилцаа нь мэдээллийн аюулгүй байдлын аудит хийх харилцааг хуульчилсан. Учир нь кибер аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ нь мэдээлэл, түүнийг агуулах мэдээллийн сан, ашиглах боломжийг бүрдүүлэх мэдээллийн систем, хүний нөөц, техник технологийн арга хэмжээ, эдгээрийн харилцан уялдаа холбоог зохицуулсан бодлого, дүрэм журам, төлөвлөгөө, зохион байгуулалтын үйл ажиллагаа болон хөндлөнгийн хараат бус хяналт шалгалтын чиг үүрэг бүхий аудитын үйл ажиллагааг шаарддаг олон улсын жишгийн дагуу энэ харилцааг оруулж ирсэн ажээ.

 

Бусад мэдээ

Дэлхийн шуудан холбооны ерөнхий захирлаар Япон улсын иргэн Масахико Метоки сонгогдлоо

ҮЙЛ ЯВДАЛ Дэлхийн шуудан холбооны ерөнхий захирлаар Япон улсын иргэн Масахико Метоки сонгогдлоо 2021.08.31 Бүгд Найрамдах Кот-Диуар Улсын Абижан хотноо 2021 оны 8 дугаар сарын 09-өөс 27-ны өдрүүдэд зохион байгуулагдсан Дэлхийн шуудангийн холбоо (ДШХ)-ны ээлжит Бүрэн эрхт төлөөлөгчдийн 27 дахь Их хурал амжилттай болж өндөрлөлөө. Их хурлын үеэр дараагийн 4 жилд Дэлхийн шуудангийн холбооны ерөнхий захирлаар Япон улсын Масахико Метоки гишүүн орнуудын 102 саналаар, дэд захирлаар Словени Улсын Маржан Освалд гишүүн орнуудын 86 саналаар тус тус сонгогдов. Ноён Метоки сонгогдсоныхоо дараа “Би ДШХ-ны бүх гишүүн орнуудын дуу хоолой бүрийг анхааралтай сонсож ажиллах болно гэдгээ дахин амлаж байна” гэж хэлэв. Ноён Освалд сонгогдсоныхоо дараа “Хариуцлага, ил тод байдал, бизнесийн ёс зүйн төлөө тэмцэнэ” гэж амласан. Уг Их хурлын үеэр ДШХ-ны Захиргааны зөвлөл болон Шуудангийн ашиглалтын зөвлөлийн шинэ бүрэлдэхүүнийг сонгох санал хураалт явагдаж, дараах орнууд ирэх 4 жилд ажиллах юм. Захиргааны зөвлөлд сонгогдсон 41 улсууд: Америкийн бүс: Аргентин, Чили, Канад, Куба, Уругвай, АНУ, Перу, Парагвай; Зүүн Европ ба Хойд Ази: Беларус, Босни ба Герцеговина, Гүрж, Казахстан, ОХУ; Баруун Европ: Бельги, Франц, Герман, Испани, Швейцарь, Их Британи; Өмнөд Ази ба Далайн орнууд: Бангладеш, БНХАУ, Энэтхэг, Иордан, Малайз, Оман, Катар, Саудын Араб, Тайланд, Арабын Нэгдсэн Эмират; Африк: Алжир, Камерун, Египет, Гана, Кени, Мадагаскар, Мали, Нигери, Танзани, Тунис, Замби. Шуудангийн ашиглалтын зөвлөлд сонгогдсон 48 улсууд: Америкийн бүс: Аргентин, Барбадос, Бразил, Канад, Чили, Колумби, Уругвай, АНУ; Зүүн Европ ба Хойд Ази: Болгар, Гүрж, Казахстан, Польш, Румын, ОХУ; Баруун Европ: Австри, Бельги, Герман, Франц, Итали, Нидерланд, Норвеги, Испани, Швед, Швейцарь, Турк, Их Британи; Өмнөд Ази, Далайн орнууд: Австрали, БНХАУ, Энэтхэг, Индонез, Япон, БНСУ, Малайз, Саудын Араб, Сингапур, Арабын Нэгдсэн Эмират, Вьетнам; Африк: Алжир, Буркина Фасо, Камерун, Египет, Кени, Мадагаскар, Марокко, Нигери, Сенегал, Танзани, Тунис. Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ

Дижитал шилжилтийг эрчимжүүлэхэд Япон улстай хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлнэ

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Япон Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Игавахара Масарүг өнөөдөр /2025.04.22/ хүлээн авч уулзлаа.  Япон Улсын Эзэн хаан хатны хамтаар ирэх 7 дугаар сард Монгол Улсад айлчлал хийхээр төлөвлөж байна. Энэхүү айлчлал нь Япон Улсын хааны хаан ширээ залгамжилснаас хойш айлчилсан гурав дахь улс болж байгааг талууд онцлон тэмдэглэв. Япон Улс нь манай улстай “Тусгай стратегийн түншлэл”-ийн харилцаатай анхны улс бөгөөд олон салбарт хамтын ажиллагаа өрнүүлж ирсэн. Тэр дундаа Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам нь Кибер аюулгүй байдлын хүний нөөцийг бэхжүүлэхэд Японы олон улсын хамтын ажиллагааны ЖАЙКА байгууллагатай хамтран ажиллаж байна. Цаашид дэвшилтэт технологийг дагасан өгөгдлийн шинжээч, AI, өндөр технологийн чиглэлийн боловсон хүчнийг богино хугацаанд бэлдэх, салбарын хүний нөөцийн дунд хугацааны стратеги төлөвлөгөө боловсруулах зэрэг Монгол Улсад нэн шаардлагатай төслүүд дээр Япон Улстай хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх сонирхолтой байгаагаа Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү онцлов. Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Үүний зэрэгцээ, Монгол Улс Хөшигтийн хөндийн нисэх онгоцны буудлыг түшиглэн Хүннү хотыг байгуулахаар төлөвлөж байгаа бөгөөд энэхүү хотыг дижитал, ухаалаг хот болгон хөгжүүлэхэд Япон Улс хувь нэмрээ оруулах, тус хотод байгуулагдах хиймэл оюуны үндэсний судалгааны төв, мэдээллийн технологийн стартап компаниудыг бойжуулах зэрэг төслүүдэд Японы хувийн хэвшил, эрдэмтэн судлаачид орж ажиллахыг урилаа.  Мөн Монгол орны өргөн уудам газар нутаг, агаарын чөлөөт орон зайн бүрэн боломжийг ашиглан “Дроны туршилтын бүс” байгуулах чиглэлээр холбогдох шийдвэр гарсан. Энэхүү туршилтын бүсэд эрдэмтэн судлаачид ажиллах, хувийн хэвшлийнхэн дроны туршилтаа хийх боломжтой гэж үзэж байна. Мөн манай орны хүйтэн сэрүүн уур амьсгалын давуу талд түшиглэн дата төвүүдийг барьж байгуулах бүрэн боломжтой талаар санал солилцлоо. Япон улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин сайд Игавахара Масарү Дээрх саналыг Япон Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин сайд Игавахара Масарү талархан хүлээн авч, дээрх төслүүдийг Японы хувийн хэвшил, бизнесийн байгууллагуудад танилцуулах чиглэлээр хүчин чармайлт гарган ажиллах болно гэдгээ илэрхийллээ.  Үүний зэрэгцээ, KDDI компани Монгол Улсад “Дата төв”-өө байгуулж байна. Энэ төсөл амжилттай хэрэгжвэл олон улс, орнууд Монгол Улсыг сонирхох болно гэдгийг онцлов.  Мөн ирэх тавдугаар сард болох Ази, Номхон далайн цахилгаан холбооны байгууллагаас Япон Улсад зохион байгуулах Сайд нарын уулзалтад ЦХИХХ-ны сайд Ц.Баатархүүг биечлэн оролцож, Монгол Улсын харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн салбарын ололт амжилт, хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй төсөл, санаачилгуудын талаар бүс нутгийн орнуудад танилцуулж, хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх боломжтой талаар онцлов.

Монгол Улсад анх удаа Үндэсний кибер эрсдэлийг тодорхойлох судалгааг хийж байна

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамнаас Их Британийн Засгийн газартай хамтран Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийг тодорхойлох судалгааг 2025 оны 10 дугаар сарын 27-31-ний өдөр зохион байгуулж байна. Өнөөдөр онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллага болон төр, хувийн хэвшлийн байгууллагуудад кибер эрсдэлийг таних, үнэлэх, эрсдэлээс үүдэх хор хохирлыг тодорхойлох болон судалгааны ач холбогдлыг таниулах сургалт, уулзалт боллоо. Их Британи Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсаас Монгол Улсад суугаа элчин сайдын яамны дэд тэргүүн Sophie Worrall болон Японы Олон Улсын хамтын ажиллагааны байгууллага (ЖАЙКА)-ын Монгол дахь суурин төлөөлөгч Kensuke Miyagi нар оролцож, мэндчилгээ дэвшүүлсэн. Монгол Улсын Засгийн газрын 2022 оны 493 дугаар тогтоолоор баталсан “Кибер аюулгүй байдлын үндэсний стратеги”-ийн 3.2.1.“онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагуудад эрсдэлийн удирдлагын тогтолцоог нэвтрүүлэх”, Засгийн газрын 2024 оны 218 дугаар тогтоолоор баталсан “Засгийн газрын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө”-ний 1221.“Үндэсний хэмжээнд кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийн удирдлагын тогтолцоог бэхжүүлэх” гэсэн зорилтуудыг хангах хүрээнд үндэсний хэмжээнд кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийн өнөөгийн түвшинг тодорхойлж, эрсдэлийг бууруулахад чиглэсэн арга хэмжээг төлөвлөх, хөрөнгө оруулалтын тэргүүлэх чиглэлийг тодорхойлохоор энэхүү судалгааг хийж байна. Энэхүү судалгааг Их Британийн Засгийн газрын кибер аюулгүй байдлын мэргэжилтнүүд болон Монголын дотоодын баг хамтран хэрэгжүүлж байна. Их Британийн Засгийн газраас кибер аюулгүй байдлын эрсдэлийг үнэлэх судалгааны асуулга, аргачлалыг боловсруулсан бөгөөд энэхүү аргачлалд тулгуурлан эрсдэлийг тодорхойлох, байгууллага, салбар болон үндэсний хэмжээнд кибер эрсдэлийн тайлан боловсруулах арга зүйг дотоодын багт зааж сургах юм. Дотоодын баг нь судалгаанд шаардлагатай өгөгдлийг цуглуулах, түүнд үндэслэн тайлан боловсруулах үүргийг хэрэгжүүлэх юм. Дотоодын багт ЦХИХХЯ, Кибер халдлага, зөрчилтэй тэмцэх Үндэсний төв, Нийтийн төв, Зэвсэгт хүчний төв болон Кибер аюулгүй байдлын Зөвлөлийн Ажлын албаны төлөөлөл ажиллаж байна. Үндэсний кибер эрсдэлийг тодорхойлох судалгааг хийснээр Засгийн газар, онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллагуудын кибер эрсдэлийг тодорхойлох, нөөцийн хуваарилалт, хөрөнгө оруулалт, бодлого төлөвлөлтөд үндэслэлтэй шийдвэр гаргах, байгууллага, салбар, үндэсний хэмжээнд учирч болзошгүй эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, түүнчлэн эрсдэл, түүнийг таних, хариу үзүүлэх талаарх мэдлэг ойлголтыг нэмэгдүүлэхэд чухал ач холбогдолтой юм. Монгол Улсын кибер эрсдэлийг тодорхойлох судалгаанд онц чухал мэдээллийн дэд бүтэц, төрийн болон хувийн хэвшлийн 40 гаруй байгууллага оролцож байна.