Харилцаа холбооны 100 жил: Улс орныг телевизжүүлэх бодлого хэрэгжиж эхлэв

ҮЙЛ ЯВДАЛ

2022.07.19

“Зурагт радиогийн нэвтрүүлгийг цаашид сайжруулах арга хэмжээний тухай” МАХН-ын Төв хорооны Улс төрийн товчооны 64-р тогтоол 1969 оны 3 дугаар сарын 6-нд гарч, “Улс орныг зурагт радиожуулах” асуудлыг дэвшүүлэн тавих үүргийг Холбооны яаманд даалгасан юм. Ийнхүү телевизийн нэвтрүүлгийг үзэх хүрээг нэмэгдүүлэх талаар тухайн үеийн Радио, телевизийн техникийн төв Холбооны үйлдвэрлэл шинжилгээний институт хамтран ажилласны үр дүнд анхны дахин дамжуулах станцыг Төв аймагт дараа нь Налайхад хэрэгжүүлснээр цаашид орон нутгийг телевизжүүлэх асуудал ээлж дараатайгаар хэрэгжиж эхэлсэн түүхтэй. Тухайлбал, Үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийг маргааш нь зөөж үзүүлэх аргуудыг 1972 оноос Дарханд, 1973 оноос Дорнод, Эрдэнэтэд, 1975 оноос Дорноговь, Хөвсгөл аймгуудад ашиглаж, улмаар радио релений станцууд байгуулагдаж дуустал энэ аргаар аймгийн төвүүдийг телевизжүүлэх асуудлыг шийдвэрлэж байв. Үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийн зэрэгцээ тухайн үеийн Зөвлөлтийн төв телевизийн нэвтрүүлгийг нийслэл, орон нутагт үзүүлэх боломж нь “Орбита” станц байгуулах явдал байсныг ЗХУ өөрийн хөрөнгөөр барьж байгуулж өгөх асуудал шийдвэрлэгдэж, 1969 оны 4 дүгээр сарын 12-ны өдөр суурийг нь тавиад 1970 оны 1 дүгээр сард ашиглалтад оруулжээ. Тус станцын нэвтрүүлгийг үндэсний телевизийн нэвтрүүлэг гардаггүй Лхагва гаригийн 17.00-22.30, Бямба гаригийн 13.00-17.00 цагуудад УКВ станцаар цагийн хязгаартайгаар дахин дамжуулж байсныг 1973 оны 1 дүгээр сард Улаанбаатар хотод 100 Вт-ын чадалтай телевизийн дахин дамжуулах станц ашиглалтад орсноор Улаанбаатар хотод хоёр сувгаар нэгэн зэрэг телевизийн нэвтрүүлэг хүлээн авч үзэх техникийн боломж бүрджээ. Монгол Улсын цахилгаан холбооны нэгдсэн сүлжээ байгуулах, радио телевизийн дамжуулах сүлжээг өргөтгөх 1970-1990 онд хөгжүүлэх төлөвлөгөөг ЗХУ-ын Холбооны яамны эрдэм шинжилгээ, зураг төслийн институтэд Монгол Улсын мэргэжилтнүүд оролцон боловсруулжээ. Тус төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх, БНМАУ байгуулагдсаны 50 жилийн ой тохиож байгааг тохиолдуулан ЗХУ-аас 60 сая рублийн буцалтгүй тусламжийн хүрээнд 4000 км урт радио релений шугам байгуулж өгснөөр үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийг тухайн цаг үед нь орон даяар дахин дамжуулах сүлжээний суурь тавигдсан юм. Тухайлбал, Радио релений шугам Улаанбаатар-Дашинчилэн-Булган-Эрдэнэтийн чиглэл 1980 оны 4 дүгээр сарын 22 өдөр, Дашинчилэн-Арвайхээр-Баянхонгор-Алтай-Өлгийн чиглэл 1981 оны 11 дүгээр сарын 28 өдөр, Улаанбаатар-Өндөрхаан-Баруун-Урт-Чойбалсангийн чиглэл 1985 оны 12 дугаар сарын 20-ны өдөр тус, тус ашиглалтанд орсон бол 1985-1990 онуудад Улаанбаатар-Дархан-Сэлэнгэ, Улаанбаатар-Чойр-Бор-Өндөр-Сайншанд, Чойр-Мандалговь-Даланзадгадын чиглэлүүд ээлж дараатайгаар ашиглалтад орж, тус шугамын дагуу байрлах 100Вт-ын чадалтай “РЦТА” маркийн телевизийн дахин дамжуулах 86 ш станц ажиллаж, үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийг Радио релений шугамын дагуух сум сууринд түгээн хүргэж байжээ.

1976 онд ЗХУ-д сансрын хиймэл дагуулын “Экран” систем ашиглалтад орж, жижиг суурин газруудыг телевизжүүлэхэд өргөн ашиглаж эхэлжээ. “Экран” систем нь 0,7 гГц–ын зурваст ажилладаг, хиймэл дагуул нь Дорнод уртрагийн 99 градуст байрлалтай үйлчлэх хүрээ нь 9 сая кв.м талбайг бүрэн хамарсан, түүний дотор манай орны нутаг дэвсгэр бүрэн хамрагдаж байсан нь тус системийг ашиглан Радио релений шугамаас бусад хот суурин газруудыг телевизжүүлэх боломж бүрдсэн байна. Ийнхүү анхны 20 ш “Экран” системийн станцыг ЗХУ-ын буцалтгүй тусламжийн хүрээнд шийдвэрлүүлж бүх аймгуудад 1980 оны босгон дээр ашиглалтад оруулсан бол 1981-1990 онуудад нийтдээ 400 гаруй сум сууринд суурилуулж, бүх сум сууринг телевизжүүлэх ажил 10 жилийн хугацаанд хийгдэж, телевизийн нэвтрүүлэг хүлээн авч үзэх хоёр сувгийн сүлжээтэй, нийт хүн амын 60 гаруй хувь нь зөвлөлтийн телевизийн нэвтрүүлэг, 42 хувь нь үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийг шууд хүлээн авч үзэх техник технологийн боломжтойгоор 1990 он буюу зах зээлийн эдийн засаг руу шилжжээ.

1980 оны 4 дүгээр сарын 4-ний өдрийн СнЗ–ын “Холбооны буцалтгүй тусламжийн объектуудыг ашиглалтад хүлээн авах зарим арга хэмжээний тухай” 138-р тогтоолоор Холбооны Яамны “Радио телевизийн техникийн төв”-ийг өргөтгөн “Радио релей, радио телевизийн техник ашиглалтын газар”-ыг байгуулж, даргаар нь Ц.Мятав томилогдон, улс орны хэмжээнд байгуулагдсан радио релей, радио телевизийн дамжуулах сүлжээний техник ашиглалтыг хариуцан ажиллах болов.

Телевизийн өргөн нэвтрүүлэг хиймэл дагуулын системд шилжив

Монгол орны өргөн уудам нутаг дэвсгэрт байрласан бүх сум суурин газруудад үндэсний телевизийн сүлжээг зохион байгуулах ганц арга нь сансрын холбооны хиймэл дагуул ашиглах нь эдийн засгийн үр дүнтэй нь нотлогдсон энэ цаг үед буюу 1990- ээд онд “Азиасат-1” хиймэл дагуулыг ашиглаж, Ардын хувьсгалын 70 жилийн ойн өмнө үндэсний телевизийн сувгаар улс орныг бүрэн телевизжүүлэхээр шийдвэрлэв.

БНМАУ-ын Засгийн газрын 1990 оны 111 дүгээр тогтоолын дагуу тэр үеийн “Холбооны ерөнхий газар” 1991 онд Азийн хиймэл дагуулын байгууллагатай “Азиасат-1” системийн хиймэл дагуулаас “СИ” зурвасын сувгийг 7 хоногт 34 цагийн телевизийн нэвтрүүлэг дамжуулах зорилгоор түрээслэн авч ашиглах гэрээг таван жилийн хугацаатай байгуулжээ.

Телевизийн үндэсний нэвтрүүлгийг сансрын хиймэл дагуул ашиглан орон нутагт дамжуулах тухай гэрээг ДБЯ–ны Холбооны Ерөнхий газар – Азиасат компанийн хооронд 1991 оны 3 дугаар сарын 22-ны өдөр гэрээ байгуулж, 1991 оны 6 дугаар сарын 12-ны өдөр Азиасатын хиймэл дагуулд Монголын үндэсний нэвтрүүлгийг хүргэх газрын станцыг Монгол Улсын хөрөнгөөр байгуулж ашиглалтад оруулсан байна. Улмаар 1991 оны Ардын хувьсгалын 70 жилийн ойгоор бүх аймаг, сум суурин газрууд Азиасат хиймэл дагуулаар дамжуулан үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийг хүлээн авч үзэх боломж бүрдэв.

Тухайн үед Холбооны сайдаар ажиллаж байсан Б.Баатар дурсахдаа “…Орон нутгийг телевизжүүлэх тендерийг олон улсын хэмжээнд зарлан Япон улсын “NEC” корпорац шалгаран “Азиасат-1” хиймэл дагуулын нэвтрүүлэх ба хүлээн авах газрын станцыг барьж байгуулсан юм. Сумуудад тавих 306 хүлээн авах станцыг дагалдах төхөөрөмжийн хамтаар БНХАУ-д захиалан хийлгэсэн боловч санхүүжилтийн асуудлыг шийдвэрлэж чадахгүй бэрхшээл тулгарсныг Ерөнхийлөгч П.Очирбатад танилцуулахад БНСУ-ын “Дэвү” корпорацаас 1.2 сая ам.долларын тусламж авч шийдвэрлэж, 1991 оны 7 дугаар сарын 4-ны өдөр мэргэжилтэн Арвинцогтын хамт ачааны хоёр онгоц хөлөглөн авчирч байсан билээ…” гэжээ. Ийнхүү улс хувьсгалын 70 жилийн ойн босгон дээр Радио релей, радио телевизийн техник ашиглалтын газрын /РРРТТАГ/ хамт олон богино хугацаанд бүх сум суурин газруудад суурилуулан хийж гүйцэтгэн, Үндэсний их баяр наадмаар орон даяараа үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийг сансраас хүлээн авч үздэг болжээ.

Ийнхүү анх удаа хиймэл дагуулын “Азиасат-1” /1991-1998он/ системийг ашиглан үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийг орон нутагт хүргэх, түрээсийн төлбөрийг сарын 76,583.34 ам.доллар байхаар гэрээлж, 7 хоногийн 6 өдөр 18.00-23.00 цагт ажиллаж байхаар тусгажээ. “Азиасат-1” системийг 1991-1998 он хүртэл 7 жил ашигласны дараа өөр хиймэл дагуулын сувагт шилжүүлж, дахин шинэ суваг түрээслэх талаар тухайн үеийн Дэд бүтцийн хөгжлийн яамнаас ажлын хэсэг гарч ажилласан байна. Хиймэл дагуулын суваг түрээслэх хамгийн оновчтой хувилбарыг сонгох ажлын хүрээнд Интерспутникийн “Экспресс-6” , “Азиасат-2”, “Интелсат-66” системүүдийг судалж үзэн, хоногийн 24 цагийн турш ашиглах, төлбөр нь хямд зэргийг үндэслэн хоёр дахь удаагаа хиймэл дагуул түрээслэхээр “Интелсат”–ыг/1998-2006 он/ сонгож, 1998 оны 4 дүгээр сарын 1-ний өдрөөс эхлэн ашиглахаар болсон бөгөөд “Хиймэл дагуулын сувгийг шилжүүлэх тухай” Монгол Улсын Засгийн газрын 1998 оны 3 дугаар сарын 11-ний өдрийн 32 тоот тогтоол гарч хэрэгжүүлсэн байна.

Орон нутагт үндэсний телевизийн өргөн нэвтрүүлгийг олон сувгаар дахин дамжуулах Монгол Улсын Засгийн газрын 2006 онд гарсан бодлого, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд техник технологийг сонгох, үйлдвэрлэгч, нийлүүлэгчийг олох, зохих журмын дагуу тендер зарлаж хэрэгжүүлэх, түүнд хяналт тавих ажлыг тухайн үед шинээр байгуулагдсан Засгийн газрын тохируулагч агентлаг -Мэдээлэл, Харилцаа холбоо, Технологийн газраас /дарга Ч.Сайханбилэг/, томилогдсон ажлын хэсэг /Бодлого хэрэгжилтийн хэлтсийн дарга А.Мөнхбат, мэргэжилтэн Зоригтбаатар, Бодлогын хэлтсийн дарга Амгаланбат, зөвлөх Л.Банзрагч, РТСГ–ын дарга Т.Гантөмөр, МХС ТӨК-ний мэргэжилтэн З.Гантөмөр/ хариуцан гүйцэтгэсэн байна. Тус газраас зарласан “Орон нутагт олон сувгийн телевизийн нэвтрүүлгийг хүлээн авч дахин дамжуулах техник тоног төхөөрөмжийг нийлүүлэх” тендерт “Сансар кабель”-ийн телевиз шалгарч хэрэгжүүлсэн байна. Ийнхүү манай улс хиймэл дагуул түрээслэн ашиглах гэрээгээ 3 дахь удаагаа өөрчлөн 66 градуст байрлалтай хиймэл дагуулын “Интелсат-66” системээр/2006-2010 он/ 373 сум сууринг телевизжүүлэв.

1967 онд ашиглалтад орсон УКВ станцын “Якорь” станцыг 2 ба 4 дүгээр сувгийн АТРС маркийн ЗХУ-д үйлдвэрлэсэн 5 кВт хүчин чадалтай шинэ станцаар шинэчлэн ашиглалтад оруулж УБ хотын иргэд чанартай өнгөт нэвтрүүлэг хүлээн авч үзэх болжээ.

БНМАУ-ын ЗГ–ын 1991 оны 11 дүгээр сарын 19-ний өдрийн 325 дугаар тогтоолоор радио телевизийн нэвтрүүлэг дамжуулах чиг үүрэг бүхий их хүчний радио станцууд болон УКВ станцыг Холбооны Яамны РРРТТАГ-аас РТХЭГ–ын мэдэлд шилжүүлэв.

Үндэсний телевизийн нэвтрүүлгийг хиймэл дагуулаар 24 цагийн турш дамжуулж байх гэрээг үндэслэн орон даяар “Азиасат”-аас “Интелсат” хиймэл дагуулын систем рүү шилжив.

2 ба 4 дүгээр сувгийн дамжуулах станц тархалтын хүрээний зураглал

1991 онд ашиглалтанд орсон телевизийн 2 ба 4 дүгээр сувгийн дамжуулах станц

Мэдээлэл бэлтгэсэн: Захиргаа, удирдлагын газрын ахлах мэргэжилтэн Н.Цэвээндарь

Монгол Улсын Зөвлөх инженер Т.Гантөмөр

Бусад мэдээ

Чуулган: Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийлээ

2021-12-16

ҮЙЛ ЯВДАЛ Чуулган: Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийлээ 2021.12.16 Монгол Улсад арав гаруй жил батлагдаж чадахгүй байсан Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг УИХ-ын өнөөдрийн /2021.12.16/ чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэж, эцэслэн батлах бэлтгэл хангуулахаар Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо болон Инновац, цахим бодлогын байнгын хороонд шилжүүллээ. “Кибер аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр сүүлийн 10 гаруй жилийн хугацаанд АНУ, ОХУ, БНХАУ, ХБНГУ, БНСУ, Япон, Хорват, Унгар, Гүрж, Литви, Латви, Сингапур, Эстони зэрэг улсууд бие даасан хуулиа батлан гаргасан аж. Монгол Улсын хувьд Үндэсний аюулгүй байдлын тухай хууль, “Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдлын үзэл баримтлал”-д мэдээллийн аюулгүй байдлыг үндэсний аюулгүй байдлын нэг бүрэлдэхүүн хэмээн тодорхойлсон. Гэсэн хэдий ч кибер аюулгүй байдлын индексийн гол үзүүлэлт болох хууль эрх зүйн орчин бүрдээгүй, үндэсний кибер халдлага, зөрчлөөс сэргийлэх, хариу үйлдэл үзүүлэх чиг үүрэг бүхий байгууллага байхгүй, хамтын ажиллагаа дутмаг байна. Кибер аюулгүй байдлын тухай хуулийн төслийн зорилт нь кибер аюулгүй байдлыг хангах үйл ажиллагааны зарчим, эрх зүйн үндсийг тогтоох, кибер орчин дахь мэдээллийн бүрэн бүтэн, хүртээмжтэй, нууцлагдсан байдлыг хангахтай холбогдсон харилцааг зохицуулахад оршино. Цаашлаад цахим мэдээлэлд хандах, боловсруулах, ашиглах, түгээхэд ашиглагддаг мэдээллийн систем, мэдээллийн сүлжээ, тэдгээрийг эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэх, халдлага зөрчлийг илрүүлэх, таслан зогсоох, хариу үйлдэл үзүүлэх, нөхөн сэргээх замаар кибер аюулгүй байдлыг хангах дараах харилцааг зохицуулахаар тусгасан. Үүнд: Монгол Улсын хэмжээнд нэгдсэн удирдлага, зохион байгуулалттайгаар кибер аюулгүй байдлыг хангах хууль эрх зүйн орчныг бүрдүүлэх, Кибер орчинд дундын мэдээллийн систем боловсруулах, хадгалах, түгээх, цахим тооцооллын үйлчилгээ эрхэлж буй болон тэдгээрт мэдээллийн технологийн үйлчилгээ үзүүлэгч этгээдийн эрх, үүргийг тодорхойлох, Кибер аюулгүй байдал алдагдсанаар хэвийн үйл ажиллагаа нь доголдож Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдал, нийгэм, эдийн засагт хохирол учруулж болох мэдээллийн систем, мэдээллийн дэд бүтэц бүхий байгууллагыг “Онц чухал мэдээллийн дэд бүтэцтэй байгууллага” гэж тодорхойлон, тэдгээр байгууллагын аюулгүй байдлыг хангах зохицуулалтыг тодорхойлох, Төрийн байгууллага хооронд, төр-хувийн хэвшил, иргэд кибер халдлага, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авах, нөхөн сэргээх талаар тогтмол мэдээ, мэдээлэл солилцож байх асуудлыг зохицуулсан. Хуулийн төсөлд тусгасан шинэлэг зохицуулалт бүхий харилцаа нь мэдээллийн аюулгүй байдлын аудит хийх харилцааг хуульчилсан. Учир нь кибер аюулгүй байдлыг хангах арга хэмжээ нь мэдээлэл, түүнийг агуулах мэдээллийн сан, ашиглах боломжийг бүрдүүлэх мэдээллийн систем, хүний нөөц, техник технологийн арга хэмжээ, эдгээрийн харилцан уялдаа холбоог зохицуулсан бодлого, дүрэм журам, төлөвлөгөө, зохион байгуулалтын үйл ажиллагаа болон хөндлөнгийн хараат бус хяналт шалгалтын чиг үүрэг бүхий аудитын үйл ажиллагааг шаарддаг олон улсын жишгийн дагуу энэ харилцааг оруулж ирсэн ажээ. Share on facebook Share on twitter Бусад мэдээ

Э.Батшугар: Монгол Улсын Засгийн газар сансар судлалын салбарт онцгой ач холбогдол өгч байгаа

2025-08-29

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Э.Батшугар өнөөдөр Ази, Номхон далайн сансрын хамтын ажиллагааны байгууллагын (АНДСХАБ) Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жианг Хуй-г хүлээн авч уулзлаа. Уулзалтын үеэр хоёр тал сансар судлалын салбарын хөгжлийн чиг хандлага, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх боломж, хүний нөөцийн чадавхыг нэмэгдүүлэх хөтөлбөрүүд болон ирээдүйн төслүүдийн талаар өргөн хүрээнд санал солилцов. Ази, Номхон далайн сансрын хамтын ажиллагааны байгууллагын (АНДСХАБ) Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Жианг Хуй Ерөнхий нарийн бичгийн даргаар томилогдсоноос хойш гишүүн орнуудын хамтын ажиллагааг шинэ шатанд гаргах, сансрын технологи, тандан судалгааны төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүлэх зэрэг зорилтоо танилцууллаа. БНХАУ-ын зүгээс АНДСХАБ-ын үйл ажиллагаанд томоохон дэмжлэг үзүүлдэг бөгөөд, гишүүн орнуудад сансар судлал, сар судлал, тандан судалгаа, навигацийн технологийн чиглэлээр хүний нөөцийг чадавхжуулах, техник тоног төхөөрөмжөөр хангах зэрэг бүх талын боломжуудыг олгож байна. Мөн хүний нөөцийг чадавхжуулах хөтөлбөрийн хүрээнд гишүүн орнуудын өндөр технологи, СТЕМ боловсролын чиглэлд түлхүү анхаарахаар төлөвлөж байгаагаа илэрхийлээд өнгөрсөн 16 жилийн хугацаанд нийт 50 оюутан холбогдох магистр, докторын хөтөлбөрт Монгол Улсаас хамрагдсан талаар онцоллоо. Сайд Э.Батшугар: Монгол Улсын Засгийн газар сансар судлалын салбарт онцгой ач холбогдол өгч байгааг дурдаад, хамтарсан сургалт, семинар болон төсөл хөтөлбөрүүдийг хэрэгжүүдэхэд бүх талаар дэмжлэг үзүүлэхээ илэрхийлэв. Улмаар ирэх онд зохион байгуулах сансрын технологийн арга хэмжээний хүрээнд хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх, төсөв санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэх талаар санал солилцож, талуудын хамтын ажиллагааг улам бататгах талаар тохиролцлоо. Ази, Номхон далайн сансрын хамтын ажиллагааны байгууллага /АНДСХАБ/ нь сансар, огторгуйг энхийн зорилгоор ашиглахад дэмжлэг үзүүлэх, гишүүн болон бүс нутгийн орнуудын дунд сансрын шинжлэх ухаан, сансрын технологи, хэрэглээний чиглэлээр хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх зорилго бүхий Засгийн газар хоорондын байгууллага бөгөөд үндсэн үйл ажиллагаагаа албан ёсоор 2008 оноос эхлүүлж, 2009 оноос Нэгдсэн үндэстний байгууллагын Сансар огторгуйг энхийн зорилгоор ашиглах хороонд ажиглагч гишүүнээр элсэн ажиллаж байна. Манай улсын хувьд АНДСХАБ-ын шугамаар зохион байгуулагддаг зайнаас тандан судлал, сансрын технологи, сансрын хууль зэрэг асуудлаар бүс нутгийн хурал, зөвлөгөөнд тогтмол оролцохоос гадна салбарын мэргэжилтнүүдийг сургалтад хамруулах, туршлага солилцох, гадаадын экспертийн зөвлөгөө авах, сургалт, судалгаа хийх, төсөл хэрэгжүүлэх зэрэг хэлбэрээр нягт хамтран ажилладаг. Тухайлбал, сансрын технологийн салбарт ажиллах мэргэжилтнүүдийн чадавхыг сайжруулах зорилгоор АНДСХАБ-аас БНХАУ-ын Бэйханг их сургууль мөн Баруун Хойд Политехникийн Сургууль, Харбины технологийн дээд сургуульд “Сансрын технологийн хэрэглээ”, “Зайнаас тандан судлал”, “Микро хиймэл дагуул”, “Сансрын хууль, эрх зүй” зэрэг чиглэлээр доктор болон магистрын зэрэг олгох тэтгэлэгт хөтөлбөр болон богино хугацааны сургалтуудыг жил бүр зохион байгуулдаг. Манай улсаас Онцгой байдлын ерөнхий газар, Шинжлэх ухааны академи, түүний харьяа Одон орон, геофизикийн хүрээлэн, Физик, технологийн хүрээлэн, Ус цаг уур, орчны судалгаа, мэдээллийн хүрээлэн, Монгол Улсын их сургууль, Шинжлэх ухаан, технологийн их сургуулиудтай хамтран ажиллаж байна. ЦАХИМ ХӨГЖИЛ, ИННОВАЦ, ХАРИЛЦАА ХОЛБООНЫ ЯАМ

Дроны хууль, туршилтын бүс, сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулах ажлын хэсэг хуралдлаа

2025-03-14

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү дроны хуулийн төсөл, туршилтын бүс байгуулах, дрон нисгэгч операторуудыг сургах сургалтын хөтөлбөр боловсруулах гурван ажлын хэсэг байгуулсан. Тус ажлын хэсгүүд энэ сарын 13-ны өдөр хуралдлаа. Ажлын хэсэгт, Радио телевизийн үндэсний сүлжээ УТҮГ, Батлан хамгаалах яам, Зэвсэгт хүчний жанжин штабын Агаарын цэргийн командлал, ШУТИС, ШУА-ийн Физик, технологийн хүрээлэн, Монголын Дрон нисгэгчдийн холбоо, Хобби зон ХХК болон Дроны улсын аварга шалгаруулах анхдугаар тэмцээнд шүүгчээр ажилласан н.Цэнд-Очир нар ажиллаж байна. Монгол Улсад 2016 оноос эхлэн нисгэгчгүй нисэх төхөөрөмж буюу дроны хэрэглээ бий болж, өнөөдөр энэ чиглэлд Улсын аварга шалгаруулах анхдугаар тэмцээнийг зохион байгуулсан билээ. Дроны эдийн засаг манай улсад төдийлөн судлагдаагүй байгаа ч дэлхий эдийн засагт түүний оруулах хувь нэмэр асар хурдацтай нэмэгдэж байна. Иймд дроны хууль эрх зүйн орчныг нь бий болгох, туршилтын талбай байгуулж, тэмцээн уралдааныг тогтмол зохион байгуулж, хүүхэд залуучуудын бүтээлч сэтгэлгээг дэмжих, дрон нисгэгч операторуудыг сургах, спортын тамирчдад зэрэг цол өгөх зэргээр тус салбарыг олон төрлөөр хөгжүүлж, эдийн засагт оруулах хувь нэмрийг нь нэмэгдүүлэх үүднээс Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү бүх талын оролцоог хангасан ажлыг хэсгийг байгуулж, хуралдууллаа. Ажлын хэсгийн хурлаар дроны хуулийн төсөлтэй холбоотойгоор дэлхий нийтийн чиг хандлага, дроны бүртгэл, дрон нисгэгч операторуудыг сургах сургалтын хөтөлбөр, туршилтын бүсийг хэрхэн үр ашигтай ажиллуулах зэрэг асуудлыг хэлэлцэв. Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яам Баянзүрх-Налайх дүүрэг болон Дархан-Уул аймагт дроны туршилтын бүс байгуулахаар болсон. Тус бүсэд олон улсын төлөөлөгчид зохион бүтээсэн дроноо турших, тэмцээн уралдааныг тогтмол зохион байгуулах чиглэлээр ашиглахаар төлөвлөж байна. Ингэснээр гаднын хөрөнгө оруулалт нэмэгдэж, дрон хэмээх нисгэгчгүй нисэх төхөөрөмж Монгол Улсын эдийн засагт хувь нэмрээ оруулж эхлэх юм. Үүний зэрэгцээ, дроны улсын аварга шалгаруулах анхдугаар тэмцээнээс хойш хүүхэд, залуучуудын дунд дрон зохион бүтээх хандлага нэмэгджээ. Иймд дээрх туршилтын бүс нь хүүхэд залуучуудын бүтээлч сэтгэлгээг дэмжих тэмцээн уралдааны төв болох боломжтой юм. Түүнчлэн дрон нисгэж буй залуучуудыг сургах, энэ чиглэлд албан ёсны гэрчилгээжүүлэх ажлыг хийх нь чухал гэдгийг талууд онцоллоо. Ингэснээр Монгол Улсад дрон нисгэх албан ёсны эрхтэй операторууд бий болох, спортын тамирчдад зэрэг дэв өгөх, дрон нисгэхтэй холбоотой мэдлэггүйн улмаас гарч болох үр дагаваруудаас урьдчилан сэргийлэх боломжтой юм. Одоогоор Монгол Улсад дрон борлуулж буй компаниуд дрон худалдан авч буй иргэд олон нийтэд анхан шатны мэдлэгийг олгож байна.