Х.Магсаржавын цэрэг буюу Холбооны анхны сайд Дэчингийн Дэндэв

ҮЙЛ ЯВДАЛ

2021.11.03

Аливаа салбар, салбарынхаа үүсэл хөгжлийн ойг тэмдэглэхдээ түүний туулж өнгөрүүлсэн түүхэн замналыг бичиж үлдээхийг эрхэмлэдэг бөгөөд энэ нь тухайн салбарын түүх болдог. Түүх бол өнгөрсөн замын дурсамж бөгөөд ирээдүйн хөгжлийн чиглүүр болдог билээ. Монгол Улсад орчин цагийн харилцаа холбооны салбар үүсч хөгжсөний 100 жилийн ой 2021 онд тохиохтой холбогдуулан харилцаа холбооны салбарт хувь нэмрээ оруулсан хүмүүний түүхийг цувралаар оруулж байгааг хүлээн авна уу. Х.МАГСАРЖАВЫН ЦЭРЭГ БУЮУ ХОЛБООНЫ АНХНЫ САЙД ДЭЧИНГИЙН ДЭНДЭВ Тэрээр 1902 онд Засагт хан аймаг Баатар вангийн хошуу одоогийн Говь-Алтай аймгийн Бигэр сумын нутагт төрсөн. Ардын хувьсгалын партизан. 19 настайдаа Хатанбаатар Магсаржавын цэрэгт элсэн орж Оросын цагаан хааны цэрэгтэй байлдаж яваад Ерөнхий сургуулийн холбооны ангид орж суралцаад 1926 онд төгсөж, холбооны мэргэжил эзэмшсэн ахмад холбоочин. Цэргийн ерөнхий сургуулийн холбооны салааны даргаар ажиллаж байгаад 1929 оны 9 дүгээр сарын 20-нд салааг нь цэргийн яамны хурдан шуудангийн салаатай нэгтгэж, Цэргийн яамны холбооны тусгай суманг байгуулахад сумангийн даргаар томилогдож, холбооны суманг өргөтгөж, 1931 оны 10 дугаар сарын 30-нд холбооны тусгай хороо болгосон бөгөөд тусгай хорооны даргаар томилогдсон байна. Цэргийн яамны дайчлахын туслах, цэргийн ерөнхий сургуулийн штабын дарга, Сангийн яаманд цэргийн асуудал хариуцсан түшмэлийн ажил хийж байгаад 1939 онд Хагас цэрэгжүүлсэн Монголын харилцаа холбооны ерөнхийлөн захирах албыг байгуулахад даргаар томилогдож, улмаар 1944 оны 5 дугаар сарын 9-нд Монгол Улсын харилцаа холбооны яам байгуулагдахад анхны сайдаар томилогдож, 1946 он хүртэл сайдын албыг хашжээ. Тэрээр Монголын харилцаа холбоог хөгжүүлэн бэхжүүлэхэд өөрийн ухамсарт амьдрал, хүч чадлаа дайчлан ажиллаж явсан ахмад холбоочин билээ. Мэдээллийг бэлтгэсэн: Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газрын Захиргаа, удирдлагын газрын ахлах мэргэжилтэн Н.Цэвээндарь

Бусад мэдээ

Монгол Улсын шуудан холбооны түүхийн он дарааллын бичиг

2020-10-23

ҮЙЛ ЯВДАЛ Монгол Улсын шуудан холбооны түүхийн он дарааллын бичиг 2020.10.23 Аливаа салбар, салбарынхаа үүсэл хөгжлийн ойг тэмдэглэхдээ түүний туулж өнгөрүүлсэн түүхэн замналыг бичиж үлдээхийг эрхэмлэдэг бөгөөд энэ нь тухайн салбарын түүх болдог. Түүх бол өнгөрсөн замын дурсамж бөгөөд ирээдүйн хөгжлийн чиглүүр болдог билээ. Монгол Улсад орчин цагийн харилцаа холбооны салбар үүсч хөгжсөний 100 жилийн ой 2021 онд тохиохтой холбогдуулан өнөөгийн шуудан, харилцаа холбооны нэгдсэн сүлжээ, радио релей, интернэтийн онолын зарчим анх Монголд үүссэн талаар технологийн харьцуулалт хийх замаар нарийвчлан судалж үзэх сонирхлын үүднээс олж авсан түүхийн зарим эх сурвалж мэдээллийг нэгтгэн энэхүү шуудан холбооны түүхийн он дарааллын бичгийг толилуулж байна. Мэдээллийн технологийг хүн төрөлхтний түүхэнд гарсан 3 том хувьсгалын нэг гэж үздэг. Өнөөдөр шинэ түүхийн их талбарыг холбон зангидаж буй мэдээллийн их суваг бол интернет. Гэтэл сонирхолтой нь тэрхүү интернетийн үндсэн загвар бүр XIII зууны Еврaзийн тал нутгийн нүүдэлчдийн их гүрэнд үүссэн нь бодит юм. Чингисийн Их гүрэнд өргөн уудам Евразийг нэгэн сүлжээнд холбож байсан харилцаа холбооны арга зарчим байсан ба энэ нь өртөө. Их Монгол Улсын байгуулсан шуудан өртөөг одоогийн шуудангийн төдийгүй харилцаа холбооны сүлжээний анхдагч гэж үзэж болно. Уншигч мэргэн авхай таныг энэхүү бичвэрийг шүүн тунгааж, саналаа tseveendari@cita.gov.mn цахим шуудангаар илгээж, бидний ажилд дэмжлэг үзүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байна. МЭӨ III-II зуун: Эртний нүүдэлчин Монголын харилцаа холбооны гол хэрэглүүр нь морьт элч, галын дохио, дарцаг, утаа зэрэг зүйлс байсан. Монгол Улсад манай тооллын өмнөх III зууны сүүлч II зууны эхнээс Хүннү Улсад “Оуто ван” буюу өртөө ван хэмээх албан тушаал байжээ. Монголын өртөө дэлхийн шуудангийн түүхэнд анхны өртөөчилсөн шуудан байсан бөгөөд орчин цагийн харилцаа холбооны үүсэл болсон. XII зуун /1228-1241/ Чингис хааны гуравдугаар хүү Өгөөдэй хаан харилцаа холбооны өвөг эцэг болох морин өртөөг үүсгэж анхны тив хоорондын Шуудан холбоог байгуулжээ. 1232-1233 он: Өгэдэй хаан өртөө шуудангийн ажлыг эмх журамтай болгоход чиглэсэн зарлиг гаргаж, улмаар өртөө замыг зөвхөн Монгол нутагт төдийгүй Эзэнт гүрний уудам нутаг, ялангуяа Хятад нутагт олныг байгуулжээ. 1235 он: Монголын эзэнт Улсын эзэмшсэн уудам нутагт харилцах өртөө замыг байгуулжээ. 1289 он: Монголын Илахан Арагун хаан 1289 онд 1.8 метр, Өлзийт хаан 1305 онд 3 метр урт захидлыг Францын Гоо Филипп ванд илгээжээ. Аргун хааны захидал нь өөрийг нь Египетийн мамлюкүүдтэй дайтах тохиолдолд цэрэг илгээн туслах тухай Францын хааны гуйлтанд өгсөн хариу байв. 1692 он: Богд хаант Монгол Улсын үед Их Хүрээний Түмт өртөө байгуулагдан уг өртөөг Түшээт хан аймгийнхан голлон хийсэн ба Улаангом, Вангийн Хүрээ, Заяын Хүрээ, Санбэйсийн Хүрээ, Жанжин Чойр, Эрдэнэзуу, Сэцэн хааны Хүрээ, Сайншанд, Замын-Үүд чиглэлд Улсын чанартай албыг залгуулдаг гол замууд гарч салбарласан өртөөд бий болжээ. Манж нар өмнөд Монголын ардуудыг халх Монголын нутаг дээр нүүлгэн ирүүлж өртөө байгуулсан бөгөөд “Харчин өртөө” бий болов. 1692 он: Манжийн Энх-Амгалан хаан Хятадын цагаан хэрмийн хаалгаас эхлэн гадаад Монголын газарт таван замын өртөө байгуулах зарлиг буулган уул өртөөдийг байгуулах Хятад сайд, Монгол түшмэдийг тохоон томилжээ. Чухамхүү тэр үеэс Хятадын түмэн газрын Цагаан хэрмээс ар Монголын голлох чухал газар нутагт нэвтрэн холбосон таван замын /сүүлдээ долоон замын/ морин буухиа өртөө байгуулагджээ. 1692 он: Манж дайчин Улс өөрийн цэргийн ангийг Алтайд явуулахын тулд Хөх хотоос Түйн гол хүртэл 36 суурь өртөө байгуулахаар төлөвлөж байв. 1697 оны орчимд амуу зөөх цэргийг захиран шийтгэхийн тулд Хотон хошуунаас Түйн гол хүртэл 70 өртөө байгуулж, өртөө тутамд 30-аад цэрэг суулгах шийдвэр гаргажээ. 1717 оны Халх Монголоор харуулсан малын дансанд Цагаан хэрмийн шүргийн хаалгаас Түйн гол хүртэлх 40 гаруй суурь өртөөнд морь өгч байжээ. 1719 он: Алтай замын цэргийн 44 суурь өртөө, Энх-Амгалан хааны 58 дугаар онд байгуулагдсан. 1720 оноос аймаг хошуудын хооронд элч бичиг нэвтрүүлэхээр суман өртөөдийг байгуулав. XVIII зууны нэгдүгээр хагаст Манжийн цэргийн ангиуд Халх Монголын баруун хэсэгт байрлан оршиж байхад Манж цэргийн харуулаас Түйн гол, түүний орчмын Хангайн уулын ар, Орхонтуулд байсан засаг хошууны цэргийг Энгийн арал зэрэг газруудад, Хангайн уулын өвөрт байсан мөн засаг хошууны цэргийг Түйн голд суулгаж тэдгээрийн хооронд өртөө байгуулан мэдээ солилцож байжээ. 1715-1723 оны хооронд зөвхөн баруун талын нутагт орон нутгийн чанартай 39 өртөө, 1730 оны үед Түйн голоос Ховд Улиастай хүртэл 29 өртөө, Улиастайгаас Орхон хүртэл 18 суурь өртөө нэмж байгуулжээ. 1736 онд Хаалганаас Орхон хүртэл нэг бүр нь 20-40 өрх бүхий 45 суурь өртөө байжээ. Эдгээр нь Алтай замын цэрэг буухиа элч, бичиг нэвтрүүлэхээр байгуулагдсан суурь морин өртөөд бөгөөд Алтай замын цэргийн өртөөг буухиа өртөө гэж нэрлэж, бас алс хол урт замын өртөөг “Урт наст өртөө” гэж нэрлэж байжээ. XVIII зууны дунд үед Улиастайн жанжин, Их Хүрээний сайд, Хар мөрний жанжин нарын хооронд элч бичиг дамжуулахаар Халхын зүүн захаас Улиастай хүртэл 74 суурь / 2220 км / суман өртөө байгуулаад түүнийг “Умард замын өртөө” гэж нэрлэдэг болов. Мөн Түшээт хан, Цэцэн хан хоёр аймгаас Улиастай, Их Хүрээний газартай холбох 31 суурь суман өртөө байгуулж, тус тус аймгийн элч шууданг нэвтрүүлж байжээ. Ийм өртөө Монголд нийтдээ 400- гаад байв. 1758 он Манж чин Улсаас Ар Монголд байгуулсан төрийн аппаратын нэг Хүрээ сайдын газар байгуулж, манжийн эдгээр албан газруудын хооронд харилцах Буухиа суман өртөөдийн албыг байгуулж харилцан нэвтрэлцэж байжээ. 1758-1762 онд Их Хүрээ Ховдод тус, тус суулгасан Манж амбан, баруун хойд хязгаарын Жанжин сайдын газруудад буухиа элч бичиг нэвтрүүлэх, цэрэг эдийн засаг, улс төрийн эзэгнэлийнхээ шаардлагаар Чуулалт хаалгаас Хятадын баруун хойд хязгаар өвөр ба ар Монголын өргөн уудам нутаг дэвсгэр дээр “Алтай зам”-ын гэж нэрлэгдэх цэргийн 140 гаруй суурь буухиа өртөөг байгуулсан нь олон замын өртөө болсон. 1823 оны үед Засагт хан аймгаас гагцхүү Алтай харуулыг буцаах томилолтоор явуулсан түшмэлийг очих буцах бүрд 45 суурь өртлөг /түр зуур байгуулагдсан/ өртөөг байгуулж байв. Түүнчлэн босго өртөө, туслах, хавсрага өртөө гэхчилэн суман өртөөнөөс салбарласан салбар, дамжлага буюу навчин өртөө гэж нэрлэсэн олон тооны өртөөд байжээ. 1831 онд Сайн ноён хан суман өртөөний суурь бүрт өрх 3, өрх тутамд эр 2, хонь 100, адуу 300 үүний дотор морь 8, үхэр 20 байхаар тогтоож, гүйсэн морь улаачид хөлс олгохгүй тухай заагаад, албаны морийг уул хошуунаас ирүүлэхгүй бол морь нэг бүрийн үнэнд 8 лан авах, хэрэв морь буюу мөнгийг ирүүлэхгүй бол морь хөлслөн түүний хөлсөнд 4 шүдлэн хонь гаргуулах, морины үнэ мөнгө, хөлсний хонийг тогтоосон хугацаанд ирүүлэхгүй саатуулбал лан мөнгөнд сар тутамд нэг пун, 5 ли хү төлүүлэх буюу хонийг нэг нас нэмэгдүүлэн төлүүлэхээр заажээ. 1863 оны 6 сар:

Ажлын шийдвэр гаргалтын 15 хувийг хиймэл оюун ухаан шийднэ

2025-01-13

Технологийн сэтгүүлээс 2025 оны чиг хандлагыг тодорхойллоо. Ингэхдээ хиймэл оюун ухаан болон бусад дэвшилтэт технологитой дэлхий даяар хэрхэн хөл нийлүүлэн алхах талаар дурджээ. Цаашлаад шинэлэг инновацын нэгдэл нь дэлхийн технологийн хөгжилд түлхэц болж байна. Аж үйлдвэрүүд, тахлын дараах дижитал өөрчлөлт, тогтвортой байдлын чиг үүрэг нэмэгдэхийн хэрээр технологиуд хурдацтай хөгжиж, бүх хүмүүст боломж, сорилтуудыг бий болгож байна. Мөн уламжлалт технологиос хүн болон хиймэл оюун ухаан хоорондын хил хязгаар ойртож, илүү боловсронгуй, бие даасан систем рүү шилжих хувьслыг тусгажээ. Ингээд 2025 оны технологийн чиг хандлагыг танилцуулъя. 1. Хиймэл оюун ухааны шийдвэр гаргалт 15%-д хүрнэ Хиймэл оюун ухаан нь 2025 оны шилдэг технологийн чиг хандлагыг тодорхойлно. Мансууруулах бодис илрүүлэх, асар их мэдээллийн багцад хурдан дүн шинжилгээ хийх, харилцагчийн үйлчилгээ, ложистик, эрүүл мэнд зэрэг олон салбарыг хамарсан хэрэглээ нь түүний хүч чадлын нэгээхэн хэсэг. Үүний зэрэгцээ санхүүгийн салбарт хиймэл оюун ухааныг зах зээлийн чиг хандлагад дүн шинжилгээ хийх, хөрөнгө оруулалтын боломжийг үнэлэх, хувийн санхүүгийн төлөвлөгөө гаргахад ашиглаж байна. Энэхүү технологи нь үндсэндээ асуулт хариултын системээс хүний удирдлагагүйгээр аж ахуйн нэгжтэй холбоотой ажлыг гүйцэтгэх чадвартай автомат машин агентууд руу шилжихэд тусалдаг. 2028 он гэхэд өдөр тутмын ажлын шийдвэр гаргалтын 15% нь хиймэл оюун ухаанаар шийдэгдэх аж. Тухайлбал Майкрософт Их Британийн Засгийн газартай олон жилийн хугацаатай гэрээ байгуулж, төрийн байгууллагуудад хиймэл оюун ухааны хэрэглүүрийг ашиглах боломжийг санал болголоо. 2. AI засаглалын платформууд Европын холбооны хиймэл оюун ухааны тухай хууль нь ёс зүйтэй, аюулгүй ашиглах хууль эрх зүйн хүрээнд зохицуулах зорилготой. AI засаглалын платформууд нь хиймэл оюун ухааныг хариуцлагатай хэрэгжүүлэх хэрэгцээ өсөн нэмэгдэж буй асуудлыг шийдэж байна. 2028 он гэхэд хиймэл оюун ухааны удирдлагын цогц платформыг хэрэгжүүлдэг байгууллагууд хиймэл оюун ухаантай холбоотой ёс зүйн зөрчлийг 40%-иар бага мэдрэх аж. Credo AI болон Fairly AI зэрэг компаниуд хиймэл оюун ухааны засаглалын шийдлүүдийг тэргүүлдэг. Ялангуяа Credo AI нь байгууллагуудыг Европын холбооны AI-ийн тухай хуульд бэлтгэхэд туслах хэрэгслүүдийг санал болгодог. 3. Хуурамч мэдээллийг илрүүлэх технологи Технологийн эрин үед хиймэл оюун ухаанаар сайжруулсан хортой халдлага, хуурамч мэдээллээс хамгаалах асуудал хөндөгдөнө. Тиймээс итгэлцлийг системтэйгээр ялгаж, шударга байдлыг хангах, жинхэнэ эсэхийг үнэлэх, дүр эсгэхээс урьдчилан сэргийлэх арга зүйн системээр хангах шаардлага бий. Дээрх аюул заналхийллийг илрүүлж, бууруулахад хиймэл оюун ухааныг ашиглаж, худал мэдээлэл тархахтай тэмцэж эхэллээ. Технологийн томоохон компаниуд хиймэл оюун ухаанаар үүсгэсэн агуулгыг задруулахыг үүрэг болгов. Мета мэдээллийн аюулгүй байдалд хөрөнгө оруулалт хийж буй бол Google, Microsoft илрүүлэлтийн дэвшилтэт алгоритмуудыг боловсруулж байна. Үүний зэрэгцээ PwC компани болон сэтгүүлчдэд ташаа мэдээллийг хянах, тэмцэхэд туслах арилжааны үйлчилгээ бий болж эхэлжээ. 4. Квантад тэсвэртэй алгоритмуудыг боловсруулж байна Постквантын криптографи (PQC) нь одоогийн шифрлэлтийн аргыг эвдэж буй квант компьютеруудын аюул заналхийллээс сэргийлж байна. Үүний зэрэгцээ Google, IBM, Microsoft компаниуд квантад тэсвэртэй алгоритмуудыг боловсруулж байгаа бөгөөд АНУ-ын Үндэсний Стандарт, Технологийн Хүрээлэн (NIST) 2024 оны 8-р сард шинэ PQC стандартаа зарлаж, салбарын шилжилтийг удирдан чиглүүлэв. 5. Хиймэл оюун ухаанд суурилсан дуут туслахууд Хиймэл оюун ухааныг физик орон зайтай нэгтгэж, тав тух, үр ашгийг тасралтгүй нэмэгдүүлж байна. Жишээлбэл, эрүүл мэндийн салбарт өвчтөний тусламж үйлчилгээ, ажилтнуудын үр ашгийг дээшлүүлдэг илүү ухаалаг, мэдрэмжтэй орчныг бүрдүүлжээ. Мөн сэтгэцийн эрүүл мэндэд анхаардаг стартап болох Eleos Health эмчилгээгээ сайжруулахын тулд хүрээлэн буй орчны мэдээллийг ашигладаг. 6. Эрчим хүчний хэмнэлттэй тооцоолол Эрчим хүчний хэмнэлттэй тооцоолол нь дата төвүүдийн байгаль орчинд үзүүлэх нөлөөлөл болон хиймэл оюун ухааны ажлын ачаалалтай холбоотой өсөн нэмэгдэж буй санаа зовоосон асуудлыг шийдвэрлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн. Тооцооллын гүйцэтгэлийг хадгалах эсвэл сайжруулахын зэрэгцээ эрчим хүчний хэрэглээг багасгах, ялангуяа хиймэл оюун ухааны сургалт, симуляци зэрэг тооцоолол их шаарддаг програмуудад зориулагджээ. Microsoft дата төвүүдээ 100% сэргээгдэх эрчим хүчээр хангах үүрэг хүлээсэн. АНУ-ын Эрчим хүчний яамны Үндэсний эрчим хүчний судалгааны шинжлэх ухааны тооцооллын төв нь GPU хурдасгасан кластерууд нь зөвхөн CPU-тэй харьцуулахад эрчим хүчний үр ашгийг 5 дахин сайжруулах боломжтойг харуулсан. 7. Гибрид тооцоолол нь инновацийн үр ашигтай орчинг бий болгоно Технологийн салбар дахь Hybrid Computing-ийн үүрэг бол нарийн төвөгтэй асуудлуудыг шийдвэрлэхийн тулд янз бүрийн тооцооллын парадигмуудыг нэгтгэх юм. Гүйцэтгэлийг сайжруулах янз бүрийн механизмуудыг нэгтгэж, хиймэл оюун ухаан зэрэг технологийг одоогийн хязгаарлалтаас давах боломжийг олгоно. IBM, Microsoft зэрэг компаниуд энэ салбарт шинийг санаачилж, төрийн болон хувийн үүлэн технологийн нөөцийг нэгтгэсэн шийдлүүдийг санал болгож байна. Түүнчлэн IBM-ийн гибрид үүлэн үйлчилгээ нь бизнесүүдэд дэвшилтэт технологийг нэвтрүүлэхийн зэрэгцээ одоо байгаа дэд бүтцийг ашиглах боломжийг олгож, салбар хоорондын инновац, үр ашгийг нэмэгдүүлнэ. 8. Орон зайн тооцоолол Орон зайн тооцоолол нь ойрын 5-7 жилийн хугацаанд “хялбаршуулсан ажлын урсгал болон сайжруулсан хамтын ажиллагаа”-аар байгууллагын үр нөлөөг мэдэгдэхүйц нэмэгдүүлэх болно. Ингэхдээ физик болон дижитал ертөнц хоорондын харилцан үйлчлэлийг сайжруулахын тулд AR, VR болон холимог бодит байдлыг нэгтгэхээр төлөвлөжээ. Тодруулбал, “Майкрософт” компанийн HoloLens нь хэрэглэгчдэд дижитал мэдээллийг бодит орчинд авах боломжийг олгоно. Харин Apple-ийн Vision Pro нь хэрэглэгчийн оролцоог дахин тодорхойлж байна. 9. Олон үйлдэлт роботууд Олон үйлдэлт роботууд нь уламжлалт даалгаварт зориулагдсан роботуудыг сольж технологийн салбарыг өөрчилж байна. 2030 он гэхэд хүмүүсийн 80% нь ухаалаг роботтой өдөр бүр холбогдох болно гэдгийг онцоллоо. Amazon болон Siemens нь үйл ажиллагааны уян хатан байдлыг сайжруулахын тулд олон үйлдэлт робот техникт хөрөнгө оруулалт хийж байна. Амазон эдгээр роботуудыг агуулахын бараа бүтээгдэхүүнийг ангилахаас эхлээд савлах хүртэл ажилд ашигладаг бол Siemens үйлдвэрлэлийн шугамыг оновчтой болгохын тулд тэдгээрийг үйлдвэрлэлийн процесст нэгтгэдэг. 10. Хүмүүс өөрсдийн бодлоор төхөөрөмж удирддаг болно Элон Маск хүний сэтгэхүйгээр дамжуулан төхөөрөмжийг удирдах тархины суулгацыг шинэчлэх төслийг хэрэгжүүлж байна. Энэ нь тархины үйл ажиллагааг уншиж, тайлах технологиор дамжуулан хүний танин мэдэхүйн чадварыг сайжруулах юм. 2030 он гэхэд дээрх технологи ажилчдынх нь 30 хувьд хүрэх таамаглалыг гаргав. Тодруулбал, хувь хүмүүст өөрсдийн бодлоор төхөөрөмжийг удирдах боломжийг олгодог суулгацыг хөгжүүлж байгаа гэсэн үг. Улмаар хүний ур чадварыг дээшлүүлэх, маркетинг, гүйцэтгэлийг оновчтой болгоход ашиглах боломжтой аж. Эх сурвалж: Technology Magazine

Дижитал дэд бүтцийг сайжруулахад Дэлхийн банктай хамтран ажиллахаар боллоо

2025-05-09

Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайд Ц.Баатархүү Дэлхийн банкны Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутгийн дэд бүтэц хариуцсан захирал Судешна Гош Банержи, Дэлхийн банкны Монгол дахь суурин төлөөлөгч Таехюн Ли нарыг хүлээн авч уулзав. Ц.Баатархүү сайд Монгол Улсын хөгжлийг эрчимтэй урагшлуулахад дэд бүтцийн хөгжил чухлыг онцлоод, Дэлхийн банк Монгол Улсын харилцаа холбооны орчин үеийн дэд бүтцийг бий болгоход дэмжиж ажилласанд талархал илэрхийлэв. Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн дэд бүтцийг хөгжүүлэх төслийг Дэлхийн банкны дэмжлэгээр 2007 оноос хэрэгжүүлсэн бөгөөд төслийн хүрээнд бүх нийтийн үйлчилгээний үүргийн сан байгуулах, сумдад үүрэн холбооны үйлчилгээ нэвтрүүлэх, 152 багт малчдын нийтийн холбооны үйлчилгээний цэг байгуулах, интернэтийн үйлчилгээг орон нутагт хүргэх шилэн кабель тавих зэрэг ажлыг хийсэн юм. Мөн тэрбээр уулзалтын үеэр Монгол Улс хиймэл дагуултай болох, технологийн дэвшлийг нутагшуулах, дижитал шилжилт хийх зэрэг цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны салбарын томоохон асуудлуудад Дэлхийн банкны чадварлаг, туршлагатай мэргэжилтнүүдийн туслалцаа хэрэгтэй байгаа талаар дурдаад, дижитал шилжилтийн гурван тулгуур бодлогын нэгдүгээрт эрэмбэлэгдэж буй дижитал дэд бүтэц бий болгох чиглэлд хамтын ажиллагаа өрнүүлэх сонирхолтой байгаагаа илэрхийллээ. Хатагтай Судешна Гош Банержи “Монгол Улсын эрчим хүч, тээврийн салбарт Дэлхийн банк дэмжлэг үзүүлэн ажиллаж байгаа. Тиймээс Монгол Улсын цахим хөгжлийн асуудлыг хэрхэн яаж зөв оновчтой томъёолж Дэлхийн банкаар дэмжүүлэх талаар ярилцъя. Харилцаа холбооны салбарын асуудлыг эрчим хүчний шинэчлэлтэй уялдуулж, дэд бүтцийг цогцоор нь хөгжүүлэх боломжтой. Эрчим хүчний шинэчлэлийн төслийн техникийн судалгааны ажлууд эхэлсэн. Тэнд хийгдэх яриа уулзалтуудад Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамнаас хүмүүс оролцуулаад явъя” гэв. Ц.Баатархүү сайд “Монгол Улсын Засгийн газар дэд бүтцийг цогцоор нь хөгжүүлэх нь эдийн засгийн хувьд ч, цаг хугацааны хувьд ч үр ашигтай гэж үзэж буй. Энэ таны хэлсэнтэй Засгийн газрын байр суурь таарч байна” гэлээ. Судешна Гош Банержи уулзалтын үеэр Монгол Улсын дижитал шилжилтийн 3 тулгуур бодлогын талаар сонирхон асууж байв. 2040 хүртэл хэрэгжүүлэх дижитал шилжилтийн 3 тулгуур бодлогын 1-рт, дижитал дэд бүтэц бий болгох, 2-рт, төрийн үйлчилгээг иргэн бүрт тэгш, хүртээмжтэй хүргэх, 3-рт, дижитал эдийн засаг хөгжүүлэх, энэ хүрээнд олон улсын дата төв байгуулах гэх мэт зорилго бий талаар сайд танилцуулсан. Дэлхийн банкны Монгол дахь суурин төлөөлөгч Таехюн Ли энэ үеэр Монгол Улсад хэрэгжээд дуусах шатандаа орсон “Ухаалаг засаг – 2” төслийг амжилттай дуусгах, дараагийн хэрэгжүүлэх төсөл юу байх талаар ярьж эхлэх хэрэгтэйг дурдлаа. Дэлхийн банкны Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутгийн дэд бүтэц хариуцсан захирал Судешна Гош Банержи эрчим хүчний дэд бүтэцтэй хамт цахим дэд бүтцийг хөгжүүлэх боломжтой гэж харж буйгаа илэрхийлсэн бөгөөд эрчим хүчний төслийн бэлтгэл дээр Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны яамнаас мэргэжилтнүүд томилж ажиллуулан, ажлаа эхнээс нь уяж явах, дижитал шилжилтийн хүрээнд 2040 он хүртэл хийх ажлуудын замын зураглал гаргах, дараагийн томоохон төсөл хэрэгжүүлэх талаар ярилцах гэсэн 3 асуудалд санал нэгдсэнээр уулзалт өндөрлөв. Судешна Гош Банержи нь Зүүн Ази, Номхон далайн бүс нутгийн 10 гаруй оронд хэрэгжиж буй 10 тэрбум ам.долларын төсөл хөтөлбөрт хяналт тавьдаг, Дэлхийн банкны эрчим хүч, тээврийн хөтөлбөрүүдийг удирдан чиглүүлдэг гол хүн юм.