DIGITAL NATION – 2021 | Технологи хэрэглэгчээс БҮТЭЭГЧ үндэстэн рүү - Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам

ҮЙЛ ЯВДАЛ

DIGITAL NATION – 2021 | Технологи хэрэглэгчээс БҮТЭЭГЧ үндэстэн рүү

2021.09.01

Салбарын бодлого тодорхойлогчид, гол тоглогчид, шинэ тутам бизнесүүд, дэвшилтэт технологийн манлайлагчид, цахим эриний ухаалаг иргэд бүгд нэг дор цуглах “Digital Nation-2021” арга хэмжээ есдүгээр сарын 17-19-ний өдрүүдэд Үндэсний соёл, амралтын хүрээлэнд болох гэж байна. Бид бүхэн цахим шилжилтийг манлайлж, технологийг хэрэглэгчээс бүтээгч үндэстэн болох эхлэлийг тавьж буй үндэсний компаниудын төлөөлөлтэй хийсэн ярилцлагыг цувралаар хүргэж байна. “АНД ГЛОБАЛ”-ЫН ҮҮСГЭН БАЙГУУЛАГЧ Ч.АНАР: МОНГОЛ КОМПАНИУД ЭВЛЭЛДЭН НЭГДЭЖ, ТЕХНОЛОГИО ӨӨРСДӨӨ ХИЙДЭГ БОЛЖ БАЙГАА НЬ 100 ЖИЛИЙН БОСГОН ДЭЭР ТОХИОЖ БУЙ ОНЦГОЙ ҮЙЛ ЯВДАЛ

Энэ жил Монгол Улсад орчин цагийн харилцаа холбооны салбар үүссэний 100 жилийн ой тохиож байна. Гэхдээ тоон билэгдлээс илүү өөр олон зүйлээр онцгой болж буйг дурдах хэрэгтэй. Өнгөрсөн 100 жилийг харахад Монгол Улс үргэлж хэрэглэгч орон байсаар ирсэн. 1911 онд гамингийн цэргийн хороо Монголын анхны харилцаа холбооны системийг тавьж, 1921 онд монголчууд станцаар Москва, Бээжинтэй холбогддог болж, 1985 онд ЗХУ-ын буцалтгүй тусламжаар өргөн нэвтрүүлгийн станцууд улс даяар тавигдсан. Мобиком корпорац Alcatel-Lucent компанийн тоног төхөөрөмжийг худалдан авч Монголд анх үүрэн холбоог нэвтрүүлсэн нь дараагийн том шилжилт байв. Уул уурхай, эрчим хүч, дэд бүтэц, төрийн үйлчилгээ ч ялгаагүй Microsoft, Oracle, Infosys зэрэг дэлхийн том компаниудын шийдлийг хэрэглэсээр ирсэн. Тэгвэл Монголын технологийн компаниуд, старт-аппууд эвлэлдэн нэгдэж өөрсдөө технологи хийдэг болж, хэрэглэгчээс бүтээгч үндэстэн рүү шилжиж байгаа нь 100 жилийн босгон дээр тохиож буй онцгой үйл явдал юм. И-Баримт, Social Pay, Lend.mn зэрэг бидний өдөр тутмын хэрэглээ болсон олон олон технологи бол монголчууд бүтээж чаддагийн бодит жишээ.

Монгол хүний хайрцаглагдаагүй задгай сэтгэлгээ, хөрвөх чадвар үнэлэгдэж, давуу тал болж буй нь үнэн хэдий ч тууштай байдал, эвлэлдэн нэгдэх чадвар сул, нарийвчилж мэргэшээгүй цаашлаад боловсон хүчний хомсдол зэрэг нь сул тал гэдгийг хүлээн зөвшөөрөх хэрэгтэй. Нөгөө талаас жижиг зах зээл дээр нэгэн ижил үйлчилгээгээр хоорондоо өрсөлддөг, нэгнээсээ хуулдаг. Монгол хүний нүүдэлчин сэтгэхүйгээс улбаатай сул талууд нь биднийг дэлхийн зах зээлд өрсөлдөхөд том садаа болж байна. Энэ сул орон зайг нөхөхийн тулд сэтгэхүйн өөрчлөлт хийх, чадна гэдгийг харуулж, залууст итгэл өгөх хэрэгтэй.

Манай компани ч үүний төлөө явж байгаа. Одоогоор бид хоёр үндсэн багц компанийн дор үйл ажиллагаагаа явуулж байна. Монголчуудын бүтээсэн технологийг олон улсад экспортлох чиглэлээр финтек суурьтай үйл ажиллагаа явуулдаг Анд Глобалыг хүмүүс харьцангуй мэдэх байх. Анд Глобалын бүрэлдэхүүнд ЛэндМН, Анд Системс тэргүүтэй 12 охин компани багтдаг. Бид өөрсдийн хөгжүүлсэн технологио Камбож, Австрали, Япон, Өмнөд Солонгос зэрэг улсуудад гаргахаас гадна Callpro, IntelMind зэрэг Монголын бусад технологийн компаниудын бүтээгдэхүүнийг экспортлохоор ажиллаж байна. Бидний хувьд олон улсад технологио экспортолсон туршлагатай, том багтай, олон улсын стратегийн түнштэй тул үүнийгээ ашиглаад монгол оюуныг дэлхийд гаргахыг зорьж буй.

Харин нөгөөдөх нь Google компанийн ахлах инженер Б.Баттулга, ЛэндМН-ийг хамтран үүсгэн байгуулагч О.Болдбаатар, П.Нямбаяр бид дөрвийн хамтран байгуулсан Andorean компани юм. Энэ нь High-tech салбар руу чиглэсэн хоёр төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг. Нэгт, үүрэн холбооны үйлчилгээний тоног төхөөрөмж, програм хангамжийн хөгжүүлэлт, хоёрт, бодит ертөнцийн 3D виртуал хувилбар буюу толин тусгал (digital twin) технологи юм. Энэ нь 5G технологийн тусламжтайгаар орон зай, цаг хугацаа, чийгшил, температур, салхи, чимээ зэрэг бүх мэдрэмжийг 3D хэмжээс болон дүрсийн нийлбэрт оруулж, тухайн орчныг бүхлээр нь бүрдүүлдгээрээ 3D-ээс ялгаатай. Энэ жилийн Digital Nation арга хэмжээний үеэр одоо хөгжүүлж байгаа технологиудаа бид албан ёсоор танилцуулна.

Өдгөө Монгол Улс цахим үндэстэн болох тухай ярьж байна. Юун түрүүнд нийтээрээ цахимжуулалт, цахим шилжилт гэдэг хоёр ялгаатай ойлголтын үндэс суурийг сайн ойлгох хэрэгтэй. Автоматжуулалт буюу технологийн давуу чанарыг ашиглаад үйл ажиллагааг хялбарчилж буй нь цахимжуулалт. Өнөөдөр монголчууд Apple компанийн бүтээсэн утсыг хэрэглэж, үүрэн холбооны оператор компаниуд Huawei, ZTE, Nokia компанийн төхөөрөмжийг түрээслэн үйлчилгээ үзүүлж байна. Энэ бол цахимжуулалт. Би хувьдаа Монголд цахимжуулалт маш амжилттай явагдсан гэж боддог. Тухайлбал, үүрэн холбоо, төлбөр тооцооны шийдлүүд, банк санхүүгийн салбар, интернэт худалдаа зэргийг дурдаж болно.

Тэгвэл ирээдүйд технологио өөрсдөө бүтээж, түүнийг эзэмших тухай асуудал нь бидний яриад байгаа цахим шилжилт юм. Байгууллага үйл ажиллагаагаа автоматжуулахаас илүү цахим технологийг ашиглан шинэ төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ хийж, түүнийг эзэмшиж байгаа бол цахим шилжилт гэж хэлнэ. Үүнийг цөөхөн ч гэлээ монгол компаниуд амжилттай хийгээд явж байна. Том зургаар харвал, MCS групп цахим шилжилтийг бодлогын хүрээнд амжилттай хийж байна гэж хардаг. Түүнчлэн Анд Глобал, Intelmind, Call pro, Infinite Solution зэрэг компаниуд цахим шилжилтийг манлайлж, бүтээгч үндэстэн болох эхлэлийг тавьж байна.

“INTELMIND” ХХК-ИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ЗАХИРАЛ Ц.МЭНДБАЯР: ҮНЭЛГЭЭ БАГАТАЙ Ч ЗАЛУУЧУУД МОНГОЛДОО АЖИЛЛАХААР ШИЙДЭЖ БУЙ НЬ ТОМ ЭР ЗОРИГ ГЭДГИЙГ НИЙГЭМ ОЙЛГОЖ, ДЭМЖИХ ХЭРЭГТЭЙ

Хүссэн ч эс хүссэн ч дижитал эрин үе хэдийн ирчихээд байна шүү дээ. Нэгэнт гол асуудал нь улс үндэстнүүдийн өрсөлдөх чадвар тул монголчууд дэлхийд өрсөлдөх чадвартай байхын тулд улсаараа цахимжих шаардлага сонголтгүй гарч ирж байна. Цаашид дэлхийн улсууд нүүрс, алтаар биш технологи, инновацаараа л өөр хоорондоо өрсөлдөнө. Тэгэхээр энэ ойлголтыг иргэд, аж ахуй нэгжүүддээ ойлгуулж, нэгэн зэрэг хөдөлж байж л үр дүнд хүрнэ.

Intelmind компанийг технологид суурилсан бүтээгдэхүүн, төсөл, компаниудыг гаргаж ирдэг хөрөнгө оруулалтын студи (venture studio) гэж тодорхойлж болно. Бид санааг технологитой холбодог, технологид суурилан шинэ санаа гаргадаг. Мөн нийгэмд хэрэгцээтэй байгаа шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг зохиож зах зээлд нэвтрүүлдэг. Venture studio маягаар ажиллана гэдэг нь энэ бүгдийг загварчилж, хооронд нь нийлүүлж, интеграц хийж, шаардлагатай тохиолдолд хөрөнгө оруулалт хийж, бусад хөрөнгө оруулагчтай холбож, хамтран бүтээгдэхүүн гаргадаг бизнесийн загвар юм.

Хамгийн анх Shoppy.mn-ийг зах зээлд нэвтрүүлж дараа нь технологийн Cody компаниа байгуулж байлаа. Cody нь дотоодын 100 орчим аж ахуй нэгжид түрээсийн үйлчилгээ үзүүлдэг. Товчоор, эдгээр аж ахуй нэгжүүд манай технологийг ашиглаж бизнесийн үйл ажиллагаагаа явуулдаг гэсэн үг. Бидний хамтран бүтээлцэж хөрөнгө оруулалт хийсэн, хувьцаа эзэмшдэг бусад бизнесүүдээс дурдвал, такси үйлчилгээний UbCab аппликэйшн, аялал жуулчлалын JoinMe платформ, IOT төрлийн төхөөрөмжтэй харьцаж програмчлал хийдэг SEM компани зэргээр нэрлэж болно.

Өнгөрсөн жилийн арваннэгдүгээр сард Монгол Улсад дотоодын анхны коронавирусийн халдвар бүртгэгдэхэд бүх худалдаа, үйлчилгээ хаагдаж, компаниудын үйл ажиллагаа бүхэлдээ зогссон. Shoppy.mn энгийн үеэс хэд дахин нэмэгдсэн хэрэгцээг маш хязгаарлагдмал хүн хүчний нөөцөөр хангах шаардлагатай болов. Тухайн үед Монголын тэргүүлэгч том компаниуд, жижиг аж ахуй нэгжүүдийн хэн ч үүнд бэлэн байгаагүй. Энэ сорилтын үед бид нэг талаас олон олон компанид борлуулалтаа хийж ажилчдынхаа цалинг тавихад нь тусалсан. Нөгөө талаар хүргэлт, агуулах, бараа татан авалт, мэдээлэл солилцооны шийдлүүдийг Монголдоо цоо шинээр бүтээж, технологи болон бизнесийн процессийн шинэ хуудас эргэсэн эгзэгтэй үед томоохон хувь нэмэр оруулсан гэж боддог.

Харин одоо бид бүтээсэн технологио гадаад зах зээлд нийлүүлэх зорилготой ажиллаж байна. Яг одоо Shoppy.mn-ийн шинэ хувилбарыг бүтээж байгаа бөгөөд 2021 ондоо багтаад нээлтээ хийнэ. Гадаадын олон оронд байхгүй интернэт худалдааны загварыг бүтээж байгаа гэдэгтээ бид итгэлтэй байгаа. Бусдаас давсан зүйл хийж байж л тэр зах зээлд нэвтэрнэ шүү дээ. Гадны улсуудтай харьцуулбал цөөхөн боловч чадварлаг хүнтэйгээр энэ том ажлыг гүйцэтгэж байгаа гэдгийг онцлон хэлмээр байна. Хэдий үнэлгээ багатай ч залуучууд Монголдоо ажиллахаар шийдэж байгаа нь том эр зориг гэдгийг нийгэм ойлгож, дэмжих хэрэгтэй. Өндөр ур чадвартай эдгээр залуус гадагшаа гарвал хэд дахин өндөр цалин, албан тушаалд очих боломж нээлттэй ч эх орондоо үлдэх сонголтыг хийсэн. Үүнийг хүмүүс үнэлж, дурдаж ярьдаггүй нь харамсалтай.

Төрийн үйлчилгээ ч ялгаагүй юм ойлгодог, шинэ үеийн залуус олноороо орсны үр дүнд шинэчлэгдэж байна. Үнэнийг хэлэхэд улс төрд байгаа “ах нар” үүнийг ойлгохгүй. Тиймээс ойлгохгүй заримыг нь тоглоомоос гаргаж, оронд нь залуустаа итгэл хүлээлгэн цаашид өөрсдийнхөөрөө хөгжих сонголт л бидэнд үлдэж байна. Мэдээж цахим үндэстэн болох хөдөлгөөнийг аль нэг зохицуулах хороо, агентлаг дангаараа хийхгүй. Компани, аж ахуй нэгжүүдтэй хамтран энэ даалгаврыг гүйцэтгэх шаардлагатай. Төрийн зүгээс ачааны хүндийг үүрч буй компаниудаа хууль эрх зүй, бодлогоор дамжуулан дэмжиж, бизнес эрхлэгчдэд амьсгалах боломж олгох хэрэгтэй. Эцэст нь, технологи, цахим шилжилт бол бүхэлдээ хурдны тухай асуудал юм. Хурдыг дагаад алдаа гарах нь зайлшгүй. Алдаа гаргасных нь төлөө нэгнээ чичлэх бус алдаан дээрээ дүгнэлт хийгээд урагшлах учиртай.

“ХАЙ ПЭЙМЭНТ СОЛЮШНС” ХХК-ИЙН ГҮЙЦЭТГЭХ ЗАХИРАЛ Б.НАРАНБАТ: ЦАХИМ ШИЛЖИЛТЭД ДИЖИТАЛ ТӨЛБӨР ТООЦОО ЧУХАЛ ҮҮРЭГТЭЙ

Бид 2016 оноос технологид суурилсан санхүүгийн бизнесийн үйл ажиллагаа явуулж эхэлсэн. 2020 оны тавдугаар сард Sendly олон улсын мөнгөн гуйвуулгын аппликэйшнийг, арваннэгдүгээр сард Hi-Pay цахим төлбөрийн аппликэйшнийг тус тус зах зээлд нэвтрүүлээд байна.

2017 онд Монгол улсад Үндэсний төлбөрийн системийн тухай хууль батлагдсан. Түүнээс хойш Fintech компаниуд бэлтгэл ажлаа ханган 2018 оноос идэвхжиж, сүүлийн хоёр жилд эрчимтэй хөгжиж байна. Үндэсний цахим шилжилт хийхэд дижитал төлбөрийн системийн хөгжил чухал үүрэг гүйцэтгэдэг нь бусад орнуудын туршлагаар нотлогдсон. Манай иргэд ухаалаг утсаар интернэтэд холбогдож, төлбөрийн карт хэрэглэж дадсан нь дижитал төлбөр тооцоог хөгжүүлэх суурь сайн хангаж өгснийг харуулж байна.

Урд хөршид нийт иргэдийн 58 хувь нь цахим төлбөрийн хэрэгсэл ашигладаг бол АНУ-д энэ үзүүлэлт 25 хувьтай байна. Бидний тооцооллоор, Монголд цахим худалдан авалт, дижитал хэтэвчийн хэрэглээ 5 хувь хүрэхгүй байна гэж үзэж байгаа. Тиймдээ ч цаашид банкны картын хэрэглээнээс цахим хэтэвчний хэрэглээ рүү шилжих бололцоо бүрэн дүүрэн байна шүү дээ.

Гэвч цахим шилжилт хийхэд иргэд, хувийн хэвшил, төр гурвын хамтын ажиллагаа чухал. Юун түрүүн төрийн үйлчилгээ, хувийн хэвшлийн үйл ажиллагаа эрчимтэй цахимжих шаардлагатай. Цахим шилжилтийг амжилттай нэвтрүүлж чадвал нэгж үйлчилгээ, нэгж бүтээгдэхүүнийг борлуулах нэмэгдэл өртөг буюу худалдааны зардал нь хамгийн доод хэмжээнд хүрэх юм. Цаашлаад үр ашиг, цаг хугацаа хэмнэж, үйлдвэрлэлийн хэмжээ ч тэлнэ гэсэн үг.

Бид энэ удаагийн Digital Nation арга хэмжээнд Hi-Pay болон бусад дэд төслүүдээ танилцуулна. Жишээлбэл, бид саяхан Hi-Charge буюу зөөврийн цэнэглэгч (powerbank) түрээсийн үйлчилгээг зах зээлд нэвтрүүлсэн. Мөн хуванцар хог хаягдлаа автомат машинд тушаасан хүмүүст мөнгөн урамшуулал олгох төсөл танилцуулах болно. Цахим үндэстэн болох зорилгын төлөө хамтран ажиллацгаая. Экспо дээр уулзъя.

Бусад мэдээ

ЕБС-ийн 1-р ангийн сурагчдыг 8-р сарын 25 хүртэл “e-mongolia” системээр бүртгэнэ

2022-08-19

ҮЙЛ ЯВДАЛ ЕБС-ийн 1-р ангийн сурагчдыг 8-р сарын 25 хүртэл “e-mongolia” системээр бүртгэнэ 2022.08.19 2022-2023 оны хичээлийн жилд ЕБС-ийн нэгдүгээр ангид элсэн орж буй сурагчдыг улс орон даяар E-Mongolia системээр бүртгэж эхэллээ. Шинэ сурагчдын цахим бүртгэл наймдугаар сарын 19-өөс наймдугаар сарын 25-ны өдөр хүртэл явагдана. Энэ хичээлийн жилд нэгдүгээр ангид шинээр элсэн суралцах 78 мянга 345 хүүхэд байна. Эдгээрээс гэрийн хаяг зөрчилгүй хүүхдүүдийг хамран сургах тойргийн сургуульд урьдчилан бүртгэсэн тул эцэг эх, асран хамгаалагчид нь “E-Mongоlia” төрийн үйлчилгээний нэгдсэн системд нэвтрэн хүсэлтээ баталгаажуулна. Хүсэлт баталгаажуулах явцад дараах төлөвүүд харагдах юм. Хамран сургах тойрог тодорхойгүй /24 цагийн дараа дахин нэвтэрч үзнэ/ Шууд хүсэлт баталгаажуулах боломжтой Хянагдаж байгаа /элсэлтийн комиссууд системийн тохиромжтой ажиллаж байгаа/ Түр түдгэлзүүлсэн /гарцаа байхгүй биечлэн уулзах, тухайн хаягт бүртгэлтэйгээ албан ёсоор батлах шаардлагатай/ Бүртгэхээс татгалзсан /энд мөн адил биечлэн уулзах шаардлагатай/ Наймдугаар сарын 26-30-ны хооронд хүсэлт баталгаажуулсан хүүхдүүдийг анги бүлэгт хуваарилаад тухайн мэдээллийг нь эцэг эх, асран хамгаалагчийн E-Mongolia системд бүртгэлтэй утасны дугаарт илгээнэ. Хэрвээ танд элсэлтийн бүртгэлтэй холбоотой асууж тодруулах зүйл байвал доорх лавлах утсанд холбогдох боломжтой. Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ

Төрийн байгууллагын дижитал шилжилтийг эрчимжүүлнэ

2024-11-07

НҮБ-аас хоёр жил тутамд шинэчлэн гаргадаг “Цахим засаглалын хөгжлийн индекс”-ээр Монгол Улс энэ онд 193 орноос 46 дугаар байрт эрэмбэлэгджээ. Тус үзүүлэлтээр 2022 онд 74 дүгээр байрт жагссан бол 2024 онд 28 байраар урагшиллаа. Гэвч төрөөс үзүүлж буй үйлчилгээ иргэдэд хэрхэн хүрч байна вэ, иргэдийн хэрэгцээг хангаж чадаж байна уу, үр дүнтэй байна уу гэдгийг эргэн харах шаардлага бий. Учир нь дээрх асуудлыг шийдвэрлэхэд зөвхөн хуулийн шинэчлэл хангалтгүй юм. Төрийн байгууллагын бүтэц, институц, хүний нөөц зэрэг өргөн хүрээнд авч үзэн, реформ хийх асуудлыг Ерөнхий сайдын дэргэдэх “Эдийн засгийн бодлогын зөвлөл”-ийн өнөөдрийн хурлаар хэлэлцлээ. Ингэснээр “Төрийн байгууллагын бүтцийн дахин шинэчлэл”-ийг хийх юм. Энэ хүрээнд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамнаас төрийн үйлчилгээг цахимжуулах, дижитал хөгжлийг түүчээлэх бодлогыг хэрэгжүүлж буй. Тухайлбал, иргэд e-mongolia платформоор дамжуулан төрийн үйлчилгээг цахимаар авах боложийг бүрдүүлсэн. Мөн цахим шилжилтийг орон нутагт хэрэгжүүлж “Цахим аймаг” бодлогын зөвлөмжийг гаргасан. Одоогийн байдлаар Дархан-Уул, Өвөрхангай аймагт амжилттай хэрэгжээд байна. Цаашид бусад аймагт нэвтрүүлэхээр ажиллаж буй. Түүнчлэн эрүүл мэнд, батлан хамгаалах зэрэг бүхий л салбарын цахим шилжилтийг хурдасгах зорилгоор үе шаттай уулзалт зохион байгуулж байна. ЦХИХХ-ны сайдын зөвлөх М.Тулгат “Цахим шилжилт хэмээх нэрийн дор хоорондоо уялдаагүй системийн хөгжүүлэлт хийгдэж байна. Тиймээс төрийн үйл ажиллагааг цахимжуулахад нэгдсэн загвар, дизайн гаргах шаардлага бий. Төрийн үйлчилгээ, цахимжилтад дахин инженерчлэл хийх, хөгжүүлэх тухай яригдаж байна. Мөн платформ хөгжүүлэлтийг цаашид аваад явах төрийн албан хаагчийн чадвар, удирдлагын менежментээс хамаараад тухайн платформыг ашиглахгүй байх, дата бүрддэггүй зэрэг асуудлууд гардаг. Тиймээс төрийн албан хаагчдын цахим ур чадварыг нэмэгдүүлэхэд анхаарах хэрэгтэй” хэмээн ярилаа. ЦХИХХЯ шинэ бүтцээ баталж, Дахин инженерчлэлийн нэгжтэй болсон. Тиймээс Засгийн газрын 36 агентлагт процессын дахин инженерчлэлийг хийхийн тулд шилжилтийн хугацааг тооцох, мөн энэхүү шинэчлэлийг нэгдсэн зохион байгуулалттайгаар зэрэг хийх үү эсвэл асуудал ихтэй яам, агентлагаас эхлэх үү гэдгээ тодорхойлох шаардлагатай. Улмаар хувийн хэвшлийн байгууллагатай хэрхэн хамтарч ажиллах асуудал ч хөндөгдөнө. Төрийн цахим үйлчилгээний зохицуулалтын газрын дарга П.Батбаатар “Агентлаг байгуулагдаад нэг жилийн хугацаанд “Шинэ сэргэлтийн бодлогын хурдасгуур төв”, хувийн хэвшлийн байгууллагтай хамтран жижиг дунд үйлдвэрийн газарт процессын дахин инженерчлэл хийсэн. 35 хүний нөөцтэй жижиг агентлагт үүнийг хэрэгжүүлэхэд 2 сар 15 хоног зарцуулсан. Энэ хүрээнд ЖДҮГ-аас 7-8 байгууллага руу явж бүрдүүлдэг байсан материалыг цахимаар шийдэх боломжийг олгосон. Энэ мэтчилэн шинэчлэл хийх 36 агентлаг бий. Мөн 21 аймгийн мэдээллийг нэгтгэхээр ажиллаж байна. Үүнээс 18 аймаг нь мэдээллээ ирүүлж, 6391 үйлчилгээ үзүүлж буй статистик гарсан. 36 агентлагаас 755 үйлчилгээний жагсаалт ирсэн. Үүнээс цахимжих боломжтой, боломжгүй үйлчилгээнүүд ч бий. Энэ бүгдийг нарийвчлан судалж, ангилах шаардлага үүссэн” гэж онцлов. Үүний зэрэгцээ, тус яам нь Дэлхийн банктай хамтран “Ухаалаг засаг-2” төслийг хэрэгжүүлж байна. Энэ хүрээнд төрийн 100 үйлчилгээнд цахим үйлчилгээний нэгдсэн стандарт нэвтрүүлэхээр зорьж буй. Тухайлбал, e-mongolia системд төрийн бүх үйлчилгээг цахимжуулж, шийдэх бус, яам, агентлаг, төрийн статустай байгууллага бүр тодорхой шаардлага хангасан үйлчилгээг нэгдсэн стандартын дагуу нэвтрүүлэх тухай хөндлөө. Учир нь хоорондоо ямар ч уялдаагүй, төрийн байгууллага бүр өөрийн үйлчилгээгээ иргэдэд санал болгодог ийм замбараагүй байдал үүсжээ. Засгийн газрын Хяналт хэрэгжүүлэх газрын дарга Ч.Өнөрбаяр “Манай байгууллага 2023 онд байгуулагдсан. Энэ хугацаанд “Шинэ сэргэлтийн бодлогын хурдасгуур төв” болон зарим яам агентлагтай хамтран дахин инженерчлэл хийсэн. Гэвч 1992 онд батлагдсан анхны Үндсэн хуульд үндэслээд бүтэц, төрийн байгууллагын чиг үүрэг, хүний нөөцийн бодлого анхны зарчим өнөөдөр ч огт өөрчлөгдөөгүй. Тиймээс иргэн, хуулийн этгээдэд нээлттэй байх, өргөдөл гомдлыг нь цаг алдалгүй шийдвэрлэх, шийдвэр гаргалт, хүний нөөцийн бодлого хаана алдагдаж байна, чиг үүргийн чадамжийг үнэлэх, дүгнэх, хамтарч ажиллах, төрийн бүтээмжийг үр ашигтай, хүртээмжтэй байлгах чиглэлд уялдаатай шийдвэр, бодлогыг хэрэгжүүлдэг байх шаардлагатай. Үүн дээр НҮБ, Дэлхийн банк, Олон улсын зөвлөхтэй хамтран ажиллаж байна. Удахгүй аль чиглэлээр явах нь үр дүнтэй эсэх нь тодорхой болно” гэлээ. Төрийн чадамжийг нэмэгдүүлэх, чадавхийг сайжруулах, төрийн үндсэн үүргийг алдахдуулахгүйгээр шинэчлэх нь чухал. Энэ хүрээнд төрийн байгууллагыг цомхон болгох асуудал ч хэлэлцүүлгийн үеэр хөндөгдсөн. Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүн Ц.Амартөгс “Төрийн байгууллагын бүтцийн шинэчлэлийн хүрээнд зөвхөн албан хаагчдыг ярих бус төрийн байгууллагын тогтолцоо ямар түвшинд байх, төрөөс ямар чиг үүргийг хэрэгжүүлэх, төрийн системээ хэрхэн шинэчлэх тухай хөндөх шаардлага бий. Одоогийн байдлаар Төрийн албаны тухай хуульд зааснаар төрийн албан хаагч 10 гаруй чиг үүргийг хэрэгжүүлж байна. Тиймээс хүний нөөцийн мэдээлэлд аудит хийж, нийт төрийн албан хаагчдыг бүртгэх цахим системийг бий болгоод байна” гэж онцлов. Засгийн газрын Хүний нөөцийн газрын хэлтсийн дарга Ж.Гантулга “Төрийн үйлчилгээг иргэдэд хүргэх, бүтцийн өөрчлөлтийг ярихаас өмнө төрд ямар ур чадвар нөөц байна вэ гэдгийг эхэлж тодорхойлох хэрэгтэй. Төрийн үйлчилгээ авч буй иргэдийн сэтгэл ханамж бага байхад нөгөө талдаа төрийн үйлчилгээ сайн гээд дүгнээд байж болохгүй. Төрийн албан хаагч, хүний нөөцийн бодлогыг тодорхойлохдоо гүйцэтгэлийн үр дүнг тодорхойлдог байх, их өгөгдөлд суурилсан хүний нөөцийн бодлогыг дүгнэх шаардлагатай. Гэтэл төрийн байгууллагын хүний нөөцийн мэдээлэл шинэчлэгддэггүй, архивын шинжтэй байдаг. Ялангуяа боловсролын чиглэлийн мэдээлэл огт байдаггүй. Мэдээллээ өөрсдөө шалгадаг, мэдээлэл нь шинэчилэгдээгүй бол хүний нөөцтэйгөө ярьж, өөрчлөлт оруулдаг байх процесс огт алга. Тиймээс их өгөгдлийн мэдээллийг шинэчлэх зорилгоор өнгөрөгч зургадугаар сард систем нэвтрүүлсэн. Түүнчлэн төрийн албан хаагчдын гүйцэтгэлийн үнэлгээг хийхийн тулд ЗГХЭГ, Койкатай хамтран 2023-2025 онд төсөл хэрэгжүүлж байна. Энэ хүрээнд цахим ур чадварыг нэмэгдүүлэх, удирдах ажилтны чадварыг сайжруулах, гүйцэтгэлийн үнэлгээний шинэ системийг нэмэгдүүлэхээр зорьсон” хэмээн ярилаа. Ордны баруун жигүүрээс зүүн жигүүр рүү бичиг баримт очих гэж 8 дамжлага дамжиж, сар орчмын хугацаа зарцуулж байна. “Цаасгүй засаг” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж буй энэ үед цахим шилжилт хийхэд хөтлөх 109 хуулиа “амилуулах” тухай ч ярилаа. Цаасаар харилцдаг хуучин соёлыг халж, Засгийн газраас гаргасан шийдвэрийг амьдрал дээр хэрэгжүүлэх, төрийн бүх салбарт бүтээмж нэмэгдүүлэх, Төрийн албанд реформ хийх тухай хөндөв. Профессор, МУИС-ийн Бизнес сургуулийн захирал Н.Батнасан “Бүтцийн шинэчлэл хийхээс өмнө энэхүү шинэчлэлийн систем нь Олон улсад хөрвөх чадвартай эсэхийг тодорхойлох нь чухал. Жишээлбэл, ГЕГ-ын системийг гурван удаа шинэчилсэн боловч ашиглаж чадахгүй байна. Шинэчлэлийн системээ гадаадын мэргэжилтнүүдээр хийлгэж, өнөөх нь нутагшдаггүй. Тиймээс өөрсдөө эх кодоо бүтээх, хийх шаардлага байна. Мөн төр цомхон бүтэцтэй бизнесийн зарчмаар ажилладаг корпорац шиг болох. Түүнчлэн төрд санах ой, уураг тархи алга. Төрийн байгууллага Их дээд сургуулийг түшиглэсэн “Тинк Танк” байгуулах, Их сургуулийн эрдэмтэн мэргэдтэй хамтран ажиллах хэрэгтэй” хэмээн ярилаа. Эдийн засгийн бодлогын зөвлөлийн Нарийн бичгийн дарга Б.Дөлгөөн “Шинэ сэргэлтийн бодлогын хурдасгуур төвөөс төрд байгаа их өгөгдөлд анализ хийсэн. Тус судалгаагаар төрийн албанд голч дүн багатай хүмүүс үлдэж, өндөр голч дүнтэй мэргэжилтнүүд ажлаас гардаг нь харагдсан” хэмээн ярив. Түүнчлэн төрийн байгууллагууд лицензтэй програм болох “0ffice 365” ашиглах, улмаар

Соронзон орны хувьслыг бүртгэх өндөр нарийвчлал бүхий станцыг байрлууллаа

2024-09-03

Ази, Номхон далайн орнуудын сансрын хамтын ажиллагааны байгууллагын 2018 оны удирдах зөвлөлийн XII хурлаар “Газар дээрх геофизикийн судалгааны багаж төхөөрөмжийн өгөгдөл болон сансрын хиймэл дагуулын мэдээллийг нэгтгэн, болзошгүй хүчтэй газар хөдлөлтийн урьтал үзэгдлийг тандах” төслийн хүрээнд гишүүн орнууддаа соронзон орны өөрчлөлтийг бүртгэх магнитометр төхөөрөмжийг суурилуулахаар баталсан. Энэхүү төслийн хүрээнд 2023 онд БНХАУ-ын ШУА-ийн “Сансар судлалын үндэсний төв”-ийн инженер, техникийн ажилтнууд Монгол Улсад хүрэлцэн ирж, “Соронзон орны хувьслыг бүртгэх өндөр нарийвчлал бүхий станц”-ыг Улаанбаатар хотоос баруун тийш Шинжлэх Ухааны Академийн харьяа Одон орон, геофизикийн хүрээлэнгийн Таван толгой дахь станцад байрлуулах газрыг сонгосон. Болзошгүй хүчтэй газар хөдлөлийн дунд болон богино хугацааны урьтал шинжийг илрүүлэх, газар хөдлөлтийг урьдчилан таамаглах, соронзон орны өөрчлөлтийг бүртгэх энэхүү төхөөрөмжийг Ази, Номхон далайн орнуудын сансрын хамтын ажиллагааны байгууллагын тус төслийг хариуцсан мэргэжилтнүүд, БНХАУ-ын ШУА-ийн “Сансар судлалын үндэсний төв”-ийн инженерүүд болон Монгол Улсын Шинжлэх ухааны академийн Одон орон, геофизикийн хүрээлэнгийн судлаачид хамтран суурилуулав.